«Η αγάπη είναι ο χώρος και ο χρόνος που μετριέται από την καρδιά» Μαρσέλ Προυστ

Ο Βαλαντέν Λουί Ζωρζ Εζέν Μαρσέλ Προυστ (Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust) γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου 1871 στο Παρίσι, όπου και πέθανε στις 18 Νοεμβρίου 1922, και ήταν Γάλλος συγγραφέας, δοκιμιογράφος και κριτικός. Οι κριτικοί και οι συγγραφείς θεωρούν ότι ο Προυστ είναι ένας από τους συγγραφείς του 20ου αιώνα με την μεγαλύτερη επιρροή. Είναι περισσότερο γνωστός για το μυθιστόρημά του Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (αρχικός τίτλος : Ανάμνηση των περασμένων γεγονότων), το οποίο κυκλοφόρησε σε επτά μέρη από το 1913 έως το 1927.

Ξεκινώντας το 1909, όταν ο Προυστ ήταν 38 ετών, το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο αποτελείται από επτά τόμους συνολικού μεγέθους 3.200 σελίδων (περίπου 4.300 σελίδες η μετάφραση) και με περισσότερους από 2.000 χαρακτήρες. Ο Γκράχαμ Γκρην αποκάλεσε τον Προυστ «τον μεγαλύτερο μυθιστοριογράφο του 20ου αιώνα» και ο Σώμερσετ Μώχαμ ονόμασε το μυθιστόρημά του «την μεγαλύτερη μυθοπλασία μέχρι σήμερα». Ο Αντρέ Ζιντ δεν είδε αρχικά με θετικό τρόπο το έργο του Προυστ. Ο πρώτος τόμος απορρίφθηκε από τις εκδόσεις Gallimard, κατά την συμβουλή του Ζιντ.

Ο Προυστ πέθανε προτού προλάβει να ολοκληρώσει την αναθεώρηση των τελικών τόμων, τα τρία τελευταία από τα οποία δημοσιεύτηκαν μετά τον θάνατό του και επιμελήθηκαν από τον αδερφό του Ρόμπερτ Προυστ.

Το βιβλίο μεταφράστηκε στα αγγλικά από τον Σκωτ Μόνκριεφ και από το 1922 έως το 1931 κυκλοφόρησε με τον τίτλο Μνήμη των πραγμάτων του παρελθόντος. Ο Σκωτ Μόνκριεφ μετέφρασε τους έξι από τους επτά τόμους αλλά πέθανε προτού ολοκληρώσει την μετάφραση του τελευταίου τόμου. Αυτός ο τελευταίος τόμος δόθηκε σε άλλους μεταφραστές. Όταν η μετάφραση του Σκωτ Μόνκριεφ αναθεωρήθηκε (πρώτα από τον Τέρενς Κίλμαρτιν και έπειτα από τον Ενράιτ), ο τίτλος του μυθιστορήματος άλλαξε στην κυριολεκτική του απόδοση και έγινε Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο.

Το 1995 οι εκδόσεις Penguin ανέλαβαν να κάνουν μια νέα μετάφραση του βιβλίου από επτά μεταφραστές σε τρεις χώρες, οι οποίοι βασίστηκαν στο τελευταίο, πληρέστερο και αυθεντικό κείμενο. Οι έξι τόμοι του έργου, μαζί με τον έβδομο τόμο του Προυστ, δημοσιεύτηκαν στην Βρετανία το 2002 από τις εκδόσεις Allen Lane.

Σήμερα τιμώντας την επέτειο της γέννησής του θυμόμαστε μερικές από τις χαρακτηριστικές του φράσεις:

«Ας είμαστε ευγνώμονες στους ανθρώπους που μας κάνουν ευτυχισμένους, είναι οι γοητευτικοί κηπουροί που κάνουν την ψυχή μας να ανθίσει».

«Η αγάπη είναι ο χώρος και ο χρόνος που μετριέται από την καρδιά».

«Όπως όλοι που δεν είναι ερωτευμένοι, πίστευε ότι κάποιος επιλέγει το άτομο που θα αγαπηθεί μετά από ατελείωτες συζητήσεις και βάσει συγκεκριμένων ιδιοτήτων ή πλεονεκτημάτων».

«Δεν λαμβάνουμε σοφία. Πρέπει να την ανακαλύψουμε μόνοι μας μέσα από ένα ταξίδι που κανείς άλλος δεν μπορεί να κάνει για λογαριασμό μας».

«Οι άνθρωποι επιθυμούν να μάθουν να κολυμπούν και ταυτόχρονα να κρατούν το ένα πόδι τους στο έδαφος».

«Είναι σε στιγμές ασθένειας που είμαστε υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουμε ότι ζούμε όχι μόνο μαζί του, αλλά είμαστε αλυσοδεμένοι με ένα πλάσμα διαφορετικού βασιλείου, με το οποίο μας χωρίζουν ολόκληροι κόσμοι, και το οποίο δεν έχει καμία γνώση για εμάς και από το οποίο είναι αδύνατο να καταλάβουμε τον εαυτό μας: το σώμα μας».

«Οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πολλά διαφορετικά είδη ευχαρίστησης. Η αληθινή ευχαρίστηση είναι αυτή για την οποία θα εγκαταλείψουν τους άλλους».

«Ο μόνος παράδεισος είναι ο χαμένος παράδεισος».

«Η αγάπη είναι ένα αμοιβαίο βασανιστήριο».

«Ο χρόνος, που αλλάζει τους ανθρώπους, δεν αλλάζει την εικόνα που έχουμε διατηρήσει μέσα μας για αυτούς».

«Οι δεσμοί που ενώνουν ένα άλλο άτομο με τον εαυτό μας υπάρχουν μόνο στο μυαλό μας».

«Μόνο μέσω της τέχνης μπορούμε να βγαίνουμε από τον εαυτό μας και να γνωρίζουμε τι βλέπει κάποιος άλλος».

«Σε έναν χωρισμό είναι εκείνος που δεν είναι πραγματικά ερωτευμένος που λέει τα πιο τρυφερά πράγματα».

«Η ευτυχία είναι ευεργετική για το σώμα, αλλά είναι η θλίψη που αναπτύσσει τις δυνάμεις του νου».

«Ίσως δεν υπάρχουν μέρες από την παιδική μας ηλικία που ζήσαμε τόσο ολοκληρωμένα όσο αυτές που περάσαμε με ένα αγαπημένο βιβλίο».

«Η συνήθεια είναι μια δεύτερη φύση που μας εμποδίζει να γνωρίζουμε την πρώτη, μια που δεν έχει ούτε τις σκληρότητα ούτε τη γοητεία της πρώτης».

«Εάν ένα μικρό όνειρο είναι επικίνδυνο, η θεραπεία για αυτό δεν είναι να ονειρεύεσαι λιγότερο, αλλά να ονειρεύεσαι περισσότερο, να ονειρεύεσαι συνεχώς».

«Δεν είναι επειδή οι άλλοι άνθρωποι είναι νεκροί που η αγάπη μας για αυτούς εξασθενίζει, αλλά επειδή εμείς οι ίδιοι πεθαίνουμε».

«Τα ψέματα είναι απαραίτητα για την ανθρωπότητα. Είναι ίσως εξίσου σημαντικά με την αναζήτηση της ευχαρίστησης και επιπλέον υπαγορεύονται από αυτήν ακριβώς την επιδίωξη».

«Το μόνο πραγματικό ταξίδι της ανακάλυψης δεν συνίσταται στην αναζήτηση νέων τοπίων, αλλά στην απόκτηση νέου βλέμματος».

«Η ευτυχία δεν εξυπηρετεί σχεδόν κανέναν άλλο σκοπό παρά να κάνει δυνατή τη δυστυχία».

«Είμαστε σε θέση να βρούμε τα πάντα στη μνήμη μας, που είναι σαν ένα ιατρείο ή ένα χημικό εργαστήριο, στο οποίο η τύχη οδηγεί μερικές φορές το χέρι μας σε ένα καταπραϋντικό φάρμακο και μερικές φορές σε ένα επικίνδυνο δηλητήριο».

«Μια αλλαγή στον καιρό είναι αρκετή για να αναδημιουργήσουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας».

Βιβλία του/τηςMarcel Proust - Book Odyssey