O έρωτας είναι τα ψυχολογικά παιχνίδια που παίζουμε

Σύμφωνα με το έργο του Καναδού ψυχολόγου Eric Berne, τα πιο επιτυχημένα και ευτυχισμένα ζευγάρια διαπρέπουν σε τρία διαφορετικά επίπεδα. Στο δημοφιλές βιβλίο του "The Games People Play", με βάση παρόμοια με τον Σίγκμουντ Φρόιντ, η θεωρία του υποστήριξε ότι κάθε άτομο έχει τρεις «καταστάσεις του Εγώ»:

• Ο γονέας: Αυτό που σας έχουν διδάξει

• Το παιδί: Αυτό που έχετε νιώσει

• Ο ενήλικας: Αυτό που έχετε μάθει

Όταν δύο άτομα είναι πραγματικά συμβατά, συνδέονται σε κάθε επίπεδο. Το κλειδί για να μάθεις να χρησιμοποιείς τις παραπάνω καταστάσεις του Εγώ βρίσκεται στην προσπάθεια να απαντήσεις μερικές ερωτήσεις:

• Ο γονέας: Έχετε παρόμοιες αξίες και πεποιθήσεις για τον κόσμο;

• Το παιδί: Διασκεδάζετε μαζί; Μπορείς να είσαι αυθόρμητος; Πιστεύετε ότι ο σύντροφός σας είναι καυτός; Σας αρέσει να ταξιδεύετε μαζί;

• Ο ενήλικας: Πιστεύει κάθε άτομο ότι το άλλο είναι φωτεινό; Είστε καλοί στην επίλυση προβλημάτων μαζί;

Γνωρίζοντας σε βάθος τις τρεις διαφορετικές καταστάσεις του Εγώ

Αυτές οι καταστάσεις έχουν εγγενή συστήματα σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών και γενικά αναπτύσσονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Το παρελθόν και η παρούσα στιγμή σου είναι σημαντικές πτυχές όταν προσπαθείς να προσδιορίσεις την κατάσταση του Εγώ από την οποία ενεργείς σε μια δεδομένη στιγμή. Για παράδειγμα, ενώ μεγαλώνουν, τα παιδιά μιμούνται τους φροντιστές-γονείς τους - και αυτή είναι η κύρια πηγή της γονικής κατάστασης του Εγώ. Η γονική κατάσταση είναι πιο συχνά μια ασυνείδητη απομίμηση των φροντιστών σας, είτε είναι γονείς, παππούδες και γιαγιάδες, δάσκαλοι κ.λπ.

Η δεύτερη κατάσταση του Εγώ είναι η κατάσταση του Εγώ των ενηλίκων, που θεωρείται η κύρια πηγή της ορθολογικής σκέψης. Η κατάσταση Ενήλικας εξελίσσεται καθώς μαθαίνεις πώς να αναλύεις και να επεξεργάζεσαι τις εμπειρίες που είχες κατά την παιδική σου ηλικία. Αυτό το Εγώ σου επιτρέπει να λαμβάνεις αποφάσεις με βάση τις παρούσες συνθήκες. Επιπλέον, η κατάσταση του Εγώ Ενηλίκων είναι επίσης η κατάσταση που αντιμετωπίζει τα προβλήματα με λογική, διεκδικητική σκέψη και επεξεργάζεται πληροφορίες. Εμφανίζεται κάθε φορά που ζητάς από κάποιον να σταματήσει να κάνει κάτι που το βρίσκεις ενοχλητικό. Είναι επίσης χρήσιμο όταν αναλύεις πράξεις και συνήθειες που δεν λειτουργούν πια, όταν αναζητάς λύσεις και όταν ψάχνεις να δεις τι πρέπει να διορθωθεί.

 Τέλος, ως προς την κατάσταση του παιδιού Εγώ είναι το αυθόρμητο κομμάτι της προσωπικότητάς σου, με το οποίο γεννιούνται οι περισσότεροι άνθρωποι. Η κατάσταση του παιδικού Εγώ είναι η προέλευση της δημιουργικότητας, των συναισθημάτων και της οικειότητας. Όμως, με την πάροδο του χρόνου, αυτή η αθώα κατάσταση του Εγώ μπορεί να ανατραπεί από το Εγώ του ενήλικα ή του γονιού. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για να τονώσεις και να αναδείξεις την κατάσταση του παιδιού-Εγώ από αυτές τις επιρροές και να γίνεις ξανά αυθόρμητη. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του σεξ, τείνουμε να ενεργούμε από την παιδική κατάσταση, καθώς αυτή είναι μια δραστηριότητα που δεν έχουμε μάθει ή διδαχθεί συνειδητά από κάποιον άλλο.

Πώς να αξιοποιήσεις αυτές τις καταστάσεις του Εγώ στη σχέση σου

Στο βιβλίο του ο Eric Berne αναφέρει διάφορα παιχνίδια και ρόλους που παίζουν εναλλάσσοντας συνειδητά ή ασυνείδητα τις τρεις αυτές καταστάσεις του Εγώ. Όπως του αλκοολικού, του εξαρτημένου, του θυμωμένου, του χειριστικού και μια σειρά εναλλαγών θύτη θύματος ή εκπαιδευτή εκπαιδευόμενου. Ας θυμηθούμε ωστόσο τώρα τις ερωτήσεις εργαλεία που θα σε βοηθήσουν να αξιοποιήσεις αυτές τις καταστάσεις προκειμένου να καταλάβεις αν είσαι συμβατή με τον σύντροφό σου αλλά και για να βελτιώσεις τον βαθμό συμβατότητας.

Μοιράζεστε τον ίδιο κόσμο; (κατάσταση γονέα-Εγώ)

Αυτό δεν σημαίνει να είστε ίδιοι αλλά να μπορείτε τουλάχιστον να κατανοήσετε τον κόσμο από τον οποίο προέρχεται ο καθένας σας και επίσης ο κοινός κόσμος, αυτός στον οποίο θέλετε οι δυο σας να ζείτε ή να ζήσετε αποτελείται από συμβατό σύστημα αξιών. Στο σύστημα αξιών μπορείς να ενσωματώσεις επίσης τις πεποιθήσεις, τα πιστεύω από πολιτικές θέσεις έως κοσμοθεωρία ακόμα και την αισθητική. Μπορεί όταν στην αρχή που σας τυφλώνει ο έρωτας και το Μαζί κι όλα αυτά να μοιάζουν με ψιλά γράμματα αλλά όσο η σχέση σας θα αναπτύσσεται  θα δεις ότι αυτά είναι που είτε θα σε ενώσουν και θα κάνουν ισχυρό το δεσμό σας ή θα σας φέρουν κάποια στιγμή στο σημείο να μην αναγνωρίζετε ο ένας τον άλλον και να διαφωνείτε για καίρια ζητήματα.

Κι όσο κι αν είναι η χημεία είναι αναμφίβολα σημαντικό συστατικό για τη δημιουργία και τη συνέχεια μιας σχέσης (κι είτε υπάρχει είτε όχι), το να βλέπετε τον κόσμο μέσα από την ίδια οπτική είναι επίσης θεμελιώδους σημασίας.

Μπορείς να παίξεις μαζί μου; (κατάσταση παιδιού-Εγώ)

Μπορεί το εσωτερικό σας παιδί να τα πηγαίνει καλά με το εσωτερικό παιδί του συντρόφου σας; Θυμάσαι ότι το παιδί-Εγώ συμβολίζει το παιχνίδι, την αθωότητα, αλλά και την ευχαρίστηση και την ανέμελη πλευρά της σχέσης, για αυτό σε μια πραγματικότητα που θα αρχίσει να εμφανίζει υποχρεώσεις, έξοδα, ανάγκες, το να συνεχίσετε να περνάτε καλά, να διασκεδάζετε και να γελάτε σαν παιδιά είναι ένα μεγάλο ατού και λειτουργεί σε μια σχέση και ως το πιο δυνατό αφροδισιακό. Το κλειδί κι εδώ είναι η λέξη ισορροπία αλλά και η συμβατότητα. Σας αρέσουν τα ίδια παιχνίδια, δηλαδή σας αρέσουν εξίσου οι βασικές επιλογές ψυχαγωγίας σας; Ακόμα και αν δεν σας αρέσουν ακριβώς τα ίδια, πρέπει να υπάρχουν κάποιοι κοινοί πυλώνες διασκέδασης, γιατί το πώς θα περνάτε μαζί τον ελεύθερο χρόνο σας και το κατά πόσο σας δένουν κοινά ενδιαφέροντα είναι κάτι που μπορεί να σας φέρει κοντά και το σημαντικότερο να σας κρατήσει μαζί.

Στο παιχνίδι να βάλεις μέσα και το ερωτικό κομμάτι, ιδιαίτερα όσο θα περνάει ο καιρός που θα μετράει η σχέση σας ως ζευγάρι χρειάζεται παιχνιδιάρικη διάθεση και από τους δύο για να διατηρηθεί το πάθος και να μη σας καταβάλουν οι ρυθμοί της ρουτίνας.

Η ισορροπία ωστόσο επιτυγχάνεται και με το να μην είναι ο ένας από τους δυο υπερβολικό πειραχτήρι ή εξαιρετικά ανώριμος. Υπάρχουν στιγμές και στιγμές. Δεν είναι όλες οι ώρες για παιχνίδι. Από την άλλη, εξίσου προβληματικό είναι όταν ο ένας από τους δύο είναι υπερβολικά σοβαρός (ή σοβαροφανής) κι έχει χάσει την επαφή με το εσωτερικό του παιδί οπότε γενικώς δυσκολεύεται να χαλαρώσει και να διασκεδάσει/παίξει/περάσει ωραία με τον σύντροφό του.     

Βγάζετε ο ένας τον καλύτερο εαυτό του άλλου; Εξελίσσεστε μαζί (κατάσταση ενήλικα-Εγώ)

Κι εδώ πάλι η λέξη ισορροπία και συνεννόηση είναι το κλειδί της επιτυχίας. Εδώ δεν έχει σημασία η ομοιότητα όσο η συμπλήρωση. Το κατά πόσο συμπληρώνει ο ένας τον άλλον αρμονικά ώστε οι δύο μαζί να φτιάχνει ένα λειτουργικό σύστημα σχεδόν αυτάρκειας. Κι όπως η σχέση σας είναι ζωντανός οργανισμός και χρειάζεται φροντίδα για να εξελίσσεται έτσι κι εσείς πρέπει να φροντίζετε να εξελίσσεται τον εαυτό σας, ατομικά αλλά και ως ομάδα. Δεν πρέπει η εξέλιξη του ενός να γίνεται εις βάρος της εξέλιξης του άλλου. Είναι σημαντικό να στηρίζετε ο ένας τον άλλον, να είστε περήφανοι ο καθένας σας για τον σύντροφό του αλλά και για τον εαυτό σας. Το ενήλικο Εγώ στηρίζεται και ευνοεί την ενσυναίσθηση, τη συνεργασία, την κατανόηση, την αλληλοϋποστήριξη.   

https://www.youtube.com/watch?v=13gygMdFBYM

Αν το Εγώ-γονιός είναι τα κοινά στοιχεία και οι εμπειρίες κι επομένως οι συνδετικοί κρίκοι, και το Εγώ-παιδί είναι η χαρά της ζωής και τα συναισθήματα ευεξίας κι επομένως το γράσο που λαδώνει τη μηχανή της σχέσης σας, το Εγώ-ενήλικας είναι τα γρανάζια ή ο μηχανισμός που κρατάει σε λειτουργία τη σχέση σας.

Καμία κατάσταση του Εγώ δεν πρέπει να υπερτερεί, πρέπει να εναρμονίζονται και το μυστικό των επιτυχημένων σχέσεων βρίσκεται στο ότι και οι δύο ξέρουν να εναλλάσσουν τη μία κατάσταση με την άλλη ανάλογα με τις ανάγκες κάθε φορά της στιγμής και της σχέσης τους και πάνω απ’ όλα να συνομιλεί το Εγώ του ενός συντρόφου με το Εγώ του άλλου με σεβασμό, αποδοχή και κυρίως χρησιμοποιώντας μια κοινή γλώσσα.
Cover photo: :The Thomas Crown Affair" Steve McQueen, Faye Dunaway