Γιατί όλες ψήνουμε ψωμί σήμερα;

Από τα πρώτα πράγματα που άρχισαν να εξαφανίζονται στα σούπερ μάρκετ του πλανήτη ήταν το αλεύρι για να φτάσουμε στο εντελώς σήμερα όπου η μαγιά μοιάζει να είναι είδος υπό εξαφάνιση. Όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά την ίδια έλλειψη εντοπίζουν φίλες μου στη Γερμανία και την Αμερική, ενισχύοντας την άποψη που διατυπώνω σχετικά με την παγκοσμιοποίηση κάποιων αντιδράσεων.

Θα αναρωτιέσαι τι κάνουν όλες αυτές οι γυναίκες με τα σακιά αλεύρια που αποθηκεύουν και τις ποσότητες μαγιάς που στοκάρουν ή θα σκουπίζεις κι εσύ αυτή τη στιγμή τα χέρια σου και θα διαβάζεις το άρθρο όσο περιμένεις τη ζύμη σου να φουσκώσει…

Μάλιστα, αυτή είναι μία από τις απαντήσεις για τη χρήση των συγκεκριμένων υλικών. Ζυμώνουν… Έχουν σηκώσει τα μανίκια, έχουν κατεβάσει τον τσελεμεντέ ή όλες τις τελευταίες συνταγές που βρήκαν στο διαδίκτυο και έχουν ριχθεί σε έναν άνευ προηγουμένου διαγωνισμό για το ποια θα φτιάξει το καλύτερο ψωμί ή τα περισσότερα φύλλα για πίτες (κάτι που αποδεικνύεται περίτρανα με μια απλή περιήγηση σε λογαριασμούς προφίλ Facebook και Instagram). Κι εντάξει τώρα μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα το να ζυμώσουν και να φτιάξουν τα τσουρέκια τους ίσως και να ήταν αναμενόμενο, αλλά δεν είναι αυτό που μας απασχολεί στον προβληματισμό μας.

Από την αρχή των περιοριστικών μέτρων στα περισσότερα κράτη που εφαρμόστηκαν, δεν υπήρχε ο φόβος ότι θα κλείσουν τα μαγαζιά τροφίμων ή ότι θα υπήρχαν προβλήματα στην τροφοδότηση των καταστημάτων με είδη πρώτης ανάγκης. Οι φούρνοι και τα ζαχαροπλαστεία δεν έκλεισαν.

Κι αν σκέφτεσαι ότι ο κίνδυνος και ο φόβος να κολλήσουν τον κορωνοϊό στο σούπερ μάρκετ ή μέσω τροφών που αγοράζουν απέξω κάνει τις γυναίκες αυτή τη στιγμή να αρματώνονται με αλεύρι και να είναι το «ψωμί» ένας από τους πιο δημοφιλείς όρους στις μηχανές αναζήτησης, δεν είναι αυτός ο κύριος λόγος για τη νέα τους ενασχόληση.

Στην Αμερική έχουν ξυπνήσει συλλογικές μνήμες από πανδημίες που είχαν ξεσπάσει αιώνες πριν, ενώ στα εδώ κι επί τ’ αυτά το κατοχικό σύνδρομο είναι κάτι που θα χρειαστεί μερικές γενιές ακόμα για να εξαλειφθεί, αν δηλαδή εξαλειφθεί ποτέ εντελώς.

Όμως ούτε το συλλογικό υποσυνείδητο είναι αυτό που βρίσκεται πίσω από την παγκόσμια «συνωμοσία» του ζυμώματος. Ούτε κάποιο περίσσευμα χρόνου οδηγεί τις γυναίκες σε μια αρχαία τέχνη. Άλλωστε, κακά τα ψέματα, ελάχιστες γυναίκες (έως καμία) δεν βρέθηκε ξαφνικά με τόσο παραπανίσιο ελεύθερο χρόνο ώστε είπε να το ρίξει στο ζύμωμα… Αν το θέμα ήταν η διαχείριση του ελεύθερου χρόνου καθεμία θα έβρισκε κάτι άλλο… ένα διαφορετικό χόμπι ή πάθος…

Και σίγουρα πολλές από τις γυναίκες που ζυμώνουν αυτή τη στιγμή να ζύμωναν με την ίδια συχνότητα και προ κοινωνικής απομόνωσης. Υπάρχουν όμως και γυναίκες που μπήκαν σε αυτό το τριπάκι που ποτέ πριν δεν είχαν μπει στη διαδικασία να μάθουν πώς φτιάχνεται το ψωμί (πολλές δεν το έτρωγαν καν) πόσο μάλλον να το φτιάξουν με τα χεράκια τους.

Αυτή τη στιγμή παρόλο που υπάρχει το ίντερνετ κι η τεχνολογία που μπορούν να καλύψουν τις περισσότερες από τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου, γίνεται ολοφάνερο ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο αίσθημα ασφάλειας που θέλουν να νιώθουν οι άνθρωποι σε περιόδους έκτακτης ανάγκης. Όταν ο άνθρωπος νιώθει να απειλείται ξυπνάει το ένστικτο της επιβίωσης. Ο όρος «ψωμί» είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη ζωή, την επιβίωση, την τροφή. «Να μάθεις να βγάζεις το ψωμί σου», με αυτή την επωδό μεγαλώνουμε. Ή «τα ‘φαγε τα ψωμιά του» λέμε για να δηλώσουμε το τέλος που πλησιάζει. Φράσεις (υπάρχουν και πολλές ακόμα) που αποδεικνύουν το πόσο άρρηκτα συνδεδεμένο είναι το ψωμί με την ίδια μας τη ζωή.

Ταυτόχρονα όμως σε κρίσιμες περιόδους ο άνθρωπος θέλει να νιώθει όσο περισσότερο μπορεί αυτάρκης – και ξέρει ότι η τεχνολογία μπορεί ανά πάσα στιγμή να τον προδώσει αντί να του προσφέρει καταφύγιο. Από την άλλη η παράδοση είναι εδώ. Είναι πάντα εδώ και προσφέρει δοκιμασμένες λύσεις που έχουν αντέξει στον χρόνο. Όταν το μέλλον μοιάζει δυσοίωνο οι άνθρωποι επιστρέφουν στην ασφάλεια του παρελθόντος, γυρίζουν στις ρίζες τους ψάχνοντας ασφάλεια και παρηγοριά. Και συνήθως τη βρίσκουν.

Είτε το τρως είτε όχι, το να μπορείς να φτιάξεις το ψωμί σου με τα χέρια σου σε κάνει να νιώθεις ατρόμητη, σου ανεβάζει την αυτοπεποίθηση και σου δίνει δύναμη. Επιπλέον, δίνει μια πηγή εκτόνωσης στα χέρια σου. Με απλά υλικά, νερό, αλεύρι και μαγιά, φτιάχνεις κάτι που τρώνε σχεδόν από πάντα, έστω με παραλλαγές, σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας. Το πλάσιμο και το ζύμωμα επίσης λειτουργούν εντελώς ψυχοθεραπευτικά, όπως άλλωστε και οι περισσότερες χειρωνακτικές ασχολίες. Αδειάζει το μυαλό. Παράλληλα σε μια εποχή που δεν επιτρέπεται το άγγιγμα και η επαφή, τα δάχτυλα υποφέρουν από το συχνό πλύσιμο ή κρύβονται πίσω από γάντια, το να βρίσκεις διέξοδο στο ζύμωμα είναι ένα δώρο αγάπης για τα χέρια σου που αισθάνονται πιο χρήσιμα από ποτέ και ξεπερνάνε το στρες του ότι έχουν γίνει μεταφορείς μικροβίων και ιώσεων.

Αν δεν σε έχουμε ήδη πείσει για το γιατί αυτή τη στιγμή το να φτιάχνεις ψωμί είναι η απόλυτη τάση, όταν δεις στο φούρνο σου πώς γίνεται και κυρίως πώς φουσκώνει το ψωμί την ώρα που ψήνεται δεν θα χρειαστεί να πούμε ούτε λέξη παραπάνω…