Ιωάννα Μπαμπέτα: «Ο λατρεμένος παιδικός μου φίλος ήταν ο Μικρός Νικόλας»

Tα πράγματα, για μένα, ήρθαν... ανάποδα με την Ιωάννα Μπαμπέτα. Αν και συνήθως η πρώτη εντύπωση μου για ένα συγγραφέα προέρχεται από τα βιβλία του, προτού ακόμα να διαβάσω τις δικές της ιστορίες τη γνώρισα προσωπικά ως δασκάλα σε ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής όπου, προσιτή, επικοινωνιακή και μεταδοτική, μοιράστηκε γενναιόδωρα με τους μαθητές της όχι μόνο τις γνώσεις αλλά και τον ενθουσιασμό της για το γράψιμο. Ανατρέποντας έτσι το κλισέ του εσωστρεφή συγγραφέα και αντικαθιστώντας το με την εικόνα μιας δημιουργού που προτού να βυθιστεί στη μοναχική διαδικασία της συγγραφής, παίρνει μια βαθιά ανάσα από τον έξω κόσμο.

Όταν αργότερα πήρα στα χέρια μου τα δύο καινούρια βιβλία της, βεβαιώθηκα ότι δεν είναι χαρισματική μόνο στη διδασκαλία, αλλά και στην πράξη. 

Διάβασα τα «Παραμύθια με καρπούζι» (εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Μεταίχμιο) με έναν κόμπο στο λαιμό, καθώς συγκέντρωναν τις πιο δυνατές καλοκαιρινές αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων: τη συντροφιά της γιαγιάς, τα πρώτα σκιρτήματα της καρδιάς, αλλά και τις πιατέλες με το καρπούζι, όλη τη γλύκα των καλοκαιρινών διακοπών σε ένα φρούτο. Τη μελαγχολία της απουσίας των αγαπημένων ανθρώπων, αλλά και την παρηγοριά της άυλης κληρονομίας που αφήνουν. 

Το άλλο νέο βιβλίο της, «Το όνειρο της Μανταλένας» (εικονογράφηση: Χρύσα Σπυρίδωνος, εκδ. Μεταίχμιο), με ηρωίδα μια γαϊδούρα που ονειρεύεται να γίνει καπετάνισσα, συνδυάζει την τρυφερότητα με το χιούμορ. Πέρα από το αισιόδοξο μήνυμά του ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας, στάθηκα και σε μια αστεία ανατροπή στην πλοκή που με έκανε να σκεφτώ ότι η αθωότητα μπορεί, αντί να γίνεται πηγή αδυναμίας, να μας απελευθερώσει από το φόβο.

Τελικά είχε δίκιο η Ιωάννα Μπαμπέτα: ένα καλό παιδικό βιβλίο το απολαμβάνουν και οι μεγάλοι. Διάβασε τι άλλο ενδιαφέρον μάς είπε, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο AllYou.gr

Σε μια συνέντευξή σας στο παρελθόν έχετε πει ότι από παιδί ονειρευόσασταν να γίνετε συγγραφέας. Αλλά τι ήταν αυτό που σας κινητοποίησε, τελικά, να γράψετε το πρώτο σας βιβλίο;

«Από μικρή ήμουν βιβλιοφάγος. Είχα προσπαθήσει να γράψω ιστορίες όταν πήγαινα Δημοτικό αλλά και στο Γυμνάσιο. Συνέχιζα να διαβάζω παιδικά βιβλία ακόμα κι όταν ήμουν μεγάλη. Το ονειρευόμουν να γίνω συγγραφέας, αλλά δεν πίστευα πως θα μπορούσα να τα καταφέρω. Ήθελα να γυρίσω κι εγώ στην πατρίδα των παιδικών μου χρόνων και να συνομιλήσω ξανά με τον τότε εαυτό μου αλλά και να βρω κοινούς κώδικες επικοινωνίας με τα σημερινά παιδιά. Δίσταζα όμως... 

»Μέχρι που, αρκετά μεγάλη πια, ο άντρας μου μού είπε: "Όλο το λες. Αφού το θέλεις τόσο πολύ γιατί δεν το προσπαθείς;". Κι αυτό ήταν αρκετό για να με κινητοποιήσει. Ξεκίνησα σεμινάρια στο ΕΚΕΒΙ και με τη βοήθεια των δασκάλων μου κατάφερα να πιστέψω στον εαυτό μου. Χρειάστηκε βέβαια σκληρή δουλειά. Γράψιμο, σβήσιμο και ξαναγράψιμο...».

Από πού γεννιέται, συνήθως, η ιδέα κάθε καινούριας ιστορίας; Την αναζητάτε συνειδητά, με προσωπική έρευνα, ή προκύπτει σε ανύποπτο χρόνο;

«Οι ιδέες εμφανίζονται ξαφνικά! Εκεί που δεν το περιμένω. Όταν οδηγώ, όταν βλέπω μια ταινία, όταν είμαι στη θάλασσα ξαφνικά κάτι σκέφτομαι και λέω: "Να μια ωραία ιδέα! Πρέπει να τη σημειώσω". Αγχώνομαι μήπως κάποια στιγμή εξαφανιστεί αυτή η έμπνευση...».

Μπορείτε να ξεχωρίσετε ένα παιδικό βιβλίο ή έναν ήρωα παιδικού βιβλίου που σας είχε σημαδέψει στα δικά σας παιδικά χρόνια; 

«Ο Μικρός Νικόλας των René Goscinny και Jean-Jacques Sempé ήταν και είναι ο πιο αγαπημένος μου ήρωας. Ο λατρεμένος φίλος των παιδικών μου χρόνων».

Τι είναι αυτό που κάνει καλό ένα παιδικό βιβλίο;

«Έχω καταλήξει πως καλό παιδικό βιβλίο είναι αυτό που αρέσει στα παιδιά αλλά και στους μεγάλους. Καλό βιβλίο είναι εκείνο που δεν μένει για πολύ στη βιβλιοθήκη γιατί θέλεις να το ξεφυλλίζεις συχνά. Κι όταν φτάνεις στην τελευταία λέξη και το κλείνεις, το παίρνεις στην αγκαλιά σου σαν να θέλεις να του ανταποδώσεις την ευχαρίστηση αλλά και την αγάπη που σου προσέφερε».

Τι έχει αλλάξει από τα δικά σας παιδικά χρόνια μέχρι σήμερα στα παιδικά βιβλία; Πιστεύετε ότι η επαφή των σύγχρονων παιδιών με τα ψηφιακά μέσα έχει επηρεάσει, κατά κάποιον τρόπο, τη σχέση τους με τα βιβλία;

«Αυτό που έχει αλλάξει είναι πως τώρα τα παιδικά βιβλία είναι πάρα πολλά και υπάρχουν σε πολλά μέρη! Όταν ήμουν εγώ παιδί δεν είχαμε τόσες επιλογές. Τώρα τα βρίσκεις παντού κι η ποικιλία είναι μεγάλη. Δεν πιστεύω πως τα ψηφιακά μέσα έχουν επηρεάσει τη σχέση των παιδιών με το βιβλίο. Ούτε παλιά διάβαζαν όλα τα παιδιά. Αν κάποιος αγαπήσει τα βιβλία από μικρός, θα είναι μια αγάπη παντοτινή. Κι αυτή την αγάπη δεν μπορεί τίποτα και κανείς να την επηρεάσει». 

Μπορείτε να δώσετε κάποιες συμβουλές σε νέους γονείς που θέλουν να εμπνεύσουν τα παιδιά τους να αγαπήσουν τα βιβλία;

«Να τους διαβάζουν βιβλία! Να κάθονται αγκαλιά στον καναπέ ή στο κρεβάτι και να ταξιδεύουν παρέα, διαβάζοντας. Αυτές είναι στιγμές ανεκτίμητες, που ζεσταίνουν την καρδιά και τροφοδοτούν το μυαλό. Πάντως, αν οι γονείς αγαπούν να διαβάζουν, τότε τα παιδιά θα θελήσουν να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Είμαι βέβαιη γι’ αυτό».

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας σύγχρονοι δημιουργοί από το χώρο του παιδικού βιβλίου;

«Διαβάζω πολλά βιβλία. Σχεδόν όλη την παραγωγή. Έχω πολλούς αγαπημένους Έλληνες συγγραφείς και εικονογράφους και οι περισσότεροι από αυτούς είναι φίλοι μου. Για να μην αδικήσω κάποιον λοιπόν, θα αναφέρω ξένους αγαπημένους δημιουργούς παιδικών κι εφηβικών βιβλίων: Όλιβερ Τζέφερς, Λουίς Σεπούλβεδα, Τζον Μπόιν, Τζον Γκριν, Ντέιβιντ Ουάλιαμς, Ντέιβιντ Άλμοντ και πάρα πολλοί άλλοι».

Μπορείτε να μας συστήσετε, με λίγα λόγια, τους βασικούς ήρωες των καινούριων βιβλίων σας «Το όνειρο της Μανταλένας» και «Παραμύθια με καρπούζι»;

«Τα βιβλία αυτά τα αγαπώ πολύ! 

»Η Μανταλένα είναι μια ηρωίδα που μου μοιάζει πολύ. Είναι ονειροπόλα και πεισματάρα. Έχει φίλους καλούς αλλά και κάποιους που την αναζητούν μόνο όποτε τους βολεύει. Στο τέλος κάνει το όνειρό της πραγματικότητα, προσαρμόζοντάς το στα δικά της μέτρα. Είναι ρομαντική αλλά και ρεαλίστρια όταν χρειάζεται. Αγαπά τη θάλασσα και το κυριότερο, αγαπά τη ζωή! Οι όμορφες εικόνες είναι από την αγαπημένη Χρύσα Σπυρίδωνος.

»Όσο για τα "Παραμύθια με καρπούζι", είναι μια καλοκαιρινή ιστορία, νοσταλγική και τρυφερή. Οι τελείες στις προτάσεις δεν είναι ακριβώς τελείες. Είναι κρυψώνες λέξεων. Ενώ οι υπέροχες εικόνες της Ντανιέλας Σταματιάδη κρυβούν μικρούς αναστεναγμούς. Το κορίτσι αγαπά τη γιαγιά του κι είναι μια αγάπη δροσερή και γλυκιά όπως μια φέτα κατακόκκινο καρπούζι. Μια ιστορία για τους ανθρώπους που αγάπησα και δεν είναι πια δίπλα μου ως φυσική παρουσία. Είναι όμως με άλλους τρόπους».

Πρόσφατα επίσης κυκλοφόρησε το βιβλίο της Ιωάννας Μπαμπέτα «Αχιλλέας και Έκτορας» (εκδ. Μίνωας), από τη σειρά «Γνωρίζω τη Μυθολογία».