Μέντα: ιδιότητες, θεραπευτική δράση, οφέλη και παρενέργειες

Μέντα: βότανο με έντονο άρωμα και ευχάριστη σπιρτάδα στη γεύση, που καλλιεργείται εύκολα, αλλά το ίδιο εύκολα διασταυρώνεται, οπότε διαφοροποιούνται ανάλογα και οι ιδιότητές του. Η μέντα λειτουργεί σαν φυσικό αντισηπτικό και αντιβακτηριδιακό προϊόν. Λόγω της φρεσκάδας που προσφέρει είναι το τέλειο βότανο για να καταπολεμήσεις την ζέστη το καλοκαίρι.

Λατινική ονομασία:  Mentha piperita

Άλλες ονομασίες: Εξαιτίας των κοινών χαρακτηριστικών τους (πάντως διαφορετικό άρωμα) καθώς και οι ανάλογοι ξενόγλωσσοι όροι συχνά μας οδηγούν να τη συγχέουμε με τον δυόσμο και το φλισκούνι.

Θεραπευτική δράση της μέντας

Αρκετές από τις ιδιότητες που της αποδίδουν σήμερα έχουν πιστοποιηθεί από επιστημονικές μελέτες επίσημων φορέων της Ε.Ε. Είναι τονωτική και θεραπευτική κυρίως για τις παθήσεις (εντερίτιδες, ευερεθιστότητα, παράσιτα) και τις ενοχλήσεις του γαστρεντερικού, καθώς θεωρείται χωνευτική, αντιεμετική, βοηθάει στην καλή λειτουργία της χολής και του συκωτιού, δεν επιτρέπει τη συγκέντρωση αερίων στο έντερο κ.λπ.

Όπως και στον δυόσμο, το τρίψιμο (ή επίθεμα) των κροτάφων με φρέσκα φύλλα της σταματά τον πονοκέφαλο, ενώ σε άλλα σημεία του σώματος (και με ιαματικό λάδι) περιορίζουν τις μυαλγίες και τις νευραλγίες και θεραπεύουν τα εγκαύματα. Επειδή θεωρείται «θερμαντική» προκαλεί εφίδρωση, επιταχύνει τους παλμούς της καρδιάς και είναι αγγειοδιασταλτική (αμφισβητείται όμως ότι «καθαρίζει το μυαλό»).

Διάβασε επίσης: Βασιλικός: ιδιότητες, οφέλη, θεραπευτικές χρήσεις και παρενέργειες

Μέντα για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής σου

Σε μελέτη που δημοσίευσε το Wheeling Jesuit University, οι ατμοί από έλαιο μέντας έδωσαν στους παίκτες μπάσκετ τοπικού κολεγίου περισσότερη ενέργεια και ταχύτητα, ενώ ενίσχυσαν σημαντικά την αυτοπεποίθησή τους.

Μέντα για τις κράμπες στο στομάχι

Μελέτη του 2014 έδειξε ότι το έλαιο μέντας συμβάλλει στη θεραπεία για τις κράμπες στο στομάχι και τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.

Πώς θα τη χρησιμοποιήσετε: Προσθέσετε ένα κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένη μέντα σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 10 λεπτά, σουρώστε και απολαύστε τη μόλις κρυώσει. Μπορείτε να πίνετε το ρόφημα 4-5 φορές την ημέρα ανάμεσα στα γεύματα. Η μέντα πρέπει να αποφεύγεται από άτομα που έχουν προβλήματα με τη χολή τους, όπως η δημιουργία λίθων, καθώς και όσους πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Σε μεγάλες ποσότητες το έλαιο μέντας μπορεί να γίνει τοξικό λόγω της μενθόλης που περιέχει.

Μέντα και τεστοστερόνη

Η μενθόλη που περιέχει συνδέεται με τα μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης.

Διάβασε επίσης: Χαμομήλι: ιδιότητες, τα 18 οφέλη του και οι παρενέργειες

Μέντα και μνήμη

Το μυστικό για την καλή μνήμη κρύβεται στα οφέλη των βοτάνων, τα οποία βοηθούν τόσο στη μακροπρόθεσμη μνήμη των ενηλίκων όσο και στη μνήμη των ηλικιωμένων. Τα αποτελέσματα της σχετικής έρευνας που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Βρετανικής Εταιρείας Ψυχολογίας έδειξαν ότι δύο είναι τα θαυματουργά για τη μνήμη βότανα: η μέντα και το δεντρολίβανο. Το αφέψημα από μέντα είναι ιδανικό για να τονώσει τη μνήμη στους υγιείς ενήλικες ενώ το αφέψημα από δεντρολίβανο βοηθούν τους ηλικιωμένους να θυμούνται τι έχουν να διεκπεραιώσουν μέσα στη μέρα τους.

Μερικές ακόμα ιδιότητες/οφέλη:

• Σε δυσπεψία, μετεωρισμό, φούσκωμα.
• Ασκεί χαλαρωτική επίδραση και έχει αντισπασμωδική δράση στο γαστρεντερικό σωλήνα. Βελτιώνει τη ροή της χολής, η οποία χρησιμοποιεί το σώμα για να χωνέψει λίπη. Η μέντα χρησιμοποιείται σήμερα σε περιπτώσεις σπαστικής κολίτιδας, η οποία ωστόσο δε συνοδεύεται από γαστρική υπερέκκριση ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κατάσταση που μπορεί να επιδεινωθεί από το βότανο.
• Σε λοιμώξεις, κρυολογήματα και γρίπη
• Η Μέντα με το κύριο βιοδραστικό παράγοντα που περιέχει, τη μενθόλη, είναι αποτελεσματική ως αποχρεμπτικό, βλεννολυτικό αντιβηχικό και καταπραυντικό φάρμακο σε πονόλαιμο.
• Η μέντα επιπρόσθετα σε μελέτες:
• Μείωσε τη νεφροτοξικότητα του φαρμάκου γενταμικίνη σε πειραματόζωα
• Ανέστειλε την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων του εντέρου σε κυτταρικές σειρές
• Ανέδειξε ραδιοπροστατευτική δράση σε πειραματόζωα
• Ανέδειξε τοξική δράση έναντι του ελικοβακτηριδίου και του ιού HIV in vitro

Συστατικά της μέντας

Η μενθόλη, το σαλικυλικό μεθύλιο, φαινολικά συστατικά όπως ροσμαρινικό οξύ και διάφορα φλαβονοειδή, (π.χ. eriocitrin, luteolin εσπεριδίνη) είναι τα κύρια συστατικά της μέντας που κυρίως ευθύνονται για τις ιατρικές της δράσεις.

Μέντα στο φαγητό

• Πιπεράτη και ταυτόχρονα δροσερή γεύση και δυνατό άρωμα, με ένταση ανάλογα την ποικιλία.
• Στο εμπόριο: Εσάνς, φρέσκια σε ματσάκια που διατηρούνται έως 1 εβδομάδα στο ψυγείο ή αποξηραμένη.
• Χρήση: Στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική, ωμή και μαγειρεμένη. Ολόκληρα τα φύλλα για γαρνίρισμα. Προστίθεται στο τέλος του μαγειρέματος, για να διατηρήσει περισσότερο το άρωμά της.
• Ταιριάζει: Σε σαλάτες, πατάτες, κόκκινες σάλτσες, κρεατικά (κυρίως αρνί), πουλερικά, αρωματικά ψωμάκια, πατάτες, παγωτά και όπου θέλετε να προσδώσετε έντονο άρωμα.

Διάβασε επίσης: Τσάι του βουνού: ιδιότητες, οφέλη και παρενέργειες

Ιαματικό κρασί με μέντα

Θα χρειαστείτε:

• 20 γραμμ. φύλλα μέντας
• 1 λίτρο λευκό, ξηρό κρασί

Κόψτε τα φύλλα και τις ανθισμένες κορφές της μέντας τον Ιούλιο. Βάλτε τα σε ένα δοχείο, πιέστε τα ελαφρά με μια ξύλινη κουτάλα, για να βγάλουν πιο εύκολα τους χυμούς τους, και προσθέστε το κρασί. Σφραγιστέ το δοχείο και αφήστε το σε σκιερό, δροσερό μέρος για 8 ημέρες. Μετά, φιλτράρετε το κρασί, καθώς το αδειάζετε σε καθαρό μπουκάλι.

Δοσολογία: Ένα ποτηράκι του κρασιού, όποτε το έχετε ανάγκη.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Υπάρχουν πολλά είδη μέντας, αλλά επειδή έχουν παρεμφερείς ιδιότητες, όλα είναι κατάλληλα γι’ αυτό το κρασί. Είναι δροσιστικό, χωνευτικό, αντισπασμωδικό, αντιεμετικό, παυσίπονο σε ήπιους πόνους, κυρίως στην κοιλιακή χώρα. Καταπολεμά τον μετεωρισμό και τη ναυτία.

Παρενέργειες

Η μέντα μπορεί να χαλαρώσει τον γαστροοισοφαγικό σφιγκτήρα και να αυξήσει την παλινδρόμηση γαστρικών οξέων προς τον οισοφάγο. Με την χάλαση του σφιγκτήρα τα συμπτώματα της καούρας και της δυσπεψίας επιδεινώνονται σε περιπτώσεις γαστρικής υπερέκκρισης, γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης ή διαφραγματοκήλης.

Επίσης η μέντα μπορεί να προκαλέσει ενίοτε σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις και επιδείνωση χολολιθιάσεων. Δε συνιστάται η χρήση της σε εγκυμοσύνη λόγω ανεπάρκειας σχετικών δεδομένων ασφάλειας.

Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα

1. Κυκλοσπορίνη

Η ταυτόχρονη χορήγηση κυκλοσπορίνης και μέντας μπορεί να αλλοιώσει την βιοδιαθεσιμότητά της.

2. Αντιόξινα

Αλληλεπιδράσεις και μείωση της δραστικότητας της μέντας ή των φαρμάκων μπορεί να προκύψουν και από την ταυτόχρονη χορήγηση φαρμάκων που μειώνουν τα οξέα του στομάχου όπως είναι η φαμοτιδίνη, η ρανιτιδίνη, η λανσοπραζόλη, η ομεπραζόλη.

3. Αντιδιαβητικά φάρμακα

Η ταυτόχρονη χορήγηση μέντας και αντιδιαβητικών δισκίων μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία (χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα).

4. Φάρμακα που μεταβολίζονται από το ήπαρ.Επειδή το ήπαρ έχει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό της μέντας, μπορεί να αλληλεπιδράσει δυσμενώς με φάρμακα που ακολουθούν παρόμοιες μεταβολικές οδούς.

5. Αντιυπερτασικά φάρμακα

Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι η μέντα μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση. Εάν παίρνετε φάρμακα για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, η δράση της μπορεί να καταστεί ισχυρότερη.

Η χρήση του βοτάνου για ιατρικά προβλήματα πρέπει πάντα να γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση.

Διάβασε επίσης: Θυμάρι: ιδιότητες, οφέλη, τρόποι χρήσης, καλλιέργεια και παρενέργειες

Προσοχή

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως για όσους ακολουθούν ιατροφαρμακευτική αγωγή, αλλά και για τις εγκύους, τις θηλάζουσες και τα παιδιά. Τα βότανα δεν αποτελούν φάρμακα, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε αλόγιστα και με την ελπίδα ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.Τα φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που γνωρίζουν καλύτερα. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Η λανθασμένη αναγνώριση βοτάνων είναι η αιτία συχνά για πολλές παρενέργειες.

Πηγές:

Η κουζίνα των βοτάνων - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
Μοναστηριακές Θεραπείες - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-Αθήναι 1978
Το πράσινο φαρμακείο Βοτανο θεραπείες, Dr James A. Duke
100 Βότανα 1000 Θεραπείες, Κώστας Μπαζαίος, Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
https://www.britannica.com/topic/list-of-herbs-and-spices-2024392
https://greatist.com/health/herb-guide#1
https://web.extension.illinois.edu/herbs/directory.cfm
https://www.planetnatural.com/category/gardening/herb/growing-guides-herbs/
https://www.health.com/food/
https://www.iatronet.gr/ygeia/pathologia/article/35078/menta-se-poies-pathiseis-xrisimopoieitai.html
https://el.wikipedia.org/