Ηλίας Καρελλάς: «Ο Καραγκιόζης είναι σαν απόγονος του Αριστοφάνη»

 
Αναμένουμε με ενθουσιασμό το Summer Nostos Festival, τη μεγάλη γιορτή του καλοκαιριού που διοργανώνει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, 17-24/6, αλλά με ακόμα μεγαλύτερη ανυπομονησία περιμένουμε να δούμε την παράσταση που συνδυάζει θέατρο σκιών και μουσική, Αριστοφάνη και Καραγκιόζη, δια χειρός Ηλία Καρελλά. Του ανθρώπου που έχει συνδέσει το όνομά του με το σύγχρονο θέατρο σκιών και μέσα από τον θίασό του χαρίζει μοναδικές παραστάσεις σε παιδιά και ενήλικες.

Παίζοντας με τις φιγούρες του, αλλά χωρίς να κάνει φιγούρα, κρυμμένος πίσω από τον μπερντέ του χωρίς να αφήνει την αλήθεια στη σκιά, έχει καταφέρει να κερδίσει το κοινό που διψά για έναν καλύτερο Καραγκιόζη, για ένα καλύτερο θέατρο, αναζητώντας τελικά τον καλύτερο εαυτό του.  

Τι σε μάγεψε μικρός στο θέατρο σκιών και σε έκανε να του δοθείς;

Αυτό που με γοήτευσε στο θέατρο σκιών από μικρή ηλικία ήταν πως ένας άνθρωπος μόνος του στήνει μια παράσταση κάνοντας τα πάντα. Σκηνοθέτης, σκηνογράφος, τραγουδιστής, φωτιστής, τεχνικός θεάτρου κι άλλα τόσα! Μάλλον ήμουν συγκεντρωτικός τύπος από μικρός… 

Η πιο γλυκιά σου ανάμνηση από τα παιδικά σου καλοκαίρια...

Διακοπές στο χωριό μου. Αγριάνοι Λακωνίας. Το ωραιότερο χωριό στα 1100μ. του Πάρνωνα. Παλιό σπίτι από πέτρα και ξύλο. Το πρώτο μικρό μου θέατρο στην αυλή. Η Άννα, η Λένια, ο Νίκος, η Κατερίνα, η Βούλα, ο Γιώργος… η καλοκαιρινή παρέα. Οι πρώτοι θεατές.

Summer Nostos Festival 2018 και «Ο Καραγκιόζης στη Χώρα των Πουλιών». Δώσε μας το στίγμα της παράστασης, τι θα δούμε;

Θα δείτε ένα υπερθέαμα σκιών σε μεγάλη κλίμακα, μια παράσταση- συναυλία ή μια συναυλία- παράσταση. Πεισθέτερος ο Καραγκιόζης, Ευελπίδης ο Μπαρμπα- Γιώργος. Μια διασκευή για παιδιά και οικογενειακό κοινό. Γρήγορος ρυθμός και έντονες εναλλαγές, μεγάλη δόση χιούμορ Αριστοφανικού και Καραγκιοζικού. 

Πώς γεννήθηκε στο μυαλό σου η ιδέα, από τους Όρνιθες του Αριστοφάνη; (Αθυρόστομος κι αυτός, σαν τον αυθεντικό Καραγκιόζη...)

Ο Καραγκιόζης είναι σαν απόγονος του Αριστοφάνη. Σαν κληρονόμος του. Όχι τόσο για την αθυροστομία του, αλλά για τη φιλοσοφία του. Το ελληνικό θέατρο σκιών είναι πολύ κοντά στην αρχαία κωμωδία. Η πρώτη μου απόπειρα με τον Αριστοφάνη και τον Καραγκιόζη έγινε πριν από δώδεκα χρόνια στον «Πλούτο», σε συνεργασία με το σπουδαίο Βέλγο σκηνοθέτη και φίλο μου Vital Schraenen. 

Χρήστος Θηβαίος, Τζώρτζια Κεφαλά, Θάνος Κοσμίδης, String Demons: Γιατί αυτοί οι συνεργάτες;

Θεωρώ τη συνεργασία μου με αυτούς τους συντελεστές στην παράσταση ευτύχημα. Με ορισμένους έχω συνεργαστεί σε άλλες μου παραγωγές και έχει αναπτυχθεί ένας πολύ καλός κώδικας επικοινωνίας. String Demons, έκρηξη στη σκηνή, εδώ γράφουν και ολοκαίνουργια υπέροχη μουσική! Θάνος Κοσμίδης, ο τρομερός! Παλιά καραβάνα από τους Burger Project! Τζώρτζια Κεφαλά, Μπλε- ροκ αηδόνα, μία και μοναδική! Χρήστος Θηβαίος, υπέροχη φωνή και ένας τσαλαπετεινός- έκπληξη! Την επιλογή μου δικαιώνει ήδη η ατμόσφαιρα στις πρόβες. 

Αγαπάς πολύ τη σύμπραξη με τους μουσικούς. Μήπως τελικά ήθελες να γίνεις μουσικός;

Μου αρέσει να τραγουδώ στις παραστάσεις μου και πάντα απολαμβάνω τη μουσική τους. Ίσως ήθελα να είμαι μουσικός, αλλά δεν τα κατάφερα. Νομίζω όμως πως κατάφερα να φτιάχνω καλοκουρδισμένες παραστάσεις με ωραίες μελωδίες, ρυθμό και παύσεις. 

Να τον δούμε και οι μεγάλοι λες τον Καραγκιόζη στη Χώρα των Πουλιών; 

Φυσικά να δείτε και οι μεγάλοι, άλλωστε ο Καραγκιόζης δεν είναι μόνο για παιδιά.

Τα παιδιά σε λατρεύουν! Έχεις δική σου οικογένεια;

Λατρεύω κι εγώ τα παιδιά και έχω καθημερινή επαφή μαζί τους στο θέατρο και το σχολείο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Καλή προπόνηση για μπαμπάς, θεωρώ. Προς το παρόν όμως έχω την αγαπημένη μου βαφτιστήρα, τη Μυρσίνη, που σιγά- σιγά τελειώνει το δημοτικό κι έχω μαζί της μια μοναδική επαφή και σχέση. 

Τι θέλεις να κρατήσεις αυτούσιο από το θέατρο σκιών μιας άλλης εποχής και ποια επιπρόσθετα στοιχεία πιστεύεις ότι το κάνουν σύγχρονο και αγαπητό;

Αυτά που είναι παραδοσιακά αναγκαία στο θέατρο σκιών είναι: το πανί, το φως, οι σκιές και οι φωνές. Όλα τα άλλα: κείμενα, μουσική, φιγούρες κτλ. αλλάζουν και πρέπει να αλλάζουν. Εγώ πάντως τα άλλαξα.  

Ποιος θεωρείς ότι είναι ο ρόλος της παράδοσης σήμερα;

Η παράδοσή μας είναι η κληρονομιά μας. Αν βιώσει κανείς μέσα του την παράδοση είναι σα να βιώνει όλους τους προγόνους του. Όμως η παράδοση σήμερα πολλές φορές μένει στο μουσείο. Το ίδιο και ο Καραγκιόζης. Ο ρόλος της παράδοσης είναι να ζωντανέψει, να γίνει αφορμή δημιουργίας, να εμπνεύσει και να γοητεύσει ουσιαστικά. 

Με λύπη μου βλέπω πολλές πρόχειρες δουλειές να στήνονται από καραγκιοζοπαίκτες, που τελικά απομακρύνουν μικρούς και μεγάλους από το θέατρο σκιών ή το συστήνουν με λάθος ταυτότητα. Ποια η δική σου θέση;

Παντού υπάρχουν αυτά δυστυχώς. Σε όλους τους χώρους. Όταν κάποιος θεατής έχει μια κακή εμπειρία, λογικά απομακρύνεται. Ορισμένοι θεωρούν το θέατρο σκιών μια φθηνή και εύκολη παραγωγή. Όμως είναι ακριβώς το αντίθετο. Χρειάζεται σκληρή δουλειά χωρίς την παραμικρή έκπτωση. Φρέσκιες ιδέες, μελέτη και πολλή αγάπη. Το θέατρο σκιών δεν είναι απλή υπόθεση και τα παιδιά είναι οι πιο αυστηροί κριτές. Δεν τους ξεγελάς. 

Υπήρξες καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών... 

Πριν από κάποια χρόνια πέρασα από αυτή τη θέση, μα δυστυχώς δεν μπόρεσα να κάνω πραγματικότητα πολλές από τις σκέψεις μου. Έλλειψη συνεργασίας και γραφικότητα. Ό,τι προσπαθώ, το προσπαθώ μόνο μέσα από τη δουλειά μου.  

Από τις παραστάσεις του θιάσου σου, ποιες κατέχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά σου; 

Ο πρώτος μου πειραματισμός με θέατρο σκιών, ηθοποιούς και μουσική στον «Ερωτόκριτο» του Κορνάρου. «Το μόνον ταξίδι της ζωής του» τα του Βιζυηνού και η συνεργασία μου με τον κύριο Κώστα Αρζόγλου. Η περσινή μεγάλη επιτυχία «Το Αγόρι με τη βαλίτσα» του Μάικ Κένι και της Ξένιας Καλογεροπούλου. «Οι μύθοι του Αισώπου» του Δημήτρη Παπαδημητρίου με την Καμεράτα. 

Τι θέλουν να βλέπουν τα παιδιά στο θέατρο και τι τους αξίζει;

Τα παιδιά θέλουν να βλέπουν καλό θέατρο. Τα παιδιά καταλαβαίνουν το καλό θέατρο. Για τα παιδιά πρέπει να κάνουμε καλό θέατρο. 

Τι ξεχωριστό έχουν οι δικές σου παραστάσεις ενηλίκων; Τι τις χαρακτηρίζει;

Οι παραστάσεις μου για ενήλικο κοινό στο θέατρο σκιών στηρίζονται στην παράδοση και στο σήμερα. Στο γραπτό κείμενο και τον αυτοσχεδιασμό. Στην επί της ουσίας καινοτομία και σε ετερόκλητους συνδυασμούς. Πρώτη απόπειρα το 2003 Καραγκιόζης- θρίλερ στις «Νύχτες γέλιου και τρόμου». Πρόσφατη απόπειρα «Οι πεντάμορφοι και το κέρας» με την ιέρεια της πίστας, Κατερίνα Στανίση. Θέλω να δώσω νέα πνοή στο θέατρο σκιών και να κερδίσω συνειδητούς ενήλικες θεατές.

Ποιο είναι το καλύτερο σχόλιο/κριτική που σου έχει γίνει και από ποιον;

Πριν λίγες μέρες κοριτσάκι 5 ετών με αγκαλιάζει μετά από παράσταση και μου λέει: «Κύριε Ηλία, εμένα ο Καραγκιόζης δε μου άρεσε, από σήμερα θα μου αρέσει!». Πριν από είκοσι χρόνια, παππούς 80 ετών κατά τη διάρκεια της παράστασης έρχεται πίσω από τον μπερντέ, πετάει ένα πεντοχίλιαρο και φωνάζει: «Μπράβο, ρε φίλε, είσαι σπουδαίος!».

Πώς κυλάει μια όμορφη μέρα σου;

Καφές στην πλατεία Εξαρχείων. Πρωινή παράσταση. Πέρασμα από το γραφείο μου. Μεσημεριανό στο σπίτι με τους γάτους μου. Απόγευμα στο εργαστήρι. Φτιάχνω φιγούρες και ακούω μουσική, περνάνε φίλοι και γνωστοί, αστεία και κουτσομπολιό. Βραδάκι βόλτα με το κορίτσι μου, που στέλνουμε μηνύματα από το πρωί. 

Ποια είναι τα επόμενα πλάνα σου; Τι θα κάνεις το καλοκαίρι; 

Το καλοκαίρι επιλεγμένες παραστάσεις σε φεστιβάλ και δήμους, ξεκούραση και διακοπές. Από Σεπτέμβρη έρχονται πολλά! Δεύτερος χρόνος για «Το Αγόρι με τη Βαλίτσα» στο Θέατρο Κάππα. Προετοιμασία για νέες παραγωγές για παιδικό και ενήλικο κοινό και μια μεγάλη έκπληξη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. 

Στη ζωή τι πρέπει να βάζουμε στη σκιά και τι να βγάζουμε στο φως;

Στο φως πρέπει να είναι η αλήθεια και ο έρωτας, αλλά εγώ τόσα χρόνια απ’ τη δουλειά μου μιλάω γι’ αυτά μέσα από τη σκιά. Τη σκιά του καλύτερου εαυτού μας.

Τι θα σου έλεγε ο Καραγκιόζης λίγο πριν το SNF;

Δυο φτερά σαν έχεις, όλα τα αντέχεις
Γρήγορα που τρέχεις, πέταξε ψηλά
Φύγε σ’ άλλα μέρη, είσαι πια ξεφτέρι
Και για τιμονιέρη, βάλε τη χαρά!

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Όρνιθες - Ο Καραγκιόζης στη Χώρα των Πουλιών
Ημερομηνίες: 17, 18, 19 & 20/06 / Ώρα: 21.00 
Tοποθεσία: Λαβύρινθος (4), Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Με σειρά προτεραιότητας σε συνεχή ροή. Τα Δελτία Προτεραιότητας θα διανέμονται από το Labyrinth Kiosk 60' (20.00) πριν την έναρξη της κάθε παράστασης. Ο κάθε παρευρισκόμενος μπορεί να παραλάβει ως 2 δελτία εισόδου. 

Συντελεστές:
Διασκευή – Σκηνοθεσία- Στίχοι: Ηλίας Καρελλάς
Πρωτότυπη μουσική: String Demons
Κίνηση – Χορογραφία: Αντιγόνη Γύρα
Σκηνογραφία – Φωτισμοί: Ηλίας Καρελλάς
Κοστούμια: Αγγελική Μπόζου 
Βοηθός σκηνοθέτη: Δήμητρα Κώνστα
Φιγούρες θεάτρου σκιών: Ηλίας Καρελλάς, Νικόλας Τζιβελέκης
Κατασκευή σκηνικού: Μιχάλης Ράπτης
Παραγωγή ήχου – Sound designer: Δημήτρης Ντούλιας
Ειδικές κατασκευές φωτισμού: Γρηγόρης Κουρέλης

Διανομή:
Καραγκιόζης, Μπαρμπαγιώργος & άλλες 35 φωνές: Ηλίας Καρελλάς
Τσαλαπετεινός: Χρήστος Θηβαίος
Αηδόνα: Τζώρτζια Κεφαλά (Μπλε)
Αφηγητές–Μουσικοί: String Demons
Προμηθέας- Μουσικός: Θάνος Κοσμίδης (Burger Project)
Μουσικός – κρουστά: Χάρης Παναγιωτόπουλος
Χειρισμός φιγούρας θεάτρου σκιών: Απόστολος Γραββάνης, Τάσος Δουρμούσογλου, Μιχάλης Καντήλωρος, Δήμητρα Κώνστα, Χάρης Μπιλλίνης,  Νικόλας Τζιβελέκης  

Photo credit Καρελλά: @gerasimopoulou

Περισσότερες πληροφορίες: 
Για το Summer Nostos Festival: snfestival.org
Για τον Θίασο Ηλία Καρελλά: Facebook Θίασος Ηλία Καρελλά / Ilias Karellas Theater Company