Μύκητες γεννητικών οργάνων: συμπτώματα, πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία

Είναι πολλοί οι λόγοι που, το καλοκαίρι, οι μυκητιάσεις γεννητικών οργάνων βρίσκονται σε έξαρση. Οι λόγοι εμφάνισής τους είναι τόσο η ευρεία και συνεχώς αυξανόμενη λήψη αντιβιοτικών, όσο και η μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών χαπιών.

Άλλα φάρμακα που μπορούν να επηρεάσουν επίσης το περιβάλλον των γεννητικών μας οργάνων και ιδιαίτερα του γυναικείου κόλπου, είναι δυνατόν να ευνοούν την ανάπτυξη μυκητίασης.

Η συχνότητα των μυκητιάσεων είναι ακόμα μεγαλύτερη ειδικά το καλοκαίρι, αφού η αυξημένη θερμοκρασία της εποχής σε συνδυασμό με την υγρασία στην περιοχή του κόλπου, καθώς και το αλκαλικό περιβάλλον που δημιουργεί συνήθως ο ιδρώτας, ευνοούν την ανάπτυξη μυκήτων. Όσο για τα μικρόβια, τα βρίσκουμε παντού, από τις τουαλέτες μέχρι την άμμο, την θάλασσα και τις πισίνες.

Επιπλέον, μυκητιάσεις μπορούν να προκληθούν από στενά παντελόνια και συνθετικά εσώρουχα, αν μένουμε αρκετές ώρες στην παραλία με βρεγμένο μαγιό, σε επαφή με την άμμο, ή δεν ξεπλενόμαστε μετά το μπάνιο στην θάλασσα ή την σεξουαλική επαφή.

Για την πρόληψη της μυκητίασης:
-    Μετά το μπάνιο ή το τοπικό πλύσιμο στεγνώνετε πολύ προσεκτικά την περιοχή.
-    Επιλέγετε εσώρουχα από φυσικές ίνες (βαμβάκι, λινό, μετάξι). Τα συνθετικά εσώρουχα ευνοούν την ανάπτυξη των παθογόνων μικροοργανισμών.
-    Αποφύγετε τα πολύ στενά παντελόνια.
-    Μην αφήνετε το μαγιό να στεγνώνει πάνω σας.
-    Μην χρησιμοποιείτε σερβιετάκια όταν δεν υπάρχει λόγος.
-    Κάνετε ντους μετά το μπάνιο στην θάλασσα ή την πισίνα, καθώς και μετά από την σεξουαλική επαφή.

Τόσο τα γεννητικά όργανα των γυναικών όσο και των ανδρών μπορούν να προσβληθούν από διάφορους μύκητες.

Η συχνότερη αιτία των ασθενειών αυτών είναι ο μύκητας κάντιντα (Candida Albicans).

Οι ομάδες ανθρώπων που είναι πιο ‘’ευαίσθητες’’ απέναντι σε πιθανές μυκητιάσεις των γεννητικών οργάνων είναι κυρίως οι έγκυες γυναίκες, οι διαβητικοί, οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιβίωση, γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά, καρκινοπαθείς, ασθενείς σε χημειοθεραπεία και ασθενείς που έχουν μειωμένη άμυνα του οργανισμού.

Ο μύκητας κάντιντα ζει σε φυσιολογικές συνθήκες στο δέρμα μας ή στο έντερό μας ως σαπρόφυτο και δεν προκαλεί προβλήματα.

Μπορεί όμως κάτω από αλλαγές τοπικών συνθηκών όπως προαναφέραμε, να αναπτυχθεί παθολογικά και να προκαλέσει μυκητίαση, την καντιντίαση.
Η καντιντίαση συνήθως δεν είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενη. Όμως αυτό δεν αποκλείεται να συμβαίνει σε ορισμένες περιπτώσεις.

Τα πιο συνήθη συμπτώματα στις γυναίκες είναι:
•    Πόνος, φαγούρα, ερεθισμός, φλεγμονή στο αιδοίο και στον κόλπο
•    Έντονες κολπικές εκκρίσεις
•    Οίδημα  και κοκκίνισμα του αιδοίου
•    Η εσωτερική επιφάνεια του κόλπου μπορεί να είναι καλυμμένη με λευκά υγρά
•    Το δέρμα της περιοχής μπορεί να είναι ευαίσθητο και να παρουσιάζει σπασίματα – εκδορές

Οι άντρες, σε αντίθεση με τις γυναίκες δεν παρουσιάζουν συνήθως ιδιαίτερα συμπτώματα.

Περιστασιακά τόσο η βάλανος όσο και η πόσθη μπορεί να είναι κόκκινες, να φλεγμαίνουν και να προκαλούν πόνο. Τα συμπτώματα αυτά επιδεινώνονται μετά από την σεξουαλική επαφή.Το άκρο του πέους μπορεί να παρουσιάζει μικρές πληγές ή να είναι καλυμμένο με λευκό επίχρισμα. Επίσης είναι δυνατόν να υπάρχουν και  εκκρίσεις από το πέος.

Η διάγνωση της μυκητίασης βασίζεται κυρίως στο ιστορικό του ασθενούς, στην κλινική εικόνα του και σε συμπληρωματικές εξετάσεις. Η άμεση συλλογή υλικού από τον κόλπο, το αιδοίο ή το πέος και η εξέτασή του μπορούν να τεκμηριώσουν τη μόλυνση από μύκητα. Γι αυτό και είναι πολύ χρήσιμο να αποστέλλονται άμεσα δείγματα σε μικροβιολογικό εργαστήριο για καλλιέργειες.

Η θεραπεία στις γυναίκες συνιστάται να περιλαμβάνει τοπικό πλύσιμο με αντισηπτικό σκεύασμα και πολύ καλό σκούπισμα. Στη συνέχεια συνιστάται να τοποθετούνται τοπικά κρέμες ή υπόθετα με αντιμυκητιασική δράση όπως μικοναζόλη, τερκοναζόλη, τιοκοναζόλη, κλοτριμαζόλη ή άλλα φάρμακα κατά των μυκήτων.
Στους άνδρες συνιστάται επίσης το τοπικό πλύσιμο με αντισηπτικό σαπούνι και καλό σκούπισμα. Στη συνέχεια μπορούν να τοποθετηθούν τοπικά ανάλογες αντιμυκητιασικές κρέμες.

Σε ορισμένες ομάδες ασθενών μπορεί να είναι αναγκαίο να χορηγηθούν αντιμυκητιασικά φάρμακα από το στόμα, με τη μορφή δισκίων, όπως η κετοκοναζόλη, φλουκοναζόλη και ιτρακοναζόλη.

Σε γυναίκες που συνεχίζουν να παίρνουν αντισυλληπτικά, πολλές φορές παρατηρείται υποτροπή της καντιντίασης. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνιστάται η ολιγόμηνη διακοπή τους. Τέλος σε όλους τους ασθενείς, είτε άντρες είτε γυναίκες που βρίσκονται σε αγωγή με αντιβιοτικά καλό είναι πάντοτε να γίνεται πρόληψη του φαινομένου ανάπτυξης μυκήτων και να λαμβάνουν προληπτικά βιταμινούχα ή προβιοτικά συμπληρώματα.

Οι μυκητιάσεις δεν επηρεάζουν άμεσα τη γονιμότητα μιας γυναίκας. Ασφαλώς οι ενοχλήσεις μπορεί να δυσκολέψουν η και να αποτρέψουν τις ερωτικές επαφές. Πρέπει να τονιστεί όμως, ότι παρόμοια συμπτώματα μπορεί να παρουσιάζουν άλλου είδους λοιμώξεις, όπως η βακτηριακή κολπίτιδα, το χλαμύδια, η γονόρροια κ.λ.π. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το περιβάλλον του κόλπου γίνεται αφιλόξενο για τα σπερματοζωάρια και μπορεί να εμποδίζεται η σύλληψη. Φρόνιμο λοιπόν είναι η διάγνωση και η θεραπεία να είναι ακριβείς και όχι εμπειρικές, ώστε να εξασφαλίζεται μακροχρόνια η καλή υγεία της γεννητικής περιοχής της γυναίκας.

Dr. Παναγιώτης Θ. Πολύζος

Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος

Ειδικός Αναπαραγωγής

Μέλος του Institute of Life – Μονάδα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης στο Μαιευτήριο Ιασώ

Website: www.drpolyzos.gr