Πως να αντιμετωπίσεις τον ανεξέλεγκτο θυμό του νηπίου

Είναι ένα αγγελούδι, το πιο γλυκό πλάσμα στον κόσμο κι όμως μερικές φορές το πιάνει κάτι φοβερό: επιμένει να γίνει το δικό του κι αν δεν γίνει φωνάζει, ουρλιάζει, χτυπάει τα πόδια του, πέφτει κάτω… Και τότε ο γονιός δεν ξέρει τι να κάνει. Στην αρχή προσπαθεί με υπομονή αλλά σύντομα βρίσκεται κι εκείνος να φωνάζει όπως το παιδί.

Αυτοί οι τρομεροί θυμοί των παιδιών 2-4 χρονών περίπου είναι για τους νέους γονείς μία κατάσταση καινούργια και συχνά ανεξέλεγκτη. Αλλά κι από την πλευρά του παιδιού είναι μία καινούργια κατάσταση. Ως την ηλικία των 2 χρόνων το παιδί έχει συνηθίσει οι επιθυμίες του να εκπληρώνονται αμέσως. Στην κρίσιμη ηλικία των 2-4 όμως το παιδί αντιλαμβάνεται ότι οι σκέψεις του είναι διαφορετικές από των γονιών του και ότι δεν γίνεται πάντα και αμέσως αυτό που θέλει. Είναι μία μεγάλη αλήθεια που δυσκολεύεται να χωνέψει όπως και οι μεγάλοι δυσκολευόμαστε όταν ανατρέπεται κάτι που θεωρούσαμε δεδομένο. Αυτή η τρομερή συνειδητοποίηση απογοητεύει το παιδί και ενστικτωδώς ψάχνει να βρει τρόπο να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Έτσι γεννιούνται οι τρομερές εκρήξεις θυμού που πολλές φορές έχουν αφορμές σχεδόν αστείες.

Ας ξεκαθαρίσουμε ότι ο θυμός είναι ένα απολύτως υγιές και φυσικό συναίσθημα. Μάλιστα ο θυμός είναι αναγκαίος γιατί μας κάνει να αντιλαμβανόμαστε ότι μας αδίκησαν και να γινόμαστε πιο διεκδικητικοί. Ο θυμός επιτρέπεται! Η έκφραση του θυμού μπορεί να γίνει με πολλές διαφορετικές συμπεριφορές κάποιες από τις οποίες όπως η βία δεν επιτρέπονται. Πώς όμως το παιδί θα μάθει να ελέγχει το θυμό ώστε να τον εκφράζει με συμπεριφορές που επιτρέπονται;

Το παιδί σοβαρεύει, μουγγρίζει, χτυπάει το πόδι στο πάτωμα και ο γονιός λέει: «Μα για αυτό κάνεις έτσι;» ή «Είσαι τόσο χαριτωμένο όταν κάνεις μουτράκια!» ή «Δεν έχουμε πει ότι δεν χτυπάμε τα πόδια μας;». Και τότε το παιδί χάνει τον έλεγχο γιατί νιώθει ότι ο αγαπημένος του γονιός υποτιμά ή κοροϊδεύει ή απαγορεύει αυτό το τεράστιο πράγμα που εκείνο νιώθει: Ένα τρομερό συναίσθημα που δεν ξέρει ακόμη ότι λέγεται θυμός.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε το παιδί:

- Κατανόηση. Προσπαθώ να καταλάβω τι συμβαίνει στο παιδί. Όπως και οι μεγάλοι έτσι και τα παιδιά θυμώνουν για πολλούς διαφορετικούς λόγους όπως η αδικία και η ματαίωση αλλά είναι και πολλοί παράγοντες που συντελούν στο ξέσπασμα όπως κούραση, πείνα, άγχος, ανία.

- Επαφή. Σκύβω για να είμαι στο ύψος του παιδιού, το κοιτώ στα μάτια και του κρατώ τα χέρια για να νιώθει ότι κάποιος δυνατός είναι κοντά του και μπορεί να το συγκρατήσει.

- Ψυχραιμία. Διατηρώ την ψυχραιμία μου και τον ήρεμο τόνο στη φωνή μου γιατί όπως είπαμε ο θυμός είναι μεταδοτικός. Αν παραμείνω ήρεμος το παιδί καταλαβαίνει ότι εγώ έχω τον έλεγχο της κατάστασης.

- Ακούω. Το παιδί έχει ανάγκη να μιλήσει για αυτό που νιώθει. Του δίνω χρόνο και του δείχνω σεβασμό δηλαδή το ακούω χωρίς να το διακόπτω.

- Εξήγηση. Εξηγώ στο παιδί ότι είναι θυμωμένο και για ποιο λόγο θύμωσε. Δεν μπορεί ακόμη να το καταλάβει μόνο του. Το διαβεβαιώνω ότι όλοι θυμώνουμε καμιά φορά και τότε μπορεί να κλαίμε λίγο ή να φωνάζουμε λίγο αλλά ποτέ δεν χτυπάμε (προσαρμόζω ανάλογα με τους κανόνες που ισχύουν στην οικογένειά μου).

- Αγκαλιά Ας το παραδεχτούμε, η αγκαλιά είναι θεραπευτική. Προσφέρουμε λοιπόν στο παιδί μία αγκαλιά που θα το συγκρατήσει, θα του δώσει δύναμη και θα το κάνει να αισθανθεί ότι το αγαπάμε ακόμη κι όταν είναι θυμωμένο. Αν αρνηθεί την αγκαλιά, την ξανα-προσφέρω αργότερα.

- Δίνω εναλλακτικές. Αν αυτό που ζητάει το παιδί δεν γίνεται για λόγους ασφαλείας (για παράδειγμα αν ζητάει να πάει στο σχολείο χωρίς ρούχα ή να φάει σκυλοτροφή) προσπαθώ να του δώσω δύο εναλλακτικές για να διαλέξει (την κόκκινη φόρμα ή το μπλε φουστάνι για το σχολείο και πουρέ πατάτα ή πουρέ καρότο αντί για σκυλοτροφή).

- Χιούμορ. Αν θέλω μπορώ να χρησιμοποιήσω το χιούμορ αλλά χωρίς ποτέ να κοροϊδέψω το παιδί. Μπορώ να πω για παράδειγμα «Βλέπω στα μάτια σου πως είσαι πολύ κουρασμένος. Σε καταλαβαίνω γιατί κι εγώ νυστάζω, πέφτω πάνω στα έπιπλα από τη νύστα σαν τον Χουζούρη στα στρουμφάκια».

- Μοντέλο. Τα παιδιά σ’ αυτή την ηλικία παίρνουν πάντα σαν παράδειγμα για όλα τους κοντινούς τους ανθρώπους. Αν εγώ όταν θυμώνω κρατάω μούτρα ή φωνάζω το ίδιο περιμένω ότι θα κάνει και το παιδί μου. Βρίσκω κι εγώ τρόπους να εκφράζω το θυμό μου ώστε όταν το παιδί μου με αντιγράψει δεν θα ντρέπομαι για τον εαυτό μου.

Τέλος, αν το παιδί περάσει την ηλικία των 4 χρόνων και ακόμη φαίνεται πως οι εκρήξεις θυμού είναι πολύ έντονες σε σχέση με το λόγο που τις προκαλεί ή αν είναι πολύ συχνές και δυσκολεύομαι να τις χειριστώ τότε απευθύνομαι σε κάποιον ειδικό. Ζητώ ως γονιός να μιλήσω για το παιδί μου σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας που θα με ακούσει και θα σε συμβουλεύσει.

Ζωή Μαργέλη, Ψυχολόγος

Πηγή: childit.gr