Από που μπαίνει το φως;

Δευτέρα, 28 Μαρτίου 2016

3 ημέρες μετά την Εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου (παρελάσεις στους δρόμους, μπακαλιάρος στο τραπέζι, αργία από τη δουλειά) και πριν η Άνοιξη μυρίσει για τα καλά παντού στην πόλη και δούμε όλοι τις ζωές μας με άλλο μάτι, περισσότερο ηλιόλουστο και φωτεινό - ελπίζω, βρίσκω την αφορμή να ψάξω για τον δικό μου Εθνικό Ύμνο.

Πριν από αρκετά χρόνια, το 2001 συγκεκριμένα, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός ανέβασε στο θέατρο Θησείον μία από τις καλύτερες σύγχρονες παραστάσεις, που προσωπικά έχω δει εντός ελληνικών τειχών, τον «Εθνικό Ύμνο» που κράτησε 2 χρόνια. 'Ενα έργο που προσπάθησε να δώσει έναν δικό του ορισμό στο τι είναι για τον καθένας μας ξεχωριστά ο δικός του... Εθνικός Ύμνος. Ο Μαρμαρινός, λοιπόν, σαν να υπονοούσε ότι προσωπικός Εθνικός Ύμνος του καθενός μας είναι εκείνα τα πράγματα που καθορίζουν τα αυστηρά σύνορα που χαράζουν την προσωπική μας «χώρα». Αυτό που είμαστε και αυτό που ζούμε εντός μας, σε όποιον τόπο κι αν βρισκόμαστε.

Υπάρχουν και για μένα 5 τέτοια πράγματα. Και είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν και για σένα. Αν θέλεις, μπορούμε να το δούμε σαν παιχνίδι και να σε προσκαλέσω να βρεις κι εσύ τα 5 πράγματα που αποτελούν τον δικό σου Εθνικό Ύμνο. Ξεκινάω πρώτη...

1. Ο δίσκος «Μέσα σε Πόλεις και σε Κύματα Συγχρόνως», της Μαρίας Βουμβάκη

Το 1992 ο Μάνος Χατζιδάκις ανακαλύπτει στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Κέρκυρας την καθηγήτρια πιάνου Μαρία Βουμβάκη, η οποία συμμετέχει με το τραγούδι της «Η Ιστορία κι η Ευτυχία», κερδίζοντας το πρώτο βραβείο. Αμέσως της προτείνει δισκογραφικό συμβόλαιο με τον Σείριο, την δισκογραφική του εταιρία, και έτσι προκύπτει το άλμπουμ «Μέσα σε Πόλεις και σε Κύματα Συγχρόνως», ένας δίσκος μπροστά από την εποχή του μουσικά, αλλά και καθηλωτικός στιχουργικά. Για τον μοντέρνο άνθρωπο που χάνεται μόνος του στα αδιέξοδα της γρήγορης ζωής του, δεν τον καταλαβαίνουνε και δεν τους καταλαβαίνει, μα συνεχίζει να προσπαθεί.

Aπό τότε η Βουμβάκη -που ζει πλέον μόνιμα σε κάποιο νησί- κυκλοφόρησε δύο ακόμα δίσκους, με μεγάλη χρονική απόσταση ο ένας από τον άλλον και δεν κατάφερε να κατακτήσει στα ελληνικά μουσικά πράγματα την θέση που πάντα πίστευα ότι δικαιωματικά της αναλογούσε. Όποιος έχει έρθει έστω και λίγο σε επαφή με τον συνεσταλμένο και ήπιο χαρακτήρα της, καταλαβαίνει το γιατί.

{videobox}z6TrZyXYsKU{/videobox}

2. Tα μυθιστορήματα του Γιώργου Θεοτοκά

Αν είδες την «Μεγάλη Χίμαιρα» του Μ. Καραγάτση στο θέατρο Πορεία, τότε σίγουρα θα πήρε κι εσένα το αυτί σου για την λεγόμενη «Γενιά του 30». Ο Καραγάτσης, ο Τερζάκης, ο Θεοτόκης, ο Πολιτής, ο Θεοτοκάς και τα άλλα παιδιά, έδωσαν με τη δουλειά τους μία άλλη πνοή στη μοντέρνα ελληνική λογοτεχνία, κάνοντας την κάτι περισσότερο διεθνές και εμπνέοντας με το έργο τους δεκαετίες αργότερα.

Άλλωστε αυτός ήταν και ο στόχος. Ο ίδιος ο Γιωργος Θεοτοκάς είχε γράψει κάποτε, σε κάποιο δοκίμιο του πως «το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας είναι το ότι δεν επιδιώκει τίποτα μεγάλο». Η γενιά αυτή, λοιπόν, έθεσε την βάση για νέους, ευρωπαϊκότερους πνευματικούς ορίζοντες και μία πιο ελεύθερη λογοτεχνική σκέψη. Να επηρεάσουμε κι εμείς τους έξω όπως επηρέαζαν οι έξω εμάς μέχρι τώρα. Αυτό θα έπρεπε να είναι το στοίχημα μας σε όλα, είτε αφορούν στην Τέχνη είτε όχι.

Από τον συγκινητικό και αθώο «Λεωνή«, στο σκοτεινό και γεμάτο αγωνία «Δαιμόνιο» και από εκεί στους βαθιά πολιτικοποιημένους δύο τόμους της «Αργούς», τα βιβλία του Γιώργου Θεοτοκά θα είναι πάντα ο δρόμος που θα μου δείχνει ότι μπορώ -ότι όλοι μπορούμε- και καλύτερα.

3. Το τραγούδι «Μπλε Χειμώνας», από τα Διάφανα Κρίνα

Εδώ μιλάμε για μία σχέση λατρείας. Δεν υπάρχουν πολλά που μπορώ να πω με αντικειμενικότητα για το αγαπημένο μου συγκρότημα, το αγαπημένο μου τραγούδι, το αγαπημένο μου ελληνικό άλμπουμ όλων των εποχών. Αν θες, άκουσε τον «Μπλε Χειμώνα» για να θυμάσαι πάντα κι εσύ στις μαύρες σου ότι ποτέ, μα ποτέ, δεν πρέπει να κάνεις το λάθος να «συγκρίνεις το φως με το σκοτάδι».

{videobox}rNqmux9RWhU{/videobox}

4. Η ταινία "Βoy A", του John Crowley

Όχι, δεν είναι ένα πραγματικό αριστούργημα. Είναι όμως δυνατό, ανθρώπινο, κοφτερό σα μαχαίρι και πλούσιο σε μηνύματα και προβληματισμούς, μία low budget ταινία που απέσπασε ένα σωρό βραβεία σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ και μας συγκίνησε τόσο πολύ όταν βγήκε στις αίθουσες, το 2007.

Το "Boy A" συγκινεί και ταρακουνά τους θεατές, με έναν απολύτως αυθεντικό τρόπο, εκεί ακριβώς που μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία συναντά μια άψογη κινηματογράφηση και αποδίδεται με ένα καλά δομημένο σενάριο (βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Jonathan Trigell), ενώ o Andrew Garfield, συγκλονίζει πραγματικά στον πρώτο ρόλο της καριέρας του.

Ένας νεαρός αποφυλακίζεται μετά την έκτιση της ποινής του για ένα ειδεχθές έγκλημα που έκανε όταν ήταν ανήλικος. Του βρίσκουν δουλειά, του δίνουν νέο ονοματεπώνυμο και σιγά σιγά προσπαθεί επιτυχώς να επανεγκλιματιστεί, διεκδικώντας τις χαρές της ζωής που ποτέ δεν έζησε. Αυτή είναι μία ιστορία για τις δεύτερες ευκαιρίες που όλοι χρειαζόμαστε και αξίζουμε τουλάχιστον μία φορά στη ζωή.

Την πρώτη φορά που το είδα, στον κινηματογράφο, κι ενώ οι τίτλοι τέλους έπεφταν στην οθόνη έμεινα βιδωμένη στο κάθισμα να κοιτάζω ευθεία μπροστά αμίλητη, σαν να είχα έρθει μόλις σε επαφή με μία συνειδητοποίηση της πραγματικότητας που με ξεπερνούσε. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει από τότε, κάθε φορά

{videobox}oHoj0uagkBg{/videobox}

5. Το "Αvalance" του Leonard Cohen

Yπάρχει κάποιος πολύ καλός και σοβαρός λόγος που οι στίχοι του Leonard Cohen στον τόπο καταγωγής του, τον Καναδά, διδάσκονται στα Γυμνάσια και τα Λύκεια. Το "Avalance" κυκλοφόρησε το 1992 μέσα από τον δίσκο "Τhe Future" και περιλαμβάνει στους στίχους του μία από τις μεγαλύτερες αλήθειες της ζωής μας/μου/σου: "Τhere is a crack, a crack in everything, that's how the light gets in"...

{videobox}BCS_MwkWzes{/videobox}

Bλέποντας τα 5 παραπάνω «πράγματα» συγκεντρωμένα, το ένα δίπλα στο άλλο συνειδητοποιώ ότι έχουν κάτι κοινό: ένα αδιέξοδο και μαζί μία λύτρωση και μια δικαιοσύνη.

Μου αρέσει και με παρηγορεί αυτό. Και τα ευχαριστώ. Για τις σκοτεινές στιγμές που ήταν πάντα εκεί για μένα, όταν τα πράγματα έδειχναν -δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα- ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να πάνε καλύτερα. Τώρα που το φως μπαίνει από τη χαραμάδα, όπως στους στίχους του μεγάλου Leonard Cohen, συνειδητοποιώ πόσα πολλά τους χρωστάω.