Sevan Bicakci - Ο γητευτής των πολύτιμων λίθων

Ο Sevan Bicakci, ο Τούρκος σχεδιαστής κοσμημάτων που προτιμά πλέον η Cate Blancett και του οποίου τα εκπληκτικά κοσμήματα θαυμάσαμε πάνω της στην ταινία Oceans 8 μιλά για πρώτη φορά και αποκλειστικά στην Τίνα Κουλουφάκου και το allyou.gr για τις δημιουργίες του, για την σταρ, για λίθους, για πηγές έμπνευσης, για την ζωή και το έργο του.

Στον πηγαιμό για το σινεμά ήξερα ότι θα ζήσω μερικές ανάλαφρες στιγμές παρακολουθώντας λίγο Rihanna, πολύ Cate Blanchett, περισσότερη Sandra Bullock και όλες μαζί στο Oceans 8.. Ωστόσο δεν άργησα να απορροφηθώ πλήρως από τον χαρακτήρα της Cate Blanchett που έπαιζε την κάπως ροκ, αγέρωχη και ούλτρα ανδρόγυνη Λου.

Το στιλ της; Μαγεία. Τα ρούχα της; Απίθανα. Τα κοσμήματά της; Κάτι το παραμυθένιο.

Και αφού ανέλυσα πλήρως το μαλλί της (χρώμα και κούρεμα), τα ρούχα της, το μακιγιάζ και το όλο attitude... τι μου έμενε; Τα περίεργα, βαριά, boho αλλά και ούτε, καταπληκτικά της κοσμήματα. Τι κοσμήματα ήταν αυτά, σε μια ταινία όπου πρωταγωνιστής και μεγάλος χορηγός ήταν η Cartier, που δεν ήταν Cartier και καμία σχέση με Cartier δεν είχαν;

Λίγη έρευνα, λίγη τύχη, λίγη αγάπη και το όνομα του δημιουργού και αγαπημένου σχεδιαστή κοσμημάτων της Cate Blanchett βρισκόταν στο γραφείο μου.

Ο Τούρκος Sevan Bicakci. Με 6 βραβεία Couture Design Awards, με το βραβείο Tanzanite Foundation Award για τον Καλύτερο Ανεξάρτητο Σχεδιαστή για το 2007, με εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί ανά τον κόσμο και πάνω απ' όλα με την Cate Blanchett πελάτισσα...

Καλώς ήρθατε στον κόσμο του Σεβάν (όχι του θαλασσινού)

Πότε και πώς ξεκίνησατε το σχέδιο κοσμήματος;

«Όλα ξεκίνησαν όταν ο πατέρας μου κατάλαβε την αλήθεια της σχέσης μου με το σχολείο. Περίπου στο τέλος του δημοτικού. Ήμουν τόσο κακός που μου έριχναν τις ευθύνες για ότι λάθος συνέβαινε στο σχολείο. Αν ήμουν σήμερα παιδί, πιστεύω ότι θα μου είχαν διαγνώσει ΔΕΠΥ. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ήταν γνωστό στα '70'ς οπότε ήμουν απλά το «προβληματικό παιδί». Δεν ήθελα λοιπόν να βρίσκομαι στις συνθήκες του σχολείου και ο πατέρας μου κατάλαβε ότι έπρεπε να κάνει κάτι για να διευρύνει τους ορίζοντές μου. Ήταν πολύ παρατηρητικός άνθρωπος και είχε καταλάβει την τάση μου να διαλύω πράγματα και να τα συνθέτω ξανά για να τους δώσω νέα σχήματα. Το έκανα αυτό συνέχεια με ότι έβρισκα μπροστά μου. Έδινα νέα σχήματα σε όλα. Ο πατέρας μου σκέφτηκε ότι μια καλή λύση για μένα θα ήταν να μάθω να φτιάχνω κοσμήματα. Με πήρε λοιπόν από το χέρι και με πήγε στον πολύ καλό του φίλο, Hovsep Chatak, στου οποίου το κατάστημα ξεκίνησα να δουλεύω από τα 12 μου χρόνια».

Από μικρός στα βάσανα. Πότε κατάλαβατε, ωστόσο, ο ίδιος ότι το κόσμημα πρόκειται να είναι ο τομέας σας;

«Μόλις έπιασα δουλειά σε εκείνο το κατάστημα ένιωσα πραγματικά ανακουφισμένος και ώριμος κατά κάποιον τρόπο. Παρέμενα όμως εκείνο το πολύ περίεργο, υπερκινητικό παιδί, που δυσκολεύοταν να καταλάβει τι χρειάζεται κάποιος για να γίνει ένας εξαιρετικός σχεδιαστής κοσμημάτων. Ο δάσκαλός μου στο κόσμημα "έφτυσε αίμα" για να με κάνει όσο καλύτερο γινόταν. Για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα κανένας (ούτε καν εγώ ο ίδιος) δεν ήταν σίγουρος ότι θα τα κατάφερνα στο σχέδιο κοσμήματος. 

Δεν διέθετα καν το κεφάλαιο για να επενδύσω στην δουλειά μου. Για πολύ καιρό έκανα ότι έβρισκα μπροστά μου μόνο και μόνο για να επιβιώσω. Δούλεψα χρόνια φτιάχνοντας πρωτότυπα για άλλους, πράγμα που με κρατούσε μεν απασχολημένο, με κούραζε δε απίστευτα. Δεν υπάρχει πιο βαρετό πράγμα από το να φτιάχνεις σχέδια των άλλων σε κερί και να μην μπορείς να κάνεις ούτε καν μια πρόταση για να τα βελτιώσεις.

Περίπου το 2002 αποφάσισα να πάρω το ρίσκο και να γίνω κάτι παραπάνω. Να γίνω σχεδιαστής κοσμήματος και να δημιουργήσω το δικό μου ιδιαίτερο στιλ. Η πρώτη φορά που ένιωσα ότι πρόκειται να τα καταφέρω ήταν το 2004 όταν συμμετείχα σε μια έκθεση κοσμήματος στο Μόναχο.

Πολλοί από τους άλλους συμμετέχοντες στην έκθεση αγόρασαν κοσμήματά μου για τον εαυτό τους ή τις συζύγους τους. Αυτό μου φάνηκε ως καλός οιωνός. Θυμάμαι ακόμα την γεύση αυτής της αίσθησης που είχα στην έκθεση».

Το Μόναχο είναι για μένα δεύτερη πατρίδα και οι εκθέσεις κοσμήματος της πόλης είναι πάντα το κάτι άλλο. Εσείς, είστε κάτοικος της Ιστανμπούλ;
«Γεννήθηκα μέσα στους αρχαίους τοίχους της Ιστανμπούλ, στην περιοχή Σαμάτια. Μεγάλωσα παίζοντας στους δρόμους, στους κήπους παλιών εγκαταλελειμμένων και πανέμορφων σπιτιών.. ακόμα και σε Βυζαντινά τούνελ. Η παιδική μου ηλικία ήταν γεμάτη από διαφορετικούς, ιδιαίτερους ανθρώπους, τόπους και ιστορία. Όλα έγιναν πολύ πιο έντονα, αργότερα, κατά τη διάρκεια της πρακτικής μου στο Μεγάλο Παζάρι (Grand Bazaar). Δεν ξέρω αν υπάρχει άλλο μέρος στον κόσμο που να μπορεί να συγκριθεί με το μαγικό Μεγάλο Παζάρι. Δεν ξέρω αν υπάρχει άλλο μέρος στον κόσμο που να μπορεί να συγκριθεί με την πολυπτυχότητα της Ιστανμπούλ

Μια και μιλάτε για πολυπτυχότητα και μαγεία. Οι δημιουργίες σας έχουν μια παραμυθένια μαγεία. Από πού αντλείτε έμπνευση;
«Από τους αρχαίους Έλληνες θεούς. Από τις αυτοκράτειρες του Βυζαντίου. Από τους Οθωμανούς Σουλτάνους, από τον Σουφισμό, από τα αδέσποτα γατιά και σκυλιά της Ιστανμπούλ, από την μητέρα Φύση, από τα αποδημητικά πουλιά… Αντλώ έμπνευση από οτιδήποτε περιβάλλει το μέρος που ζω. Από οτιδήποτε το αποτελεί. Από κάθε μικρό απειροελάχιστο στοιχείο».

Δημιουργείτε μόνος; Ή έχετε κάποια ομάδα που, έστω, τελειοποιεί το κάθε κόσμημα;
«Η ομάδα μου αποτελείται από 90 αριστοτέχνες και μοναδικούς καλλιτέχνες όπως ζωγράφους, γλύπτες, υαλουργούς, καλλιγράφους, καλλιτέχνες ψηφιδωτών και άλλους πολλούς.
 Είμαστε μάλλον μοναδικοί στο είδος μας γιατί συνδυάζουμε τόσες διαφορετικές τέχνες κάτω από μια στέγη σε κάθε ένα από τα κοσμήματά μας. Είμαστε μοναδικοί ενάντια σε μια εποχή που διακρίνεται μόνο από μαζική παραγωγή. Ακόμα και τα σεμινάρια κοσμήματος επικεντρώνουν κάθε φορά σε μια συγκεκριμένη τεχνική. Θέλεις να είναι ο χρυσός, το κάρφωμα διαμαντιών, το γυάλισμα μετάλλου, η κοπή πολύτιμων λίθων…Στο δικό μου ατελιέ είναι όλα αυτά και όλες οι καλές τέχνες μαζί.  Για ένα και μόνο κόσμημα χρειάζονται τουλάχιστον 7 με 8 διαφορετικοί τεχνίτες που δουλεύουν μαζί για μήνες μέχρι να το τελειοποιήσουν».

Να υποθέσω λοιπόν πως δεν έχετε και ιδιαίτερη εκτίμηση σε νέες μεθόδους σχεδιασμού όπως το 3D printing;
«Με όλο το σεβασμό που τρέφω για την τεχνολογία, προτιμώ να αφιερώνω τον εαυτό μου στην διατήρηση των τεχνών  και χειροτεχνιών. Ξέρετε, οι παραδοσιακές τέχνες, η χειροτεχνία, το χειροποίητο είναι σε μεγάλο κίνδυνο. Απειλούνται από την συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας. Κάθε μέρα όλο και περισσότεροι άνθρωποι απομακρύνονται από τις παραδοσιακές τέχνες θεωρώντας ότι είναι αργές, ατελείς, ανεπαρκείς. Πολύ φοβάμαι ότι σύντομα δεν θα έχουμε κανέναν που να θέλει να του φτιάξουμε κάτι εκτός ίσως αν η τεχνητή νοημοσύνη μας ζητήσει να της δημιουργήσουμε κάποιο κόσμημα. Ίσως έρθει ο καιρός που η υπόσχεση για ένα καλύτερο, τεχνολογικά, κόσμο θα σημαίνει τον αφανισμό του ανθρώπου».

Τι θεωρείτε ότι αναγάγει ένα κόσμημα σε τέχνη;
«Οποιοδήποτε κόσμημα καταφέρει να με κάνει να εκπλαγώ, να αναρωτηθώ, να θέλω να το περιεργαστώ και να το ανακαλύψω είναι μέσα σε αυτό που εγώ αποκαλώ τέχνη. Τα κοσμήματα μπορούν να σου δημιουργήσουν ερωτήματα, σκέψεις, συναισθήματα… Ωστόσο αν είναι μόνο πολύτιμα υλικά και λίθοι που απλά τοποθετήθηκαν όλα μαζί με έναν διακοσμητικό τρόπο δεν είναι τέχνη… Είναι απλά κατασκευή».

Τι θεωρείτε πως κάνει ένα κόσμημα πραγματικά πολύτιμο; Πέραν των λίθων και των πολύτιμων υλικών;
«Ακριβώς αυτό που είπα πριν. Είναι ο τρόπος που τοποθετεί κάποιος όλα αυτά μαζί. Είναι τι έχει ονειρευτεί. Τι έχει σχεδιάσει. Εκεί κρύβεται η τέχνη».

Τώρα, ας πούμε δυο λόγια για την Cate Blanchett. Πώς επέλεξε να φορέσει τα κοσμήματά σας στην ταινία Oceans 8; Θέλω να πω οι υπόλοιποι ηθοποιοί φορούσαν Cartier αφού η Cartier ήταν ουσιαστικά και σε πρωταγωνιστικό ρόλο…
«Η Cate Blanchett είχε επισκεφθεί κάποιες φορές το ατελιέ μου πριν από 2, 3 χρόνια ιδιωτικά. Εξεπλάγην πραγματικά όταν επικοινώνησε μαζί μου ο σχεδιαστής κοστουμιών της ταινίας, τον οποίο, η Cate Blanchett είχε πείσει ότι τα κοσμήματά μου είναι ακριβώς αυτό που ταιριάζει για τον χαρακτήρα της στην ταινία. Έναν χαρακτήρα για τον οποίο είχαν προβλέψει άλλου είδους κοσμήματα αρχικά».
 
Την γνωρίζετε προσωπικά; Πώς απέκτησε τέτοιο πάθος με τα κοσμήματά σας;
«Είχε επισκεφθεί την Ιστανμπούλ για διακοπές με την οικογένειά της και είχε ακούσει για το ατελιέ μου από πριν. Μας επισκέφθηκε λοιπόν και περάσαμε ένα υπέροχο απόγευμα μαζί. Από τότε ξέρω καλύτερα γιατί την θαύμαζα όλα αυτά τα χρόνια».

Δημιουργήσατε κάποια κοσμήματα ειδικά για τον ρόλο της Cate Blanchett ή επέλεξαν από τις ήδη υπάρχουσες συλλογές;

«Επέλεξαν… Αν ήθελαν να δημιουργήσουμε ειδικά για την Λου, η ταινία θα έβγαινε στα σινεμά του χρόνου καθώς θα περίμεναν ακόμα να τελειώσω τα κοσμήματα».

Ποιό θεωρείτε επικό από τα κοσμήματα που έχετε δημιουργήσει; Τουλάχιστον πιο είναι το πιο θεϊκό από αυτά που φόρεσε η Cate Blanchett;
«Να σας πω ότι όλες μου οι δημιουργίες είναι το ίδιο σημαντικές για μένα. Και είναι όλες μέρος ενός σχεδίου, μιας και μόνης διαδρομής, μιας και μόνης εξέλιξης. Έχουμε μάθει αυτό που κάνουμε με την πράξη από το 2002. Ακόμη κι αν οι πρώτες δημιουργίες μας είναι σχετικά απλοϊκές και πολύ λιγότερο σοφιστικέ συγκριτικά με τις τωρινές αν δεν είχαν υπάρξει εκείνες, σίγουρα δεν θα υπήρχαν οι τωρινές.
Από την άλλη, οφείλω να ομολογήσω ότι ένα κολιέ μου άρεσε ιδιαίτερα όταν το είδα στον ρόλο της Cate Blanchett. Είναι το κολιέ που μέσα του βλέπεις ένα δικέφαλο αετό. Μια δημιουργία που μου φάνηκε ότι αντικατόπτριζε σωστά την ένταση και την δύναμη που, υποτίθετο ότι, έχει ο χαρακτήρας της στην ταινία».

Ποιό από τα κοσμήματά σας ερωτεύθηκε η Cate Blanchett;

«Όλα… Νομίζω ότι είναι καλύτερα να ρωτήσουμε την ίδια».

Ευχαρίστως να με φέρετε σε επαφή. Αν τα κοσμήματά σας ήταν ένα ποίημα ποιό θα ήταν αυτό;
«Έλα, έλα πάλι, όποιος και να είσαι, έλα!
Περιπλανώμενε, λάτρη ή ειδωλολάτρη, έλα!
Δεν έχει σημασία. Είμαστε ένα καραβάνι ελπίδας.
Έλα ακόμα κι αν έσπασες τους όρκους σου εκατό φορές.
Έλα και έλα πάλι, έλα» από τον Rumi.

Υπεραγαπάω Rumi και σας ευχαριστώ πολύ που επιλέξατε αυτό. Ένα τελευταίο… Πού μπορούμε να βρούμε Sevan Bicakci στην Ελλάδα;
«Πάνω σε μερικούς αγαπημένους Έλληνες φίλους και συλλέκτες. Παρά το γεγονός ότι η ομάδα μου αποτελείται από έναν μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών, η παραγωγή στο ατελιέ είναι αργή και περιορισμένη. Είναι αδύνατον να έχουμε παρουσία σε πολλά μέρη του κόσμου. Οπότε θα πρέπει, ευγενικά, να σας ζητήσω να επισκεφθείτε τα καταστήματά μου στην Ιστανμπούλ και στο Μαϊάμι. Εμβληματικά κομμάτια των συλλογών μου μπορείτε βεβαίως να βρείτε και σε κάποια κοσμηματοπωλεία στο Λονδίνο και τις Η.Π.Α».