«Το θέατρο είναι σαν την ορειβασία. Ποτέ δεν ξέρεις αν θα πέσεις ή θα φτάσεις στην κορυφή» Isabelle Huppert

Η συμμετοχή της σε μια ταινία ή σε μια θεατρική παράσταση είναι από μόνη της γεγονός και αποτελεί σημαντικό λόγο για να θες να την δεις. Γοητευτική, αστείρευτη, ταλαντούχα. Η μοναδική Ιζαμπέλ Άν Μαντλέν Υπέρ (Isabelle Anne Madeleine Huppert) γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου του 1953 στο Παρίσι και είναι Γαλλίδα ηθοποιός. Από την πρώτη της εμφάνιση το 1971, έχει παίξει σε περισσότερες από 100 ταινίες.

Η Υπέρ είναι κόρη της Ανίκ Μπω, καθηγήτριας αγγλικών, και του Ραϊμόν Υπέρ, κατασκευαστή χρηματοκιβωτίων. Έχει τρεις αδελφές και έναν αδελφό. Ο πατέρας της κατάγεται από Εβραίους της Ουγγαρίας αλλά είχε προσηλυτιστεί στον καθολικισμό. Η Υπέρ γεννήθηκε στο Παρίσι και πέρασε την παιδική της ηλικία στο δυτικό προάστιο της πόλης Ville-d’Avray. Η μητέρα της την ενθάρρυνε να γίνει ηθοποιός από νεαρή ηλικία. Φοίτησε στο Ωδείο των Βερσαλλιών καθώς επίσης και στο Εθνικό Ωδείο Δραματικής Τέχνης του Παρισιού. Σπούδασε Σλαβικές και Ανατολικές γλώσσες στη σχολή του Κλισί, από όπου πήρε πτυχίο στη Ρώσικη γλώσσα.

Έκανε πρώτα το ντεμπούτο της στην τηλεόραση το 1971 και μετά ένα χρόνο στον κινηματογράφο, με την ταινία «Οι πειρασμοί μιας δεκαεξάχρονης». Για την ερμηνεία της στην ταινία «Για μια νύχτα αγάπης» κέρδισε το Βραβείο BAFTA, ως πρωτοεμφανιζόμενη πρωταγωνίστρια κι έτσι άρχισε η διεθνής αναγνώριση. Συνεργάστηκε με μερικούς από τους σπουδαιότερους Γάλλους σκηνοθέτες όπως ο Γκοντάρ, ο Αντρέ Τεσινέ, ο Μπερτράν Μπλιέ, ο Μπερτράν Ταβερνιέ και ο Κλοντ Σαμπρόλ. Με τον Σαμπρόλ μάλιστα συνεργάστηκε τακτικά και στα 35 χρόνια γνωριμίας τους πρωταγωνίστησε σε 7 ταινίες του.

Η Υπέρ συνηθίζει να ενσαρκώνει αινιγματικούς και συναισθηματικά απόμακρους χαρακτήρες. Έχει υπηρετήσει όλα τα είδη της Έβδομης Τέχνης, από την κωμωδία, στο κοινωνικό δράμα και από τη λογοτεχνική μεταφορά στο φιλμ νουάρ. Διακρίνεται για τον επαγγελματισμό της και τις τολμηρές και αντισυμβατικές επιλογές της όσον αφορά ασυνήθιστες συνεργασίες με ανεξάρτητους σκηνοθέτες και δύσκολους ρόλους. Ο Τύπος την έχει συχνά χαρακτηρίσει εγκεφαλική ηθοποιό και διανοούμενη αλλά η ίδια αρνείται αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Δεν είναι λίγες και οι συνεργασίες της σε διεθνείς παραγωγές με καταξιωμένους σκηνοθέτες, όπως ο Μάουρο Μπολονίνι, οι αδελφοί Ταβιάνι, ο Αντρέι Βάιντα, ο Μίχαελ Χάνεκε κ.ά.

Η Υπέρ ήταν η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του 62ου Φεστιβάλ των Καννών το 2009 ενώ είχε υπάρξει και στο παρελθόν μέλος της επιτροπής αρκετές φορές.

Σημαντική είναι και η ενασχόλησή της με το θέατρο. Έχει προταθεί 5 φορές για τα θεατρικά βραβεία «Μολιέρος» για την ερμηνεία της σε κλασικά έργα όπως η Μήδεια (2001), η «Έντα Γκάμπλερ» (2005) του Ίψεν κ.α. Το 2013 συμπρωταγωνίστησε με την Κέιτ Μπλάνσετ στο έργο του Ζαν Ζενέ «Οι δούλες», σε μια παραγωγή του Θεατρικού Θιάσου του Σίδνεϊ.

Έχει ανέβει το θεατρικό σανίδι και στην Αθήνα, αρχικά το 2008 με το «Κουαρτέτο» του Χάινερ Μίλερ, στη συνέχεια το 2010 με το «Ένα λεωφορείο, διασκευή του Λεωφορείου ο Πόθος του Ουίλιαμς» και το 2014 με τις «Ψευδοεξομολογήσεις» του Μαριβώ.

Το 1999 χρίστηκε Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής.

Το 2017 βραβεύτηκε με τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ηθοποιού σε δραματική ταινία και με το Βραβείο Σεζάρ Α' Γυναικείου ρόλου για το Εκείνη, ενώ έλαβε υποψηφιότητα για το Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου.

Με αφορμή τα 71ά της γενέθλια θυμόμαστε μερικές από τις χαρακτηριστικές φράσεις της:

«Πρέπει να αλλάξεις την ένταση της φωνής, να δώσεις περισσότερο ή λιγότερο. Ο τρόπος που πρέπει να σχετίζεσαι με τον χώρο τον κάνει σαν γλυπτό».

«Η υποκριτική είναι ένας τρόπος να ζήσει κανείς την παραφροσύνη του».

«Αλλά δεν ήταν απλώς μια τεχνική προσέγγιση προς το πιάνο, η μελέτη της μουσικής αυτής της ταινίας ήταν επίσης ένας τρόπος προσέγγισης της ψυχής της ταινίας, γιατί η ταινία είναι πραγματικά για την ψυχή του Σούμπερτ και την ψυχή του Μπαχ».

«Αλλά τελικά, τίποτα δεν απαιτεί αφόρητη ενέργεια για μένα, είναι απλώς ένα φυσιολογικό πράγμα».

«Εδώ και πολύ καιρό συγκρίνω τον κινηματογράφο με τη μουσική, νομίζω ότι ο κινηματογράφος έχει να κάνει πολύ με τον ρυθμό της μουσικής».

«Ναι, αρχικά δεν ήθελα να κάνω το Funny Games γιατί η ταινία ήταν πολύ θεωρητική – ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν τη βία στην οθόνη. Υπήρχε πολύ λίγος χώρος για μυθοπλασία, έμοιαζε περισσότερο με θυσία για τους ηθοποιούς παρά οτιδήποτε άλλο».

«Μου αρέσει να παίρνω αυτούς τους ασυνήθιστους χαρακτήρες και μετά να τους κάνω όσο πιο φυσιολογικούς γίνεται, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι η τραγωδία και το ανώμαλο κρύβονται πάντα πίσω από το φυσιολογικό».

«Ίσως οι Ευρωπαίοι είναι λίγο πιο σκεπτικιστές ενώ οι Αμερικανοί είναι πιο πιστοί».

«Πραγματικά σε βοηθά το να περάσεις δύσκολες καταστάσεις θεωρώντας απλώς ότι είναι μια μεγάλη ποσότητα εργασίας που πρέπει να επεξεργαστείς πώς να ερμηνεύσεις. Για παράδειγμα, δεν εμπνέομαι ιδιαίτερα όταν παίζω, απλώς παίζω. Αυτό είναι».

«Νομίζω ότι το να είσαι ηθοποιός είναι περισσότερο πώς να αντιμετωπίσεις το γεγονός ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο από το να εκφράσεις ένα ταλέντο. Είναι ένας τρόπος να είσαι χωρίς ταλέντο για οτιδήποτε».

«Ποτέ δεν αναρωτήθηκα αν θα έπρεπε να γίνω ηθοποιός του θεάτρου ή του κινηματογράφου».

«Δεν ξέρω αν λες ποτέ στον εαυτό σου ότι θέλεις να γίνεις ηθοποιός. Τελικά γίνεται μια κοινωνική λειτουργία – είσαι ηθοποιός και βγάζεις τα προς το ζην από αυτό, αλλά στην αρχή είναι περισσότερο θέμα του πώς θα επιβιώσεις ή πώς θα υπάρξεις με έναν συγκεκριμένο τρόπο».

«Για μένα το να κάνω ταινίες είναι σαν να είμαι σε διακοπές, είναι μια ωραία βόλτα. Όμως το θέατρο είναι σαν την ορειβασία. Ποτέ δεν ξέρεις αν θα πέσεις ή θα φτάσεις στην κορυφή».

«Αλλά κάποιος σαν τον Claude Chabrol προσπαθεί να κάνει μια σύνδεση μεταξύ της κοινωνίας στην οποία ζούμε και των κοινωνικών λόγων που κάνουν μερικούς τέρατα από ανθρώπους».

«Πάντα πίστευα ότι αυτή είναι η ακριβής μεταφορά, η τέλεια μεταφορά για την υποκριτική. Να τυφλώνεσαι, να αγνοείς τον κίνδυνο και να εμπιστεύεσαι απόλυτα».

«Όλοι προσποιούμαστε ότι είμαστε πολύ δυνατοί, και μετά, σε ένα κλάσμα, μπορείς απλά να καταρρεύσεις, τουλάχιστον αυτό ισχύει για μένα».

«Μια ταινία είναι η αντανάκλαση της ψυχής του δημιουργού της».

«Οι Έλληνες είχαν ήδη καταλάβει ότι υπήρχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την απεικόνιση ενός ασυνήθιστου χαρακτήρα παρά ενός συνηθισμένου χαρακτήρα - αυτός είναι ο σκοπός των ταινιών και του θεάτρου».

«Ο Μπαλζάκ, ξέρεις, ο μεγάλος μας Μπαλζάκ, έγραψε ενδιαφέροντα πράγματα για το πώς στη λογοτεχνία κρατάς αποστάσεις για να εκφράσεις μεγάλα συναισθήματα. Πρέπει να κρατήσεις μια απόσταση – και είναι ακριβώς το ίδιο με την υποκριτική».

«Κάποιοι ρόλοι επιλέγονται πιο εύκολα, κάποιοι είναι πιο δύσκολοι γιατί είναι πιο τολμηροί. Μερικές φορές πρέπει να τολμήσεις».