Γιάννης Ξανθούλης: «Γενικά, μου αρέσει να με εκπλήσσω»

Αφορμή ένα βιβλίο (καινούργιο) , απολύτως επίκαιρο , που μιλάει για άσωτους υιούς και ...γαλοπούλες. Και να το πω απ’ την αρχή για να μη με βαραίνει στη συνέχεια. Να πω, δηλαδή, πως με τους ανθρώπους που αγαπώ και θαυμάζω είμαι, θέλω και προσπαθώ να είμαι, αντικειμενική και αυστηρή. Και το λέω γιατί ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου, ο Γιάννης Ξανθούλης, ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία ακριβώς! Των ανθρώπων που θαυμάζω, αγαπώ κι εκτιμώ. Γι' αυτό και κάθε λέξη που διαβάζεις σ’ αυτό το κομμάτι,είναι περασμένη από… «κρησάρα», όπως θα’ λεγε και η γιαγιά μου.

Πριν γνωρίσω τον συγγραφέα, είχαν μπει στη ζωή μου οι ήρωες και τα βιβλία του: o «θείος Τάκης», η «δεσποινίς Πελαγία», ο «γιος του δασκάλου», το «τρένο με τις φράουλες», ο «Τούρκος στον κήπο». Κι ο «χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας» και το «ροζ που δεν ξέχασα» και το «πεθαμένο λικέρ» και το «ταγκό των Χριστουγέννων» και η μαγική «Κωνσταντινούπολη των ασεβών μου φόβων». Τον Ξανθούλη τον γνώρισα μετά. Αφού τον είχα αγαπήσει μέσα από τις ιστορίες του, τον τρόπο του να τις λέει, τις ατμόσφαιρες, τους ήρωες, τις σιωπές του.

Γνώρισα αυτόν τον «φαινομενικά προσιτό και στη συνέχεια ακραία επιφυλακτικό άνθρωπο», που όταν του ζητάς να περιγράψει με 5 λέξεις τον εαυτό του απαντάει «δουλειά, δουλειά, δουλειά. Βάδισμα. Βάδισμα». Που του είναι απαραίτητη η μοναξιά, και που όταν δεν ταξιδεύει, στα πραγματικά ή τα φανταστικά ταξίδια του, νιώθει άβολα. Αυτόν τον παράξενο Ανατολίτη που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξανδρούπολη και που λατρεύει την Κωνσταντινούπολη. Που ξέρει να αφηγείται τραγικά πράγματα με αστείο τρόπο, που έχει ένα μελαγχολικό μα και εκρηκτικό χιούμορ (μη με ρωτήσεις πώς γίνεται. ΓΙΝΕΤΑΙ!), που είναι σινεφίλ, «ανεπανόρθωτος» ζωγράφος, που τον αποσυντονίζει η φλυαρία και τον ενοχλούν οι πολλές οικειότητες και που το βλέμμα του, πίσω από τα στρογγυλά κοκάλινα γυαλιά του, είναι βαθύ, ζεστό, αληθινό, γελαστό.

Πρώτη (και καλύτερη) στην κουβέντα η  (αγαπημένη του)Κωνσταντινούπολη. 

«Στην Πόλη πηγαίνω τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο», μου είπε «και διαπιστώνω ότι κανένας “Πορθητής” ό,τι και να κάνει δεν μπορεί να αλώσει την οξύμωρη γοητεία της."

Ο Ξανθούλης, μέσα από τα βιβλία του, μοιάζει να τρέφεται με αναμνήσεις. Με εικόνες και μνήμες από το παρελθόν. Όμως είναι τόσο παρών στο σήμερα, όσο λίγοι συνάδελφοι του. Πώς δένουν άραγε, αυτά μεταξύ τους στην καθημερινή ζωή του;

«Όπως όλοι, έτσι κι εγώ είμαι μια χαρά διχασμένος. Η παιδεία μου διαθέτει το χρίσμα του αορίστου χρόνου και η ανησυχία μου είναι αναπόφευκτα ενεστωτική», μου λέει

Και τι σημαίνει για τον Ξανθούλη , “ελαφριά” και τι “σοβαρή” λογοτεχνία, τον ρωτάω. Υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός;

«Όταν ο συγγραφέας μπορεί να διαχειριστεί σωστά και την παραμικρή ελαφρότητα, δεν βρίσκω λόγο να κάνω διαχωρισμό. Φυσικά υπάρχει κακό γράψιμο ή και ατάλαντα βαρύγδουπα κατασκευάσματα… που δεν με απασχολούν. Στον καιρό της η Σαγκάν ήταν η "ελαφρά" πολυτάλαντος»

Του ζητάω να τον  υποβάλω στην ...ανάκριση με το «πειραγμένο» μας ερωτηματολόγιο του Προυστ.  Ανταποκρίθηκε.

Ιδού!

Ποιά είναι η εικόνα που έχετε για την ευτυχία;

Να πεθαίνεις από δίψα και να σου προσφέρουν ένα ποτήρι δροσερό νερό.

Ποιός είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας;

Να κλειδωθώ έξω από το σπίτι με τα μάτια της κουζίνας ανοιχτά.

Ποιό είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του χαρακτήρα σας;

Φαινομενικά προσιτός και στη συνέχεια ακραία επιφυλακτικός.

Ποιό, εν ζωή, πρόσωπο εκτιμάτε περισσότερο;

Την εγγονή μου.

Με ποιά ιστορική φιγούρα ταυτίζεστε;

Μου αρέσει ο Τζωρτζ Ουάσιγκτον στα δολάρια αλλά ως εκεί…

Ποιά θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή;

Γενικά την εγκράτεια.

Ποιοί είναι οι πραγματικοί σας ήρωες;

Όλοι οι πάσχοντες.

Για ποιό πράγμα μετανιώνετε περισσότερο;

Που μερικές φορές υπήρξα εξαιρετικά ανεκτικός με απαίσια άτομα.

Ποιό είναι το αγαπημένο σας ταξίδι;

Οδός Ιπποκράτους -οδός Ηροδότου.

Ποιά είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει;

Υπομονή και επιμονή. Τα εφάρμοσα και τα δύο περνώντας του λιναριού τα πάθη.

Τι είναι αυτό που απεχθάνεστε, περισσότερο, στους άλλους;

Το αναιδές ταμπεραμέντο και τις πολλές οικειότητες.

Ποιό ταλέντο θα θέλατε να είχατε;

Του καλού πιανίστα ίσως…

Τι αγαπάτε περισσότερο στη ζωή σας;

Ότι ακόμα μπορώ να εντοπίζω τα ημιτόνια του χρόνου.

Ποιά αρετή εκτιμάτε περισσότερο σ’ έναν άντρα;

Την εντιμότητα και την καθαριότητα.

Ποιά αρετή εκτιμάτε περισσότερο σε μια γυναίκα;

Το ίδιο.

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην καριέρα σας, τι θα ήταν αυτό;

Θα απέφευγα μάλλον κάποιους αφόρητους ανθρώπους…

Πού θα θέλατε να ζείτε;

Μέσα σε ένα τεράστιο λαχανόκηπο.

Ποιό, εν ζωή, πρόσωπο αντιπαθείτε περισσότερο;

Όλες οι αντιπάθειές μου έχουν ξεθυμάνει λόγω αδιαφορίας.

Ποιά είναι τα δυο πιο αγαπημένα σας πρόσωπα μέσα από μυθιστορήματα;

 Ο θείος Τάκης και η δεσποινίς Πελαγία στα δικά μου έργα.  Αα… ναι. Και ο Τόνιο Κρέγκερ του Τόμας Μαν.

Τι θεωρείτε σημαντικό στη δουλειά σας;

 Να έχω τον απόλυτο έλεγχο.

Ποιά θεωρείτε ως μεγαλύτερη επιτυχία σας;

Ότι επέζησα.

Ποιά είναι η τελευταία φορά που κλάψατε;

Πριν από πάρα πολύ καιρό. Μακάρι να μπορούσα να το ξανακάνω.

Ποιοί είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Κάποιοι έλληνες κάποιοι ξένοι… αναλόγως. Κυκλοφορούν σπουδαία βιβλία.

Ποιός είναι ο αγαπημένος σας παραμυθένιος ήρωας;

Κατά καιρούς κατασκεύαζα δικούς μου ήρωες -υπερήρωες για να με προστατεύσουν αλλά τούς ξέχασα.

Τι σας αρέσει περισσότερο στη δουλειά σας;

Όταν πλησιάζω στο τελευταίο κεφάλαιο ενός βιβλίου….

Τι απεχθάνεστε περισσότερο;

Να υποδύομαι κάτι που δεν είμαι.

Πώς θα περιγράφατε έναν ευτυχισμένο άνθρωπο;

Σαν μια απλή ευθεία γραμμούλα.

Τι είναι αυτό που μπορεί να σας αποσυντονίσει;

Η άσκοπη φλυαρία. Με διαλύει.

Ποιές λέξεις χρησιμοποιείτε υπερβολικά; 

Μερικά επιρρήματα…

Σε ποιά λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;

Σε όσα δεν με προσβάλουν.

Ποιά είναι η αγαπημένη σας απασχόληση;

Η ζωγραφική.

Διαλέξτε πέντε λέξεις που περιγράφουν τον εαυτό σας.

Δουλειά, δουλειά, δουλειά. Βάδισμα. Βάδισμα.

Ποιό είναι το motto σας;

Πάμε παρακάτω…

Ποιό είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει;

Γενικά μου αρέσει να με εκπλήσσω.

Πόσες ώρες περνάτε με τον εαυτό σας;

Πολλές. Από την φύση μου κι από αυτά που κάνω η μοναξιά είναι απαραίτητη.

Αν συναντούσατε το Θεό τι θα του λέγατε;

Ότι είναι χειρότερος κι από τον Πρόεδρο της Βόρειας Κορέας.

…κι εκείνος τι θα θέλατε να σας πεί;

Σιγά μη μου απαντούσε.

INFO

Το τελευταίο βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη  "Βιβλικοί ήρωες με χαμηλά λιπαρά", κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις "Ελληνικά Γράμματα". Ένα βιβλίο με την πένα του Ξανθούλη και το πενάκι του Θανάση Δήμου, για άσωτους υιούς και... γαλοπούλες και... όχι μόνο.  Κι όπως  τονίζει ο συγγραφέας, τόσο για τους άσωτους υιούς όσο και για τις αιθεροβάμονες γαλοπούλες, «οι δημιουργοί του βιβλίου υποστηρίζουν πως συνεχίζουν να ζουν ανάμεσά μας και να διανθίζουν τις τύψεις και την εθνική μας κατήφεια με τον επιστημονικά τεκμηριωμένο παραλογισμό τους. Γι’ αυτό και διεκδικούν μια ταπεινή θέση στον γαλαξία των κόμικς».