Θυμάρι: ιδιότητες, οφέλη, τρόποι χρήσης, καλλιέργεια και παρενέργειες

Το συναντάμε σε μορφή βάλσαμου, από  τον 16ο αιώνα στις προθήκες των φαρμακείων της Ευρώπης, την ίδια δηλαδή εποχή που το έχουν ανακαλύψει ήδη οι  γυναίκες σαν αφροδισιακό: Eτσι, ετοίμαζαν για τους αγαπημένους τους, σούπα με τριμμένο θυμάρι και μπύρα. Παράλληλα οι άντρες συνηθίζουν να κάνουν μπάνιο σε νερό αρωματισμένο με θυμάρι, για να αποκτήσουν τόνωση δέρματος, ρώμη και ενεργητικότητα. Οι Ρωμαίοι συμβουλεύονται  το θυμάρι για ν αρωματίσουν τα  αλκοολούχα ποτά τους, Αυτήν την περίοδο όμως, το θυμάρι είναι διάσημο κυρίως ως προς την καταπολέμηση του άγχους και της κατάθλιψης. Πολλοί το χρησιμοποιούν γεμίζοντας τα μαξιλάρια του πάσχοντα, με μπουκέτα από θυμάρι.

Θυμάρι: διαβάζοντας τις ιδιότητες που του αποδίδονται, άνετα θα μπορούσε και αυτό να καταταχθεί στα «θαυματουργά» βότανα για το αναπνευστικό. Το δε μέλι από μέλισσες που τρυγούν ρίγανη θεωρείται ποιοτικότερο όλων. Χαρακτηρίζεται τονωτικό και δυναμωτικό βότανο, ειδικό για τις παθήσεις του αναπνευστικού και γαστρεντερικού συστήματος. Χορηγείται σε κάθε μορφή (αφέψημα, εκχύλισμα, βάμμα, εισπνοές κ.λπ.) για να καταπολεμήσει τον οποιασδήποτε φύσεως έντονο βήχα (και τον κοκκύτη), τη βρογχίτιδα (αποφρακτικό), τη φυματίωση και γενικά παθήσεις του αναπνευστικού. Σε ό,τι αφορά στο γαστρεντερικό, είναι αντισπασμωδικό, αντιμετωπίζει τους κολικούς, τη δυσπεψία, τη γαστρίτιδα, τη διάρροια και τα αέρια των εντέρων.

Καθώς είναι βακτηριοκτόνο, προτείνεται για γαργάρες στον λάρυγγα, αντιμετώπιση των ελκών, της ψώρας και του πονόδοντου (έλαιο), και πλύσεις των γυναικείων γεννητικών οργάνων.  Αν και οι Γάλλοι βάζουν λεβάντα στα μαξιλάρια τους ως χαλαρωτικό, στην Ελλάδα υπάρχει σαφής προτίμηση στο θυμάρι!

Λατινική ονομασία: Thymus vulgaris

Διάβασε επίσης: Βαλεριάνα: ιδιότητες, θεραπευτική δράση, χρήση και παρενέργειες

Τρόποι χρήσης

Βλαστός, φύλλα, άνθη. Με κάθε τρόπο.

• Κατάπλασμα: Για μυϊκούς πόνους σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, αφού πρώτα ζεσταθεί καλά σε ένα τηγάνι (χωρίς εξαγωγή ελαίου).

• Καύση: Για να απολυμάνει χώρους.

• Λουτρό: Για να απαλυνθούν οι ρευματικοί πόνοι.

Σε τι μας ωφελεί το έγχυμα θυμαριού;

Είναι απολυμαντικό

• Έγχυμα θυμαριού και θυμάρι σε δίσκο. Αν έχετε άφθες ή στοματικά έλκη, μπορείτε να πίνετε ζεστό ή κρύο έγχυμα θυμαριού για να μειώσετε τη φλεγμονή και να απολυμάνετε την περιοχή.
• Επιπλέον, αφού το έγχυμα θυμαριού είναι ένα ισχυρό αντισηπτικό χάρη στη θυμόλη που περιέχει, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για την αντιμετώπιση πληγών, οφθαλμικών μολύνσεων και αμυχών στο δέρμα.
• Βοηθάει στην ανακούφιση από αναπνευστικά προβλήματα
• Όταν έχετε κρυώσει και βήχετε ή υποφέρετε από κάποια άλλη ασθένεια που προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα (κυρίως από τις συνηθισμένες χειμερινές ασθένειες που οφείλονται σε βακτήρια ή ιούς), μπορείτε να εμπιστευτείτε τη δύναμη του εγχύματος θυμαριού.
• Το έγχυμα θυμαριού αντιμετωπίζει διάφορες ασθένειες, από τη βρογχίτιδα μέχρι το άσθμα, χάρη στις βρογχοδιασταλτικές του ιδιότητες.

Καρκίνος του παχέος εντέρου

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι το εκχύλισμα θυμαριού του τύπου Thymus mastichina L. μπορεί να προστατεύσει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Η επιστημονική ομάδα, από το πανεπιστήμιο Nova de Lisboa στην Πορτογαλία ανέφερε στο επιστημονικό περιοδικό Natural Product Communications, ότι “η παρουσία αυτών των συστατικών που χαρακτηρίζονται από κυτταροτοξικότητα επί των όγκων στον καρκίνο του παχέος εντέρου, δείχνει ότι το εκχύλισμα του θυμαριού τύπου mastichina L. μπορεί να έχει προστατευτική επίδραση έναντι αυτού του τύπου καρκίνου.

Καρκίνος του μαστού

Ογκολόγοι ερευνητές στο πανεπιστήμιο Celal Bayar στην Τουρκία διεξήγαγαν μελέτη για να καθορίσουν ποια επίδραση μπορεί να έχει το άγριο θυμάρι (Thymus serpyllum) στη δραστηριότητα του καρκίνου του μαστού και συγκεκριμένα στην απόπτωση (κυτταρικός θάνατος) και τις επιγενετικές διαδικασίες στα κύτταρα του καρκίνου του μαστού. Πρόκειται για διαδικασίες επάνω στις μεταβολές που προκαλούνται από μηχανισμούς που δεν συνεπάγονται αλλαγές στην αλληλουχία του DNA. Όπως ανέφεραν στο επιστημονικό περιοδικό Nutrition και Cancer, το άγριο θυμάρι προκάλεσε τον θάνατο ορισμένων καρκινικών κυττάρων του μαστού. Οι συγγραφείς της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το άγριο θυμάρι “μπορεί να είναι μια πολλά υποσχόμενη πηγή για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών φαρμάκων για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού”.

Προλαμβάνει την πρόωρη γήρανση

Χάρη στις αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει το έγχυμα θυμαριού και τη μεγάλη του περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή, μπορεί να συνεισφέρει στην υγιή κυτταρική λειτουργία και να προλάβει την πρόωρη γήρανση των κυττάρων και των οργάνων. Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για ένα ελιξίριο νεότητας!

Προλαμβάνει τη δυσπεψία

Μετά από ένα χορταστικό γεύμα, ένα πάρτι ή κάποιο άλλο γεγονός στα πλαίσια του οποίου τρώμε πολύ, μπορούμε να προλάβουμε την αίσθηση βάρους και να κοιμηθούμε πολύ καλύτερα χάρη στο έγχυμα θυμαριού.

Επιπλέον το έγχυμα θυμαριού απομακρύνει τη βλέννα από την εντερική οδό. Μπορεί επίσης να μειώσει το φούσκωμα της κοιλιάς και τον τυμπανισμό.

Επομένως μη διστάζετε να πιείτε έγχυμα θυμαριού όταν ξέρετε ότι θα βάλετε στο στομάχι σας περισσότερη τροφή από ό,τι συνήθως.

Μειώνει τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου

Τα συνηθισμένα συμπτώματα των ημερών πριν την εμμηνορρυσία μπορούν να μειωθούν με το έγχυμα θυμαριού. Κατά τη διάρκεια της περιόδου, το έγχυμα θυμαριού μπορεί επίσης να καταπραΰνει τις κράμπες και να συμβάλει στην καταπολέμηση των κολπικών μολύνσεων, αν εφαρμοστεί εξωτερικά.

Μειώνει την αρτηριακή πίεση

Το θυμάρι είναι γηγενές στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας και της Βόρειας Αφρικής, όπου χρησιμοποιείται από την εποχή των αρχαίων ελληνικών χρόνων ως φαρμακευτικό φυτό.

Πίνοντας ένα φλιτζάνι έγχυμα θυμαριού τη μέρα μπορείτε να ρυθμίσετε την αρτηριακή πίεση και να βελτιώσετε την υγεία των αρτηριών και των φλεβών σας. Το θυμάρι μπορεί να αντικαταστήσει θαυμάσια το αλάτι στα φαγητά σας, ειδικά αν έχετε προβλήματα με την πίεση του αίματος ή με την κατακράτηση υγρών.

Δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα

Έγχυμα θυμαριού σε γυάλινο ποτήρι

Αν αρρωσταίνετε συχνά και εύκολα, αυτό μπορεί να δείχνει ότι το ανοσοποιητικό σας σύστημα δεν είναι υγιές. Το θυμάρι περιέχει άφθονη βιταμίνη Α και C, που ενισχύουν την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ισχυρό στοματικό διάλυμα

Αν υποφέρετε από χαλίτωση, μπορείτε να πίνετε έγχυμα θυμαριού για να απαλλαγείτε από αυτό το πρόβλημα. Όλο και περισσότερα προϊόντα υγιεινής αρχίζουν να περιέχουν θυμάρι ως ένα από τα συστατικά τους, επειδή έχει την ιδιότητα να εξαλείφει τις οσμές.

Καλύτερη διάθεση

Άγχος, ανησυχία, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα;

Μην ανησυχείτε, το έγχυμα θυμαριού μπορεί να σας βοηθήσει. Μάλιστα, το θυμάρι περιέχει μια ουσία με θεραπευτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες που ονομάζεται καρβακρόλη.

Όταν τρώτε θυμάρι, η αίσθηση ευεξίας και άνεσης εξισορροπεί την εγκεφαλική δραστηριότητα. Επίσης αυξάνονται τα επίπεδα ενέργειάς σας και μειώνεται η ανησυχία. Αυτός είναι ακόμα ένας λόγος να απολαμβάνετε το έγχυμα θυμαριού μετά από μια ατελείωτη, εξαντλητική μέρα.

Το θυμάρι στη μαγειρική

• Το καλοκαιρινό άρωμα της ελληνικής υπαίθρου.
• Στο εμπόριο: Φρέσκο σε ματσάκια που διατηρούνται έως 1 εβδομάδα στο ψυγείο ή αποξηραμένο.
• Χρήση: Ολόκληρα τα φρέσκα κλωναράκια (ένα ακόμη συστατικό του «bouquet garni»). Προσοχή στην ποσότητα, γιατί αντίθετα με άλλα μυρωδικά, το άρωμά του γίνεται πιο έντονο με το μαγείρεμα.
• Ταιριάζει: Σε φαγητά φούρνου (κρεατικά, πουλερικά, ψαρικά), πατάτες, αρωματικά ψωμάκια, σαλάτες, κόκκινες σάλτσες.

Φαρμακευτική χρήση

Το θυμάρι περιέχει αιθέριο έλαιο σε ποσοστό 1-2%. To κύριο συστατικό του αιθέριου έλαιου του θυμαριού κατά 20-54% είναι η θυμόλη ή, αλλιώς, καμφορά του θυμαριού, έχει χρήσεις στην αρωματοποιία και στην οδοντιατρική. Η θυμόλη έχει αντισηπτική δράση και αποτελεί το κυρίως συστατικό πολλών εμπορικών σκευασμάτων για την πλύση του στόματος, όπως η Listerine. Πριν την έλευση των σύγχρονων αντιβιοτικών, το αιθέριο έλαιο θυμαριού χρησίμευε για την επάλειψη των γαζών. Η θυμόλη έχει αποδειχτεί επίσης αποτελεσματική στην καταπολέμηση των μυκήτων που συχνά μολύνουν τα νύχια των ποδιών. Αποτελεί επίσης ενεργό συστατικό σε κάποια φυτικά σκευάσματα χωρίς οινόπνευμα, για την απολύμανση των χεριών.

Το ρόφημα από θυμάρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του βήχα και της βρογχίτιδας. Για να παρασκευάσουμε έγχυμα βάζουμε 1 κουταλιά του γλυκού ξηρό ή 2 κουταλιές του γλυκού φρέσκο βότανο, χωρίς κοτσάνι, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε για 10 λεπτά και μετά το σουρώνουμε.

Δοσολογία

Η θεραπευτική δοσολογία του θυμαριού εξαρτάται και προσαρμόζεται κάθε φορά ανάλογα με την πάθηση και την κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Το θυμάρι μπορεί να λαμβάνεται από το στόμα με τη μορφή του εκχυλίσματος, του βάμματος και ως αφέψημα. Το έλαιο του θυμαριού δεν θα πρέπει να λαμβάνεται από το στόμα καθώς είναι ιδιαίτερα τοξικό και θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για εντριβές. Δεν υπάρχει αποδεδειγμένα ασφαλή ή αποτελεσματική δοσολογία για το θυμάρι σε ενήλικες και για το λόγο αυτό θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας για την ποσότητα και τη συχνότητα που θα πρέπει να το καταναλώνετε.

Προφυλάξεις, παρενέργειες

Η χρήση του θυμαριού θα πρέπει να γίνεται με μέτρο καθώς η υπερκατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και δηλητηρίαση με συμπτώματα εμετό, διάρροια, ζαλάδες και καρδιακή κατάπτωση. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού δεν θα πρέπει να λαμβάνεται οποιαδήποτε θεραπευτική δόση θυμαριού, ενώ ιδιαίτερα προσεκτικοί στην χρήση του θα πρέπει να είναι άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια και υψηλή αρτηριακή πίεση.

Το φυτό

Για να έχετε το δικό σας θυμάρι μπορείτε να φτιάξετε ένα απλό και εύκολο μποστανάκι δίπλα στην κουζίνα σας. Το μόνο που χρειάζεται το φυτό είναι αρκετό φως και ελάχιστο νερό γιατί το υπερβολικό πότισμα μπορεί να το σαπίσει. Είναι εξαιρετικά ανθεκτικό στις θερμοκρασίες του χειμώνα αλλά και πολύ χρήσιμο για την εποχή του καλοκαιριού αφού μια γλάστρα με θυμάρι μετατρέπεται στο καλύτερο οικολογικό εντομοαπωθητικό, κρατώντας μακριά μύγες και κουνούπια. Όπως και τα περισσότερα μυρωδικά, δεν απαιτεί γόνιμο χώμα, όμως χρειάζονται περισσότερα από ένα φυτά για να καλύψουν τις ανάγκες μας σε αντίθεση με τη ρίγανη που ένα μόνο είναι υπεραρκετό.

Φρέσκο ή ξερό;

Τις περισσότερες φορές χρησιμοποιείται ξερό ως καρύκευμα, καθώς το φρέσκο, αν και έχει πιο πλούσια γεύση, είναι λιγότερο πρακτικό και έχει μικρή διάρκεια ζωής (περίπου 1 εβδομάδα). Το τελευταίο θα το βρείτε σε κλωνάρια και μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε είτε ολόκληρα είτε μόνο τα φύλλα τους. Φυσικά μπορείτε να αντικαταστήσετε το ένα με το άλλο, αρκεί να θυμάστε ότι οι ποσότητες που πρέπει να χρησιμοποιήσετε είναι διαφορετικές. Έτσι, η αναλογία αποξηραμένου και φρέσκου θυμαριού είναι 1 προς 3, δηλαδή το 1 κουταλάκι αποξηραμένο θυμάρι αντιστοιχεί σε 3 κουταλάκια φρέσκο, ενώ αν έχετε στα ντουλάπια σας σκόνη, βάζετε ακόμα μικρότερη ποσότητα.

Προσοχή

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως για όσους ακολουθούν ιατροφαρμακευτική αγωγή, αλλά και για τις εγκύους, τις θηλάζουσες και τα παιδιά. Τα βότανα δεν αποτελούν φάρμακα, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε αλόγιστα και με την ελπίδα ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.Τα φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που γνωρίζουν καλύτερα. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Η λανθασμένη αναγνώριση βοτάνων είναι η αιτία συχνά για πολλές παρενέργειες.

Πηγές:

Η κουζίνα των βοτάνων - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
Μοναστηριακές Θεραπείες - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-Αθήναι 1978
Το πράσινο φαρμακείο Βοτανο θεραπείες, Dr James A. Duke
100 Βότανα 1000 Θεραπείες, Κώστας Μπαζαίος, Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
https://www.britannica.com/topic/list-of-herbs-and-spices-2024392
https://greatist.com/health/herb-guide#1
https://web.extension.illinois.edu/herbs/directory.cfm
https://www.planetnatural.com/category/gardening/herb/growing-guides-herbs/
https://www.health.com/food/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CF%85%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%B9
https://meygeia.gr/to-egchyma-thymariou-kai-oi-ekpliktikes-tou-ofeleies/
http://www.bostanistas.gr/?i=bostanistas.el.article&id=3558
https://www.mednutrition.gr/portal/efarmoges/leksiko-diatrofis/15582-thymari
https://www.pentapostagma.gr/ygeia/60684_thymari-ena-fyto-thisayros
https://www.itrofi.gr/fytika/votana/article/224/oi-therapeytikes-idiotites-toy-thymarioy
https://epiloges.tv/karkinos-toy-pacheos-enteroy-to-elliniko-votano-poy-mas-prostateyei/