Aυτοπεποίθηση, silver alert!

Όταν επιλέγουμε ποιον θα εμπιστευθούμε και ποιον θα πιστέψουμε, αναζητάμε στοιχεία στον χαρακτήρα του που εμπνέουν εμπιστοσύνη, όπως η μόρφωση ή η σιγουριά. Όταν, όμως, δεν γνωρίζουμε καλά κάποιον, πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τον χαρακτήρα του ή τις ικανότητές του; Όταν για παράδειγμα επιλέγουμε ποιον θα ψηφίσουμε, παρατηρούμε στοιχεία στον τρόπο που μιλάει ή συμπεριφέρεται που επιδεικνύουν αυτοπεποίθηση ώστε να αποφασίσουμε αν θα τον εμπιστευθούμε.

Σύμφωνα με μια έρευνα, όμως, η αυτοπεποίθηση μπορεί να υιοθετηθεί σαν χαρακτηριστικό από κάποιον και να παρουσιαστεί στη γλώσσα του σώματός του, στον τρόπο που μιλάει, στις χειρονομίες, στις εκφράσεις του άσχετα με το αν ο ίδιος το αισθάνεται. Μήπως τελικά η αυτοπεποίθηση είναι υπερεκτιμημένη και δεν χαρακτηρίζει πάντα έναν άνθρωπο που είναι απόλυτα άξιος εμπιστοσύνης;

Αν βρεθείς σε μια επαγγελματική συνάντηση, παρατήρησε ποιος είναι αυτός που καταφέρνει να επιβάλλει την άποψή του. Είναι απαραίτητα αυτός που έχει δίκιο ή απλά εκείνος που μιλάει με σιγουριά και επιμονή; Ο επικεφαλής της έρευνας του πανεπιστημίου της Utah, Bryan Bonner ζήτησε από μικρές ομάδες ανθρώπων να απαντήσουν σε ερωτήσεις με συγκεκριμένες απαντήσεις, όπως π.χ. την χιλιομετρική απόσταση δύο πόλεων ή το βάρος του πιο παχύσαρκου ανθρώπου. Οι άνθρωποι που επιδείκνυαν περισσότεροι αυτοπεποίθηση επηρέαζαν τις απαντήσεις των άλλων άσχετα με το αν είχαν δίκιο ή όχι. Όταν οι ομάδες ρωτήθηκαν γιατί εμπιστεύθηκαν τους συγκεκριμένους ανθρώπους, αμέσως η εμπιστοσύνη προς αυτούς χάθηκε.

Ο ψυχολόγος Tomas Chamorro-Premuzic αναφέρει, μάλιστα, στο βιβλίο του ‘Confidence’ ότι η αυτοπεποίθηση είναι ουσιαστικά άχρηστη. Όπως υποστηρίζει, σε ένα γραφείο οι πιθανότητες ενός ανθρώπου που έχει αυτοπεποίθηση να είναι και ο πιο ικανός είναι μόνο 15% περισσότερες, σε βαθμό που θα μπορούσε να θεωρηθεί και τυχαία σύμπτωση. Άλλωστε, οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι είμαστε καλύτεροι σε ορισμένα, πιο καθημερινά πράγματα από τους άλλους ενώ στην πραγματικότητα το να πιστεύουμε κάτι δεν σημαίνει αυτόματα κι ότι ισχύει.

Σύμφωνα με τον Premuzic, η αυτοπεποίθηση δεν εξυπηρετεί αυτούς που την επιδεικνύουν, οπότε δεν υπάρχει νόημα στο να προσπαθούμε να την ανεβάσουμε, θέτοντας ως παράδειγμα τους ταπεινούς αλλά ικανούς ηγέτες που είναι περισσότερο δημοφιλείς συγκριτικά με αυτούς που είναι αλαζόνες.