«Το να πεθαίνεις / Είναι ένα είδος τέχνης, όπως κι οτιδήποτε άλλο. / Το κάνω εξαιρετικά καλά» Sylvia Plath

Έχουν γραφτεί άπειρες σελίδες για το ποιητικό έργο, τη ζωή και κυρίως τον θάνατο της Πλαθ. Θα σταθώ ωστόσο μόνο σε έναν δεινό μελετητή του θανάτου των ποιητών. Όπως γράφει ο ποιητής Γιάννης Αντιόχου στο βιβλίο του «Η θηριώδης μούσα- επιλογή από το έργο αυτόχειρων Aμερικανών ποιητών», στο αφιερωμένο για τη Σίλβια Πλαθ κεφάλαιο: «Το να πεθαίνει κανείς είναι κάτι που η Σίλβια ήξερα να κάνει πολύ καλά. Το να πεθαίνεις όμως σε ηλικία τριάντα ετών, αφήνοντας πίσω του δύο μικρά παιδιά κι ένα τόσο σημαντικό ποιητικό έργο, είναι κάτι που ελάχιστα τολμούν… Γιατί η Σίλβια γνώριζε πολύ καλά τη γλύκα τόσο της ζωής όσο και του θανάτου. Άλλωστε, το παράδειγμα του πατέρα της Ότο Πλαθ, η πατρική φιγούρα του ειδικού εντομολόγου, ο οποίος πέθανε μιάμιση εβδομάδα μετά τα όγδοα γενέθλιά τη, θα παραμείνει για πάντα εντυπωμένη τόσο νοητικά όσο βέβαια και κυριολεκτικά στο ποιητικό της έργο…

Για να φτάσουμε στην τελευταία της μέρα, όπως αυτή περιγράφεται στο παραπάνω βιβλίο (σελ. 108):

«Η 11^η Φεβρουαρίου του 1963 ήταν απλώς μια μέρα λίγο πιο σκοτεινή, λίγο πιο καταθλιπτική, λίγο πιο βαριά από τις συνηθισμένες. Η Σίλβια Πλαθ δεν μπόρεσε να την αντέξει. Αφού φρόντισε τα παιδιά της, εξασφαλίζοντάς τους το πρωινό τους μέσα στο παιδικό δωμάτιο και αφού είχε καλέσει από το πρακτορείο οικιακών βοηθών μια Αυστραλή κοπέλα που θα τη βοηθούσε μετά παιδιά, έτσι ώστε να έχει χρόνο να γράφει, η οποία θα έφθανε εκείνο το πρωινό στις εννέα και αφού είχε θυροκολλήσει ένα σημείωμα με ο τηλέφωνο του Δρος Χόρντερ, σφραγίζοντας με βρεγμένες πετσέτες τις χαραμάδες από τις πόρτες, τοποθέτησε το κεφάλι της μέσα στον φούρνο του γκαζιού, όπως ακριβώς σκύβει μέσα σε ένα σκοτεινό πηγάδι για να αντικρίσει τις δονήσεις του σκοταδιού. Εκείνη την ημέρα, η Σίλβια Πλαθ δεν στάθηκε τυχερή. Όταν έφθασε η οικιακή βοηθός και ειδοποίησε τον γείτονα από το κάτω διαμέρισμα μπαίνοντας στο σπίτι, ήταν ήδη αργά. Η Σίλβια είχε αυτοκτονήσει.     

ΛΑΙΔΗ ΛΑΖΑΡΟΣ

Το έχω ξανακάνει.

Μια φορά κάθε δέκα χρόνια

Το καταφέρνω –

Κάποιο είδος κινούμενου θαύματος, το δέρμα μου

Φωτεινό σαν ναζιστικό πορτατίφ

Το δεξί μου πόδι

Ένα πρες-παπιέ,

Το πρόσωπό μου ένα άχρωμο, φίνο

Εβραίκό λινό.

Ξετύλιξε το ύφασμα

Ω! εχθρέ μου

Σε τρομάζω; –

Η μύτη, οι κόγχες των ματιών, η πλήρης οδοντοστοιχία;

Η όξινη αναπνοή

Θα εξαφανιστεί σε μια μέρα.

Σύντομα, σύντομα η σάρκα

Που η ταφική σπηλιά κατάπιε θα ‘ναι

Επάνω μου ταιριαστή

Κι εγώ μια χαμογελαστή γυναίκα

Είμαι μόνο τριάντα.

Και σαν τη γάτα, έχω εννιά φορές να πεθάνω.

Αυτή είναι η Τρίτη Φορά.

Τι ανοησία

Να εκμηδενίζεις κάθε δεκαετία

Πόσα εκατομμύρια ίνες.

Το πλήθος που μασουλά φιστίκια

Σπρώχνεται για να δει

Αυτούς να με ξετυλίγουν χέρια και πόδια –

Το μεγάλο ξεγύμνωμα.

Κυρίες και κύριοι

Αυτά είναι τα χέρια μου

Τα γόνατά μου.

Ίσως έμεινα πετσί και κόκαλο,

Όπως και να ‘χει, είμαι η ίδια κι απαράλλαχτη γυναίκα.

Την πρώτη φορά που συνέβη, ήμουν δέκα.

Ήταν ατύχημα.

Τη δεύτερη φορά σκόπευα

Να το πετύχω και να μην επανέλθω

Λικνιζόμουν κλειστή

Σαν το στρείδι.

Έπρεπε να με φωνάξουν και να με ξαναφωνάξουν

Κι απέσπασαν τα σκουλήκια από πάνω μου

Σαν κολλώδη μαργαριτάρια.

Το να πεθαίνεις

Είναι ένα είδος τέχνης, όπως κι οτιδήποτε άλλο.

Το κάνω εξαιρετικά καλά.

Το κάνω έτσι που να μοιάζει με κόλαση.

Το κάνω έτσι που να μοιάζει αληθινό.

Στοιχηματίζω πως θα μπορούσατε να πείτε

ότι έχω το χάρισμα.

Είναι αρκετά εύκολο να το κάνεις σ’ ένα κελί.

Είναι αρκετά εύκολο να το κάνεις και να μην κάνεις ρούπι.

Είναι θεατρικό

Να επανέρχεσαι μέρα μεσημέρι

Σο ίδιο μέρος, το ίδιο πρόσωπο, η ίδια κτηνώδης

Κραυγή έκπληξης:

«Θαύμα!».  

Τούτο μ’ εξαντλεί.

Υπάρχει κάποιο κόστος

Για τη θέαση των πληγών, υπάρχει κάποιο κόστος

Για τ’ άκουσμα της καρδιάς μου –

Αληθινά χτυπάει.

Κι υπάρχει κάποιο κόστος, κάποιο αρκετά μεγάλο κόστος

Για μια λέξη ή ένα άγγιγμα

Ή για μια σταγόνα αίμα

Ή μια τούφα απ’ τα μαλλιά μου ή ένα κομμάτι

απ' τα ρούχα μου.

Λοιπόν, λοιπόν, Herr Doktor

Λοιπόν Herr Εχθρέ.

Είμαι το έργο σου,

Είμαι το πολύτιμό σου

Βρέφος από ατόφιο χρυσάφι

Που συνθλίβεται σε μια τσιρίδα.

Στριφογυρνώ και καίγομαι.

Μη νομίζεις ότι υποτιμώ το μεγάλο σου ενδιαφέρον.

Στάχτη, στάχτη –

Χώνεις τη μασιά κι ανασκαλεύεις.

Σάρκα, οστά, τίποτα δεν υπάρχει εδώ –

Μια κρούστα σαπουνιού,

Μια γαμήλια βέρα,

Ένα χρυσό σφράγισμα.

Herr Θεέ, Herr Εωσφόρε

Πρόσεχε

Πρόσεχε

Μέσα απ’ τη στάχτη

Αναδύομαι με τα κόκκινα μαλλιά μου

Και τους άντρες σαν αέρα τούς κάνω μια χαψιά.

(απόδοση: Γιάννης Αντιόχου – εκδ. Μικρή Άρκτος, 2008)

https://www.instagram.com/p/Br8TLKrHZCY/

 https://www.instagram.com/p/BzYWqVfIDUC/

Artwork 'Sylvia Plath' by Carmelo Margarone