Αρης Δαβαράκης: "Θέλω να θέλω"

Στιχουργός, δημοσιογράφος, συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, ζει στο Κολωνάκι. Οι λέξεις από τους στίχους του έχουν τραμπαλιστεί στους φαρυγγικούς θόλους του 99,999 % του πληθυσμού.
Για τους πιτσιρικάδες ναιιι αυτός είναι ο άνθρωπος πίσω απ’ την «μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων» (σαν παλιό σινεμά)» του Μάνου Χατζιδάκι. Έχει διανύσει χιλιόμετρα παρτιτούρες κι έχει συνεργαστεί με συνθέτες όπως η Ευανθία Ρεμπούτσικα, ο Παναγιώτης Καλαντζόπουλος, ο Νότης Μαυρουδής, ο Χρήστος Νικολόπουλος ο Νίκος Αντύπας κ.α. Μερικά απ τα πιο αγαπημένα μας τραγούδια του είναι: η «Αλεξάνδρεια», «Το ποδήλατο», το «Κάτσε καλά», το «Για τη συνήθεια του έρωτα», το «Τώρα μένω μόνος μου», το «Γλυπτό», το "C΄ est la vie"...
Η αφορμή για να τον συναντήσω στάθηκε η φρέσκια εμμονή των ακουστικών μου, το  καινούργιο του τραγούδι που τραγουδάει μοναδικά το μαγικό παιδί Παναγιώτη Πετράκης. «Το θέλω» υπογεγραμμένο στιχουργικά πάνω στην μουσική του Ανδρέα Λάμπρου. Μια ατμοσφαιρική μπαλάντα που ερωτευτήκαμε από το πρώτο ακόρντο μέχρι το τελευταίο…

- Σε τι συνθήκες γεννιούνται οι στίχοι σας;

Πάντα στο Τώρα. Στο σπίτι, στο πρώην Zonar’s ( νυν Athenee) , στο ταξίδι, στο Da capo, στο μετρό, στο ταξί, στην πλήξη, στον ενθουσιασμό, στη χαρά, στις διακοπές, στην θλίψη, στην πόλη, στο μαιευτήριο, στο κοιμητήριο. Και μετά γίνεται ενα μοντάζ, ας το πούμε, πιο «τεχνικό», πιο  «της δουλειάς», πιο πρακτικό – στο χαρτί, τον υπολογιστή, το iPad, το smartphone.

- Διανύουμε μια περίοδο μη-πάθους απάθειας, απόσυρσης συναισθήματος, που ξεκινάει απ το cool, την επιτηδευμένη πρακτική να μένεις αδιάφορος, κι ανεπηρέαστος. Το «δεν θέλω να μπλέξω» είναι το mainstream μότο της εποχής. Κι έτσι η λέξη «θέλω» που εισάγει το τραγούδι ακούγεται σαν απαγορευμένη, σαν dirty. Πώς λοιπόν προέκυψε η ιδέα για το τραγούδι «Το θέλω»;

Στην περίπτωση μου τουλάχιστον τα τραγούδια δεν ξεκινούν από μια ιδέα. Δεν λέω  «να γράψω ενα τραγούδι για το θέλω». Κάθομαι φορτωμένος εικόνες, συναισθήματα, σκέψεις, καθημερινά βιώματα και «ξεφορτώνω». Η στιγμή επιλέγει τις προτεραιότητες της και ξαφνικά βγαίνει ένα «θέλω» που επιβάλλεται και πρωταγωνιστεί. Ο κόσμος αλλάζει και πάλι με δυναμική τεράστια και είμαστε όλοι καβάλα  στο κύμα που δεν έχει ακόμα σκάσει. Αυτό που πραγματικά «θέλουμε» είναι στην ουσία το μοναδικό προσωπικό μας μονοπάτι, αυτό που προορίζεται για μας και μας οδηγεί εκεί που ζητά η ψυχή μας να πάει για να μπορέσει να ολοκληρώσει με Χαρά το ταξίδι της. Αυτή η φωνούλα βγαίνει από μέσα μας και είναι στην ουσία το παιδί που υπήρξαμε κάποτε και  είναι ακόμα ζωντανό και απαιτητικό. Ο σύγχρονος άνθρωπος ο δημιουργικός άνθρωπος του εικοστού πρώτου αιώνα έχει απόλυτη ανάγκη να ακούει αυτό το «θέλω» που είναι ο ίδιος ο εαυτός του.  Αν παραβλέψει και υποτιμήσει το «θέλω» του κινδυνεύει να μην μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Και δεν είναι καθόλου ευχάριστο αυτό. 

- Kαι οι πρώιμες δουλειές σας, καθώς και οι μεταγενέστερες, φέρουν αυτή την πολύ "επιθυμώ" ματιά στους ανθρώπους και τη ζωή. Αισθάνεστε ότι υπάρχει ένα θέλω στο βλέμμα σας εν συνόλω κι αν ναι, τι σηματοδοτεί για σας;

Αγαπώ την ζωή και είμαι οπαδός του φωτός, είμαι χρεωμένος στο φως. Το δικό μου «θέλω» 65 χρόνια τώρα είναι να οδηγηθώ σε μια αιώνια λιακάδα, να απολαμβάνω για πάντα την ηλιοφάνεια που πηγάζει μόνο απ’ την αγάπη. Η αγάπη δεν αφήνει χώρο για σκιές, φόβο, ανασφάλειες και αμφιβολίες. Φωτίζει και δίνει νόημα στα πάντα, στα υλικά και τα άυλα, τα ορατά και τα αόρατα, στο σώμα και το πνεύμα, στο μυαλό και τα προϊόντα του που είναι οι σκέψεις, στον ανώτερο Νου και τα προϊόντα του που είμαστε εμείς οι ίδιοι και οι ιδέες που καλούμαστε να υλοποιήσουμε. Όπως λέει και μια καλή μου φίλη, η Έλενα, όπου υπάρχει αγάπη δεν υπάρχει ο φόβος, αυτός ο φριχτός και ύπουλος εχθρός. 

- Πως είναι αλήθεια, πως βιώνετε το γεγονός ότι οι στίχοι σας έχουν παίξει μέσα σε τόσα στόματα, έχουν γίνει σημείο αναφοράς σε πολύ φωτεινές ανθρώπινες γωνιές;

Μου δίνει μεγάλη χαρά το γεγονός πως κάποια τραγούδια μου δείχνουν ήδη μια μεγάλη αντοχή στον χρόνο. Είναι γραμμένα λέξη-λέξη με αφοσίωση και αγάπη. Δεν σας κρύβω όμως πως το μεγάλο μου όνειρο είναι να συνεχίσω να γράφω στίχους που να τραγουδιούνται - να «μιλούν» σε κάποιους γνωστούς και άγνωστους φίλους - μέχρι την «έξοδο» μου. Γράφω συνέχεια και το ευχαριστιέμαι όσο ποτέ. 

- Η σημερινή εποχή δημιουργεί έμπνευση για ένα δημιουργό ή φέρνει περισσότερη εσωστρέφεια;

Η σημερινή εποχή είναι πολύ γοητευτική. Είναι ανατρεπτική, όλα αλλάζουν και πάλι ριζικά και οι σχέσεις των ανθρώπων βελτιώνονται – κατά τη γνώμη μου πάντα, έτσι;  Το τραγούδι ταξιδεύει πια  στα wi-fi, το ραδιόφωνο το ακούς από το smartphone, τα βιντεάκια κι’ αυτά από την ηλεκτρονική ζωή φτάνουν σε μας. Έχουμε βέβαια να παλέψουμε με τις μεγάλες δυσκολίες της επιβίωσης που για μας τους στιχουργούς και τους συνθέτες στην Ελλάδα γιγαντώθηκαν με την διάλυση της ΑΕΠΙ. Όμως όλα τα καινούργια πράγματα όλες οι ανατροπές κρύβουν και μεγάλα δώρα. Δεν έχουμε παρά να τα εντοπίσουμε αυτά τα δώρα και να ξαναχτίσουμε γερά μελωδικά ταξίδια στολισμένα με λέξεις που να έχουν νόημα και ουσία σημερινή. Έτσι συντελούνται τα θαύματα που δεν είναι καθόλου σπάνια αν έχει κανείς «τα μάτια να τα δει».

- Σήμερα βιώνουμε ένα κύμα νέο πουριτανισμού που χαρακτηριστικά του έχει: την αποξένωση από το σώμα, το διαχωρισμό του συναισθήματος από τη λογική, τη χρήση του σώματος ως μηχανής. Η κακή υγεία εξισώνεται με την αμαρτία…Πόσο εύκολο είναι μ αυτά τα οχήματα να φτάσει κανείς στο ρήμα «θέλω»; 

Θα πρέπει να τα παραβλέψει αυτά τα «οχήματα», όσο δύσκολο κι’ αν ακούγεται αυτό. Είναι κατασκευές του μυαλού μας όλες αυτές οι γενικεύσεις. Να τις βγάλουμε από τη μέση μ’ ένα «fuck that!» (που λέει και μια φίλη μου) και θα πάψουν να υπάρχουν. Ζουν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη  σχεδόν οκτώ δισεκατομμύρια διαφορετικές οπτικές γωνίες, διαφορετικές απόψεις, διαφορετικά βιώματα. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Αντίθετα ο καθένας από μας είναι ακραία διαφορετικός. Το ιδανικό θα ήταν  λοιπόν ο καθένας από μας να καταφέρει να εκφραστεί καθαρά ώστε όπως λέει και ο Οδυσσέας Ελύτης «ευανάγνωστα να γίνουν τα σωθικά μας». Έχει σημασία. Δεν κάνει να σιωπούμε. Είναι κοινή ανάγκη να εκφραζόμαστε και να επικοινωνούμε. Κατά τη γνώμη μου είναι μεγάλος Μύθος ότι η εποχή που ζούμε είναι χειρότερη από τις εποχές που ζήσανε άλλες γενιές. Είναι καινούργια είναι διαφορετική φωτίζεται αλλιώς έχει άλλη υφή άλλες μυρωδιές άλλα όνειρα. Θα τα βιώσουμε θα τα ανακαλύψουμε και θα τα εκφράσουμε ο καθένας με το δικό του τρόπο.

- Νομίζετε ότι αν τελικά τα καταφέρουμε κι εξασφαλίσουμε 1-2 καλογραμμένα θέλω μέσα μας αυτά μπορούν να σταθούν ως η ιδανική εικόνα αντίδρασης στη σημερινή εποχή της κρίσης;

Έχω μια άλλη εικόνα για την εποχή μας, δεν την θεωρώ εποχή κρίσης αλλά μεγάλων αλλαγών, άρα και τεράστιων ευκαιριών.  Ναι. Τα «θέλω» μας διαμορφώνουν τις συμπεριφορές μας, την απόδοσή μας, τον ενθουσιασμό και το πάθος που επενδύουμε στους καθημερινούς μας αγώνες. Φτάνει να έχουμε το νου μας να μην ξεφύγουμε από το δικό μας, προσωπικό, πολύτιμο μονοπάτι. Χρειάζεται μεγάλη αποφασιστικότητα όραμα στοχοπροσήλωση και πολλή αγάπη για να κυνηγήσει κανείς τα πραγματικά του θέλω. Και πρέπει βέβαια να μην ξεχνάμε πως οι πιο προκλητικές δυσκολίες γεννούν και τα πιο φωτεινά αποτελέσματα.

- Ενώ είμαστε στην δεκαετία της απόλαυσης από παντού δηλαδή το μήνυμα είναι «απόλαυσέ το» ουσιαστικά δεν αφορά το κέντρο μας είναι λιγάκι επιδερμικό. Με ποιο τρόπο ανακαλείτε τα πυρηνικά θέλω  στην καθημερινότητα σας;

Παρατηρώντας τον εαυτό μου, όσο γίνεται. Βάζω μια νοητή κάμερα στο ταβάνι και παρατηρώ τις συμπεριφορές μου, τις σκέψεις μου, την εικόνα μου. Αμέσως καταλαβαίνω πως ο πραγματικός μου εαυτός δεν είναι αυτός που στριμώχνεται σε φόβους και πανικούς, αυτός που συνέχεια κρίνει και επικρίνει, αυτός που τρέφεται από ένα γελοίο και παχυδερμικό εγώ. Είναι ο άλλος εκεί πάνω, αυτός που παρατηρεί, που έχει σύνδεση με τον ανώτερο Νου και το «άνω τερματικό» όπως έχω ονομάσει το νόημα, την ουσία, την συχνότητα στην οποία είμαι συντονισμένος και εγώ σαν μέρος ενός συμπαντικού αρμονικού οικοσυστήματος που λειτουργεί με νόμους εκτός της ανθρώπινης λογικής. Με αυτήν την βεβαιότητα που είναι στην ουσία μια πίστη, μόλις θελήσει κανείς να συντονιστεί με τις πραγματικά δικές του συχνότητες (και όχι με αυτές που επιβάλλονται με διάφορους τρόπους από την κοινωνία, την δουλειά, την οικογένεια κλπ.) ανακαλεί αυτόματα τα θέλω του που παίρνουν θέσεις μάχης και ενεργοποιούνται. Άσχετα με αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, εμείς οφείλουμε να υπηρετήσουμε τον καλύτερο εαυτό μας κι’ έτσι να συμβάλουμε σέ μια γενική αναβάθμιση.

- Μιλάτε για τον έρωτα από τα πρώτα σας τραγούδια, με έναν τρόπο δικό σας.   Υποστηρίζετε ότι ο έρωτας για σας είναι ένα συνεργατικό «σπορ» και σας αφορά λιγότερο από την φιλία. Κι η αλήθεια είναι ότι έχουμε «καδράρει» τον έρωτα ως συνθήκη ανάμεσα σε 2 ανθρώπους. Κάθε σχέση όμως δεν εμπεριέχει έρωτα;

Βέβαια. Κάθε σχέση εμπεριέχει έρωτα – και από τον έρωτα αυτόν φορτίζεται η σχέση. Μετά έρχεται η αγάπη και μέσω αυτής η φιλία που είναι για μένα μέγιστη αξία. Ο έρωτας για τον άλλον είναι η σπίθα που δημιουργεί την ανάφλεξη που κατ’ αρχήν ενεργοποιεί τη σχέση. Τα τραγούδια αυτόν υμνούν γιατί χωρίς τον έρωτα δεν υπάρχει τίποτα. Είναι η γη πάνω στην οποία θα ριζώσει και θα ανθίσει η σχέση. Είναι μαγεία ο έρωτας αλλά δεν μπορεί να έχει αιώνια διάρκεια αν δεν μετεξελιχθεί σε αγάπη βαθύτερη για να καταλήξει στην αληθινή φιλία, την αξία αυτή που δένει στον χρόνο και μας δίνει άλλα μεγέθη πάνω στα οποία μπορούμε να χτίσουμε σχέσεις διάρκειας και ουσίας. Τα τραγούδια μου μέχρι τώρα μιλούν για τον έρωτα όπως τον βιώνω εγώ και για την αγάπη που είναι ένα μέγιστο δώρο και ένα μέγα μυστήριο φωτεινό και ανίκητο. Μακάρι να γράψω καλούς στίχους και για την φιλία. Έρχεται με την ωριμότητα αυτό. Το ελπίζω και το πιστεύω.

-Τα αληθινά μας θέλω είναι όπως η πεταλούδα στο φως. Έχουμε τρομερή ανάγκη να νιώσουμε πολύ δυνατά συναισθήματα αλλά μήπως στον τρόμο του να μην καούμε αφήνουμε εκκρεμή τα θέλω μας;

Η πραγμάτωση των θέλω μας είναι η θωράκιση μας απέναντι στο ενδεχόμενο να κάψουμε τα φτερά μας όπως η πεταλούδα στο Φως. Χτίζουμε με τα θέλω μας την υποδομή, τα θεμέλια της προσωπικότητας μας και του χαρακτήρα μας. Γινόμαστε στην καθημερινότητα και στον ρεαλισμό ο αληθινός μας εαυτός. Αυτός δεν κινδυνεύει από τίποτα γιατί είναι θωρακισμένος με την ασπίδα της δικής μας αλήθειας. Αν καταφέρουμε να την ζήσουμε πραγματώνουμε την ιδιωτική μας διαδρομή στο δικό μας, μοναδικό για τον καθένα, προσωπικό μονοπάτι. Για κάποιο λόγο είμαστε εδώ. Αν έστω τον ψηλαφίσουμε αυτόν τον «λόγο» θα βρεθούμε πολύ κοντά στην ουσία και το νόημα που διέπει την ύπαρξη μας στο τώρα κάθε μέρα που μας ξημερώνει.

- O Γιουβάλ Νώε Χαράρι στο βιβλίο του Sapiens: λέει: «Ίσως το πραγματικό ερώτημα που αντιμετωπίζουμε να μην είναι “τι θέλουμε να γίνουμε;” αλλά “τι θέλουμε να θέλουμε”. Όσοι δεν τρομάζουν με αυτό το ερώτημα, μάλλον δεν το έχουν σκεφτεί αρκετά». Θέλετε να θέλετε;

Α, ναι. Θέλω να θέλω. Άμα πάψω να θέλω νομίζω ότι δεν θα μου αξίζει πια να ζω.

- Αυτό επεκτάθηκε στη δουλειά και στον τρόπο που συνδέεστε με τους ανθρώπους;

 Σίγουρα. Τα θέλω μας είναι η κινητήρια δύναμη για την δημιουργία – και για τις σχέσεις μας. Άμα δεν θέλουμε δεν θα αποδώσουμε ποτέ με έργα αυτά που ζητά η ψυχή μας, τόσο στην εργασία όσο και στις σχέσεις μας. Γι’ αυτό και πραγματικά θέλουμε να θέλουμε. Αυτό είναι ζωή. Αυτό μας προχωράει.

- Όταν φτάσουν στ ακουστικά του κόσμου οι στίχοι σας, που ονειρεύεστε, ότι μπορεί να φτάσει συναισθηματικά ο αποδέκτης του;   

- Δύσκολη ερώτηση. Άμα ένα τραγούδι ευτυχήσει να περάσει στα ακουστικά του κόσμου, χάνουν τον έλεγχο του οι δημιουργοί του. Ο κάθε αποδέκτης θα το ακούσει αλλιώς, θα το κάνει δικό του και θα το επενδύσει με τα δικά του ιδιωτικά βιώματα – αν το αγαπήσει. Ο κάθε ένας από μας είναι ένα ολόκληρο μυστήριο, αλλιώς θα μεταφράσει μέσα του την κάθε λέξη, την μελωδία, το τελικό αποτέλεσμα που είναι το τραγούδι. Ακόμα και αν έχει την μυθική τύχη να ακουστεί μέσα από εκατομμύρια η δισεκατομμύρια ακουστικά, θα αποκτήσει εκατομμύρια η δισεκατομμύρια ιδιωτικές εκδοχές. Γιατί ο κάθε άνθρωπος στον πλανήτη έχει αλλού στημένη την προσωπική του κάμερα και αλλιώς βλέπει, αλλιώς ακούει, αλλιώς αντιδρά. Δεν μπορείς λοιπόν να ονειρευτείς το συναίσθημα που θα προκαλέσεις με τον στίχο σου. Γιατί ο κάθε αποδέκτης είναι ένας άλλος σύνθετος οργανισμός που ευτυχώς διαφέρει από κάθε άλλον. pjk 

-Τι θα κάνατε διαφορετικά στην ζωή αν είχατε γράψει αυτό το τραγούδι πιο νωρίς;

(γέλια). Μα το έγραψα στην ώρα του – η μάλλον στην ώρα μου. Δεν θα μπορούσα να το έχω γράψει νωρίτερα. Και αν το είχα γράψει νωρίτερα δεν θα είχα την χαρά να το μελοποιήσει τόσο καλά ο Ανδρέας Λάμπρου και να το ερμηνεύσει τόσο δυνατά και ξεκάθαρα ο Παναγιώτης Πετράκης. Όλα είναι πολυ καλά συντονισμένα στο συμπαντικό οικοσύστημα. Αυτό αποφασίζει - δόξα τω Θεώ - για όλα!

https://www.youtube.com/watch?time_continue=4&v=9JSzb2os78s

Photo Credits:
Πάνος Μάλλιαρης, iefimerida.gr
Πάρις Ταβιτιάν, Lifo