Αγκινάρα: θεραπευτικές ιδιότητες, οφέλη, τρόποι χρήσης και καλλιέργεια

Ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι τ’ αγαπημένο μου μακράν φαγητό, οι αγκινάρες θα είχαν τόσο ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό μου. Αξίζει λοιπόν και με το παραπάνω η τόση ώρα που αφιερώνω στο καθάρισμα μέχρι ν  αφαιρεθούν τ’ άγουρα πέταλα και οι ανθοί, μέχρι να φανούν αυτά τα καταπράσινα κλειστά μπουμπούκια του πρώιμου λουλουδιού, με την μοναδική γεύση είτε είναι αλά πολίτα, βραστά, αγκιναρότο ακόμα και σε συνταγή ωμοφαγίας... τόσο yummy!

Η αγκινάρα καθαρίζει τα νεφρά και το συκώτι, βελτιώνει τη λειτουργία της χολής και του κυκλοφορικού. Ρίχνει τον ελώδη πυρετό και γενικά τέτοιας φύσεως πυρετούς. Διουρητική και υπακτική. Τα μαλακά φύλλα του μίσχου της γίνονται και κατάπλασμα για τους ρευματικούς πόνους στις αρθρώσεις. Ενίοτε οι σπόροι της, ως έχουν, προτείνονται για τη θεραπεία εκζεμάτων. Οι πανεπιστημιακές μελέτες για τη συμβολή της στη ρύθμιση της χολιστερίνης και των τριγλυκεριδίων καθώς και στην καλή λειτουργία της χολής και του συκωτιού συνεχίζονται, ενώ κάποιες χημικές ουσίες ήδη χρησιμοποιούνται στη Φαρμακευτική.

Λατινική ονομασία: Cynara Siptorpiana/Scolymus/Carduncunus (αναλόγως είδους)

Άλλες ονομασίες: κυνάρα, αγριαγκινάρα

Η διατροφική αξία της αγκινάρας

Η αγκινάρα περιέχει σημαντικές ποσότητες καροτενοειδών (β-καροτένιο, λουτεΐνη και ζεαξανθίνη). Επιδημιολογικές έρευνες σε όλο τον κόσμο συσχέτισαν την υψηλή διαιτητική πρόσληψη αυτών των καροτενοειδών με μειωμένα επεισόδια καρκίνων του πνεύμονα, μαστού, τραχήλου, δέρματος και στομάχου.

Τρόποι χρήσης

Αφέψημα, κατάπλασμα, ωμοφαγία.

Διάβασε επίσης: Χαμομήλι: Ιδιότητες, τα 18 οφέλη του και οι παρενέργειες

Αγκινάρα και γαστρεντερικά προβλήματα

Ένα από τα δύο βασικά συστατικά της αγκινάρας, η κυναρίνη, διεγείρει την παραγωγή και έκκριση χολής και έτσι βελτιώνονται τα συμπτώματα των γαστρεντερικών προβλημάτων, όπως κοιλιακός πόνος, ναυτία, διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Η κατανάλωση αγκινάρας και αφεψημάτων με εκχυλίσματα αγκιναρας, έχει διαπιστωθεί ότι μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Έχουν αποτοξινωτική δράση και ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση χάρη στη διουρητική δράσης της. Εκτός των άλλων, δρουν κατά της αρτηριοσκλήρυνσης και των ρευματισμών. Προσοχή όμως σε ορισμένες παρενέργειες που μπορεί να υπάρξουν: Λόγω του ότι η αγκινάρα διεγείρει την έκκριση της χολής, δεν θα πρέπει να λαμβάνεται από άτομα που έχουν μπλοκαρισμένη τη δίοδο της χολής.

Αγκινάρα και οστεοπόρωση

Η αγκινάρα μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. Καθώς αποτελεί πολύ καλή πηγή σε βιταμίνη Κ, η οποία συμμετέχει στη διατήρηση της υγείας των οστών, ενεργοποιώντας την πρωτεΐνη οστεοκαλσίνη, ή με άλλους μηχανισμούς. Είναι λοιπόν ιδανικές για άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση.

Αγκινάρα και καρκίνος

Η αγκιναρα είναι ένα φυτό, πλούσιο σε σιλυμαρίνη.

Η σιλυμαρίνη είναι μία ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία, η οποία καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, η εμφάνιση των οποίων συνδέεται με διάφορες μορφές καρκίνου. Όσον αφορά τον καρκίνο, μια επιστημονική μελέτη του Νοσοκομειακού Πανεπιστημίου Cleveland έδειξε ότ, ένα παρασκεύασμα είδους αλοιφής με εκχύλισμα άγριας αγκινάρας με την ουσία σιλυμαρίνη, ήταν αποτελεσματικό για την προστασία πειραματόζωων από καρκίνους του δέρματος. Μελέτες που έχουν γίνει, έχουν διαπιστώσει ότι το εκχύλισμα φύλλων της αγκινάρας προτρέπει την απόπτωση (κυτταρικό θάνατο) και μειώνει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων σε πολλές διαφορετικές μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου του προστάτη, της λευχαιμίας και του καρκίνου του μαστού. Μια ιταλική μελέτη έδειξε ότι μια διατροφή πλούσια σε φλαβονοειδή, που υπάρχουν στο αγκινάρες, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Τέλος η σιλυμαρίνη βοηθάει σε ασθένειες του ήπατος (συκώτι).

Διάβασε επίσης: Τσάι του βουνού: τα οφέλη και οι παρενέργειες

Ιαματικό κρασί με αγκιναρόφυλλα

Θα χρειαστείτε:
1 αγκινάρα
1 λίτρο λευκό κρασί
Θα χρησιμοποιήσετε μόνο τα φύλλα της αγκινάρας και όχι του μίσχου. Βάλτε τα σε ένα δοχείο και πιέστε τα δυνατά με μια ξύλινη κουτάλα να «λιώσουν» και να βγάλουν καλύτερα τους χυμούς τους. Προσθέστε το κρασί, σφραγίστε το δοχείο και αφήστε το σε δροσερό, σκιερό μέρος για 5 ημέρες, ανακινώντας το καθημερινά. Την 6η μέρα, φιλτράρετε το κρασί, καθώς το αδειάζετε σε καθαρό μπουκάλι.

Δοσολογία
Ένα ποτηράκι του κρασιού, πριν από το φαγητό.

Θεραπευτικές ιδιότητες
Είναι διουρητικό και ωφελεί τη χολή και το συκώτι. Ίσως να μειώνει τη χοληστερίνη.

Κατανάλωση

Από το φυτό χρησιμοποιείται στη μαγειρική το άνθος, που έχει σχήμα σφαιρικό, λίγο μακρύ και σαρκώδες. Μαγειρεύεται αφού καθαριστεί από τα πέταλα και το χνούδι, ενώ στην Κρήτη τρώγεται και ωμή με λεμόνι, πολύ νόστιμη και "ειδικός" μεζές για τσικουδιά. Τα εξωτερικά πέταλα του άνθους καταλήγουν σε αγκαθωτή άκρη και είναι σκληρά, μπορούν δε να χρησιμοποιηθούν και για τροφή των ζώων.

Η αγκινάρα είναι πλούσια σε βιταμίνες Α, Β1, Β2, νιασίνη και C.

Καλλιέργεια

Στην Ελλάδα καλλιεργείται στην Αργολίδα, ιδιαίτερα στην περιοχή των Ιρίων και της Κάντιας, στην Κρήτη και στην Μεσσηνία (όπου βρίσκουμε κυρίως την "άγρια" αγκινάρα με μεγάλα αγκάθια στα πέταλα), στη Λακωνία, στην Κέρκυρα, στην Ηλεία και αλλού, ενώ καλλιεργείται σε όλες σχεδόν τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, την Βρετανία και την Γαλλία.

Μυθολογία

Σύμφωνα με την μυθολογία, η πρώτη αγκινάρα ήταν ένα όμορφο νεαρό κορίτσι, το οποίο διέμενε σε κάποιο νησί του Αιγαίου. Κατά την διάρκεια μιας επίσκεψης του Δία στον Ποσειδώνα, αυτός την ερωτεύτηκε και αποφάσισε να την μεταφέρει σε μια περιοχή κοντά στον Όλυμπο. Όταν κάποια στιγμή η κοπέλα το έσκασε από το μέρος εκείνο, ο Δίας εξαγριώθηκε και αποφάσισε να την μετατρέψει στο φυτό που όλοι σήμερα γνωρίζουμε.

Η αγκινάρα ως αφροδισιακό

Η αγκινάρα ήταν γνωστή ήδη από τα αρχαία χρόνια, όταν και χρησιμοποιείτο ως αφροδισιακό για βελτίωση και ισχυροποίηση της σεξουαλικής επίδοσης. Μάλιστα, είχε συσχετιστεί η κατανάλωση της, από τις εγκύους γυναίκες, με την γέννηση αγοριών. Στην Αρχαία Ρώμη οι αγκινάρες θεωρούνταν προνόμιο των πλουσίων και μαγειρεύονταν σε συνδυασμό με μέλι, κρασί και κύμινο.

Ποικιλίες αγκινάρας στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν αρκετές ποικιλίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των αγριαγκινάρων, οι οποίες καταναλώνονται στην Κρήτη, όπου τις μαζεύουν σαν τα αγριόχορτα και τις σερβίρουν βραστές με λεμόνι και ελαιόλαδο. Τους αρέσουν επίσης οι μικρές και εύγεστες αγκινάρες στα κάρβουνα συνδυασμένες πάντα με το πανταχού παρόν αλάτι και ελαιόλαδο. Στις μέρες μας, ο μεγαλύτερος όγκος της καλλιέργειας με προορισμό το εμπόριο επικεντρώνεται στην Πελοπόννησο και κυρίως στους νομούς της Αργολίδας, Αχαΐας και Μεσσηνίας. Οι δυο ποικιλίες που κυριαρχούν στην Ελλάδα είναι η αργίτικη, η οποία είναι καταπράσινη με τα φύλλα της καλά κλειστά και η ιώδης της Αττικής, μια μικρότερη ποικιλία με ανοικτό πορφυρό χρώμα.

Συλλογή και συντήρηση

Επιλέγουμε αγκινάρες συμπαγείς, κλειστές και τρυφερές. Ενας τρόπος να ελέγξουμε τη φρεσκάδα τους είναι να κόψουμε ένα πέταλο στη μέση. Αν κοπεί εύκολα και βγει μια σταγόνα χυμού, η αγκινάρα είναι φρέσκια. Διατηρούμε τις αγκινάρες στο ψυγείο για λίγες μέρες, αφού τις τυλίξουμε με ένα υγρό πανί. Μπορούμε επίσης να βάλουμε τα κοτσάνια τους σε ένα μπολ με νερό. Εναλλακτικά, τις φυλάμε στην κατάψυξη, αφού αφαιρέσουμε τα εξωτερικά τους φύλλα και το «χνούδι» που βρίσκεται στην καρδιά. Όσο τις καθαρίζουμε τις ραντίζουμε με λίγο λεμόνι για να μη μαυρίσουν. Προσοχή! Οι μαγειρεμένες αγκινάρες δεν πρέπει να μένουν περισσότερο από 24 ώρες στο ψυγείο, γιατί αναπτύσσονται βλαβεροί μικροοργανισμοί.

Χούμους αγκινάρας

Συνταγή από:

https://www.allyou.gr/living/mageiriki/10818-xoymous-agkinaras

Προσοχή

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως για όσους ακολουθούν ιατροφαρμακευτική αγωγή, αλλά και για τις εγκύους, τις θηλάζουσες και τα παιδιά. Τα βότανα δεν αποτελούν φάρμακα, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε αλόγιστα και με την ελπίδα ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.Τα φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που γνωρίζουν καλύτερα. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Η λανθασμένη αναγνώριση βοτάνων είναι η αιτία συχνά για πολλές παρενέργειες.

Πηγές:

^{Η κουζίνα των βοτάνων - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
Μοναστηριακές Θεραπείες - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-Αθήναι 1978
Το πράσινο φαρμακείο Βοτανο θεραπείες, Dr James A. Duke
100 Βότανα 1000 Θεραπείες, Κώστας Μπαζαίος, Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
https://www.britannica.com/topic/list-of-herbs-and-spices-2024392
https://greatist.com/health/herb-guide#1
https://web.extension.illinois.edu/herbs/directory.cfm
https://www.planetnatural.com/category/gardening/herb/growing-guides-herbs/
https://www.health.com/food/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B1
https://www.mednutrition.gr/portal/lifestyle/diatrofi/1085-agkinara-o-anoiksiatikos-gefstikos-peirasmos
https://www.in.gr/2020/01/27/life/woman/agkinara-giati-aksizei-na-tin-prosthesete-sti-diatrofi-sas/
https://www.healthyliving.gr/2013/08/16/aginara-adynatisma-threptikh-axia/}