Top 10: Τα δέκα καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2014

Ποια να πρωτοδιαλέξεις; Πλούσια η εκδοτική παραγωγή τη χρονιά που μόλις τελείωσε. Για τις ανάγκες της λίστας μας, λοιπόν, αποφασίσαμε να περιοριστούμε στα βιβλία ξενόγλωσσης λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα. Ας κάνουμε όμως και ένα σύντομο πέρασμα από την ελληνική λογοτεχνία: ενδεικτικά, ο πρωταγωνιστής-έκπληξη ήταν οι συλλογές διηγημάτων, όπως η "Οικογενειακή πορσελάνη" του Νίκου Κουφάκη (εκδ. Κέδρος), "Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια" του Ανδρέα Μήτσου (εκδ. Καστανιώτη) και "Το καλό θα ΄ρθει από τη θάλασσα" του Χρήστου Οικονόμου (εκδ. Πόλις). Το "Bιβλίο της Κατερίνας" του Αύγουστου Κορτώ (εκδ. Πατάκη) είχε κυκλοφορήσει το 2013 αλλά συνέχισε να πρωταγωνιστεί στις αναγνωστικές βραδιές μας και το 2014, η Σώτη Τριανταφύλλου επέστρεψε αφηγηματικά στις ΗΠΑ με το μυθιστόρημά της "Μηχανικοί καταρράκτες" (εκδ. Πατάκη) ενώ ο Μένης Κουμανταρέας μάς άφησε την τελευταία παρακαταθήκη του, το "Θησαυρό του χρόνου" (εκδ. Πατάκη).

Τι καλό, όμως, ήρθε από το εξωτερικό;

1. "Ακριβή μου ζωή", Alice Munro, εκδ. Μεταίχμιο. Το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2013 μάς άνοιξε τα μάτια: σύστησε στο ελληνικό κοινό την Καναδή συγγραφέα Άλις Μονρό, διηγηματογράφο που έχει παρομοιαστεί ακόμη και με τον Τσέχοφ. Σε αυτή τη συλλογή διηγημάτων, ως συνήθως, τοποθετεί τους απλούς, καθημερινούς ήρωές της αντιμέτωπους με ανατροπές που τους αλλάζουν, συχνά υπογείως, τη ζωή.

2. "Ο άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι και τα χρόνια του προσκυνήματός του", Χαρούκι Μουρακάμι, εκδ. Ψυχογιός. Μετά το υπερφιλόδοξο "1Q84", ο Ιάπωνας συγγραφέας που συνδυάζει την εμπορικότητα με τη λογοτεχνία κατέθεσε στα ράφια των βιβλιοπωλείων ένα νέο έργο, με μεγαλύτερη οικονομία λόγου. Η ιστορία του Τσουκούρου -ενός 36χρονου σχεδιαστή σιδηροδρομικών σταθμών που πιστεύει πως ζει μια άχρωμη ζωή μέχρι που γνωρίζει μια γυναίκα- μπορεί να μη φτάνει τον πήχυ του "Νορβηγικού δάσους" αλλά είναι πιο κοντά στο Μουρακάμι που αγαπήσαμε.

3. "Ο ποταμός της μνήμης", Ρίτσαρντ Πάουερς, εκδ. Εστία. Μετά από ένα σοβαρό τροχαίο ατύχημα ο Μαρκ παύει να αναγνωρίζει την αδερφή του. Διαπιστώνεται ότι πάσχει από το σύνδρομο Κάπγκρας, εξαιτίας του οποίου δεν είναι πλέον σε θέση να αναγνωρίσει κοντινά του πρόσωπα και να θυμηθεί τους συναισθηματικούς δεσμούς του με αυτά. Η ιστορία του γίνεται αφορμή ώστε το βιβλίο να καταπιαστεί με την -τόσο εύθραυστη- ανθρώπινη μνήμη και συνείδηση.

4. "Ένας αργός άνθρωπος", J. M. Coetzee, εκδ. Μεταίχμιο. Ενώ ο "Μαρκ" του Πάουερς χάνει τη μνήμη του, ο ήρωας του Κουτσί, Πολ Ρέιμεντ, χάνει το πόδι του σε ατύχημα και καταρρέει συναισθηματικά. Από το τέλμα του θα μπορούσε να τον βγάλει μια νοσοκόμα, σε αυτό το πολύ καλό μυθιστόρημα με τοτέμ την αγάπη και τον έρωτα.

5. "Η δολοφονία της Μάργκαρετ Θάτσερ", Χίλαρι Μάντελ, εκδ. Πάπυρος. Η συγγραφέας που πήρε το Man Booker για την αριστοτεχνική αναβίωση του κλίματος της τιδοριανής Αγγλίας στην τριλογία του "Γουλφ Χολ" (που ολοκληρώθηκε με τα "Γεράκια") αυτή τη φορά καταπιάστηκε με τη νεότερη ιστορία της Βρετανίας: Φαντάστηκε, μεταξύ άλλων, τη δολοφονία της Σιδηράς Κυρίας σε μια συλλογή διηγημάτων που θίγει ζητήματα όπως ο έρωτας, η ασθένεια, το βάρος της κοινωνικής τάξης.

6. "Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν", Χουάν Γκάμπριελ Βάσκεθ, εκδ. Ίκαρος. Στην Αργεντινή της κοκαΐνης και του βαρόνου της, Πάμπλο Εσκομπάρ, μας μεταφέρει αυτό το μυθιστόρημα και δένει τα μεγάλα γεγονότα με τις ζωές των ηρώων του με γερούς κόμπους, όπως ένα καλό αφήγημα ξέρει να κάνει.

7. "Έθιμα ταφής", Hannah Kent, εκδ. Ίκαρος. Ένα μυθιστόρημα-outsider, που συζητήθηκε τη χρονιά που μας πέρασε όσο λίγα. Η Κεντ ξεκινά με αφετηρία ένα αληθινό περιστατικό -την καταδίκη σε θάνατο μιας γυναίκας στη βόρεια Ισλανδία του 1829 για την άγρια δολοφονία δύο αντρών- και αναπτύσσει μια ιστορία πολυδιάστατη για την αγάπη, την ελευθερία, τον αληθινό εαυτό μας.

8. "Η καρδερίνα", Ντόνα Ταρτ, εκδ. Λιβάνη. Ένα 13χρονο αγόρι όταν βρίσκεται ορφανό καταλήγει στο σπίτι μιας πλούσιας οικογένειας της Νέας Υόρκης και βρίσκει στήριγμα στον ομότιτλο πίνακα, που απεικονίζει μια καρδερίνα και του θυμίζει τη μητέρα του. Μια γιγαντιαία τοπιογραφία της Αμερικής, που δέχτηκε διθυραμβικές κριτικές αλλά και επικρίσεις όμως σίγουρα δεν πέρασε απαρατήρητη και χάρισε στη συγγραφέα το Πούλιτζερ. 

9. "Στο cafe της χαμένης νιότης", Πατρίκ Μοντιανό, εκδ. Πόλις. Στο Παρίσι του '60 μάς μεταφέρει το μυθιστόρημα του νικητή του Νόμπελ Λογοτεχνίας 2014, Μοντιανό. Εκεί, θα παρακολουθήσουμε την υπόθεση εξαφάνισης μιας νεαρής γυναίκας, για την οποία γνωρίζουμε μόνο το ψευδώνυμό της (Λουκί) και το στέκι στο οποίο συνήθιζε να συχνάζει (το cafe της χαμένης νιότης). Καλή, γαλλική λογοτεχνία που μας παρασύρει σε μια ατμοσφαιρική περιπλάνηση στη γαλλική πρωτεύουσα σε μια ρομαντική εποχή που δεν ήταν, όμως, όλα ρόδινα.

10. "Η τριλογία της Νέας Υόρκης", Πολ Όστερ, εκδ. Μεταίχμιο. Τρεις ιστορίες σε μία έκδοση. Ένα συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων αποφασίζει να παραστήσει έναν -άγνωστό του- ντετέκτιβ, ονόματι Πολ Όστερ. Με αφορμή το νουάρ και με σκηνικό τη Νέα Υόρκη, ο Όστερ θέτει ερωτήματα της ύπαρξης.