Αναβλητικότητα: Θέμα χρόνου ή συναισθήματος;

Όλοι καθυστερούμε σε διάφορες δραστηριότητες μέσα στο 24ωρο. Γνωρίζουμε ότι είναι μια συνήθεια που δεν μας εξελίσσει, αλλά μερικές φορές, απλά δεν μπορούμε παρά να καθυστερήσουμε την ολοκλήρωση εκείνης της ημιτελούς εργασίας, μιας κουβέντας με το άτομο που μας ενδιαφέρει, ή ακόμα και η τακτοποίηση του χώρου μας. Τελικά, αυτή η ενοχλητική δουλειά, υποχρέωση, τηλέφωνο,  ραντεβού ή φαινομενικά αδύνατη εργασία μπορεί να περιμένει μέχρι αύριο... ή μεθαύριο... σωστά;
Κανείς δεν είναι άτρωτος στην αναβλητικότητα, παρόλο που γνωρίζουμε ότι δεν είναι μια καλή συνήθεια αλλά μια σοβαρή σπατάλη χρόνου. Kαι με τόσους υπέροχους περισπασμούς στα social, είναι πολύ εύκολο να αναβάλλεις αυτό το σημαντικό πράγμα που πρέπει να ολοκληρώσεις μέχρι το deadline σου. Με τα περισσότερα γραφεία κλειστά σε όλο τον κόσμο, πολλοί από εμάς αντιμετωπίζουμε και το πώς να παραμένουμε παραγωγικοί και στην εργασία καθώς εργαζόμαστε από το σπίτι.
 Όπως πολλοί από εμάς, είμαστε εξπέρ στην αναβλητικότητα. Όταν θα πρέπει να δουλέψεις ένα πρότζεκτ, με το ρολόι να φτάνει στην προθεσμία του, εμείς καθόμαστε βλέποντας άσκοπες συνεντεύξεις ή highlights στο YouTube (τα βίντεο με τις γάτες δεν γίνονται τυχαία viral!).



Σύμφωνα με την παραδοσιακή λογική, εμείς μαζί με τους συναδέλφους μας τους αναβλητικούς, αντιμετωπίζουμε  πρόβλημα διαχείρισης του χρόνου. Από αυτήν την άποψη, δεν έχω εκτιμήσει πλήρως πόσο καιρό θα διαρκέσει η εργασία μου και δεν δίνω αρκετή προσοχή στον χρόνο που σπαταλάω αυτήν τη στιγμή κάνοντας όλη μέρα "cyberloafing". Με καλύτερο προγραμματισμό και καλύτερη εστίαση στην ώρα, - έτσι πάει η λογική της διαχείρισης χρόνου-, θα σταματήσω να αναβάλλω και θα συνεχίσω τη δουλειά μου.

H διαχείριση του συναισθήματος
Ωστόσο, όλο και περισσότερο, οι ψυχολόγοι και οι life & business coaches συνειδητοποιούν ότι αυτό είναι λάθος. H νέα θεωρία μας πληροφορεί ότι η αναβλητικότητα είναι ένα ζήτημα που έχει άμεση σχέση με τη διαχείριση των συναισθημάτων μας κι όχι του χρόνου μας. Αυτά   που αναβάλλουμε είναι αυτά που συνοδεύονται από  αρνητικό συναίσθημα και μας κάνουν  να νιώθουμε ξεβολεμένοι. Ίσως είναι βαρετά, πολύ δύσκολα ή μας κάνουν  να ανησυχούμε πως θα αποτύχουμε αν  τα επιχειρήσουμε. Για να αισθανθούμε λοιπόν καλύτερα στιγμιαία, τα παρατάμε κι αρχίζουμε να ασχολούμαστε με κάτι πιο βολικά διασκεδαστικό, όπως να παρακολουθούμε βίντεο ή αναρτήσεις στο timeline μας.
Αυτή η νέα προοπτική για την αναβλητικότητα αρχίζει να ανοίγει συναρπαστικές νέες προσεγγίσεις για τη μείωση της συνήθειας του να χρονοτριβούμε. Θα μπορούσε ακόμη και να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε  την μέχρι τώρα προσέγγιση μας σε όσα αποφεύγουμε. Η αλλαγή και η αυτοβελτίωση οποιουδήποτε είδους δεν είναι απλό πράγμα, και συνήθως ακολουθεί το παλιό ρητό «δύο βήματα  προς τα εμπρός και ένα βήμα πίσω.

Μες στο ασανσέρ της διάθεσης
Οι τελευταίες μελέτες μας πληροφορούν  ότι η χαμηλή διάθεση αυξάνει την αναβλητικότητα,  μόνο εάν πιο φαν δραστηριότητες είναι διαθέσιμες ως απόσπαση της προσοχής και μόνο εάν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν τη διάθεσή τους. Και η νέα θεωρία της συναισθηματικής ρύθμισης της αναβλητικότητας  βρίσκει μέσα μας νόημα. Δεν είναι ότι δεν γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε, ή ότι δεν έχουμε προγραμματίσει αρκετό ελεύθερο ξεχωριστό χρόνο για τις προβολές στο facebook και στο youtube. Στην πραγματικότητα, δεν θέλουμε καν να παρακολουθήσουμε αυτά τα βίντεο, απλώς τα προσελκύουμε ως τρόπο αποφυγής της ταλαιπωρίας μας. Στην ορολογία των ψυχολόγων, καθυστερούμε, πετυχαίνοντας ένα βραχυπρόθεσμο θετικό «lift ικανοποίησης», εις βάρος των μακροπρόθεσμων στόχων μας.

Απλά ξεκίνα... τώρα
Θετικά, εάν η αναβλητικότητα είναι ένα ζήτημα συναισθηματικής ρύθμισης, αυτό προσφέρει σημαντικές ενδείξεις για το πώς να την αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά. Τα οφέλη της «ψυχολογικής ευελιξίας» - δηλαδή, ότι είσαι σε θέση να ανέχεσαι άβολες σκέψεις και συναισθήματα, παραμένοντας στην παρούσα στιγμή ενεργός, σε καθιστά άξιο  να δίνεις προτεραιότητα σε επιλογές και ενέργειες που σε βοηθούν  να πλησιάσεις αυτό που εκτιμάς περισσότερο στη ζωή.
Οι άνθρωποι  που καθυστερούν περισσότερο, τείνουν να έχουν μεγαλύτερη ψυχολογική δυσκαμψία. Δηλαδή κυριαρχούνται από τις ψυχολογικές αντιδράσεις τους, όπως η απογοήτευση και η ανησυχία, εις βάρος των αξιών της ζωής τους. Με πεποιθήσεις στον αυτόματο πλότο και δηλώσεις όπως «φοβάμαι τα συναισθήματά μου» και «οι οδυνηρές εμπειρίες και αναμνήσεις μου καθιστούν δύσκολο για μένα να ζήσω μια ζωή που θα εκτιμούσα». Όσοι καθυστερούν περισσότερο χαρακτηρίζονται επίσης από «κλειδωμένη δράση», η οποία περιγράφει πόσο επιμένει ή όχι ένα άτομο με ενέργειες και συμπεριφορές στην επιδίωξη των στόχων του. Και τείνουν να συμφωνούν με δηλώσεις όπως «Αν αισθάνομαι στενοχωρημένος ή αποθαρρυμένος, αφήνω  τους στόχους μου να χαθούν».
Το life coaching  εκπαιδεύει τους ανθρώπους τόσο για να αυξήσουν την ψυχολογική τους ευελιξία (για παράδειγμα, μέσω της ευαισθησίας) όσο και για τη δέσμευσή τους (για παράδειγμα, βρίσκοντας δημιουργικούς τρόπους για να επιδιώξουν στόχους που εξυπηρετούν τις αξίες τους - αυτό που τους ενδιαφέρει περισσότερο στη ζωή). Όταν κάποιος αναγνωρίζει επιτέλους ότι η αναβλητικότητα δεν είναι πρόβλημα διαχείρισης του χρόνου, αλλά αντίθετα είναι πρόβλημα ρύθμισης συναισθημάτων, τότε είναι έτοιμος να αλλάξει.


Την επόμενη φορά λοιπόν που θα μπεις στον πειρασμό να αναβάλλεις, κάνε  την εστίασή σου τόσο απλή όσο: Ποια είναι η επόμενη ενέργεια - ένα μικρό επόμενο βήμα – που θα έκανα για το task μου αν επρόκειτο να ξεκινήσω τώρα;  Κάνοντας αυτό, βγάζεις  το μυαλό σου από τα συναισθήματά σου και περνάς  σε μια εύκολα εφικτή δράση. Η έρευνες αλλά και η εμπειρία μας δείχνουν πολύ ξεκάθαρα ότι μόλις ξεκινήσουμε, συνήθως μπορούμε να συνεχίσουμε. Το ξεκίνημα είναι το παν. 

Χρειάζεσαι κίνητρα
Ο καθένας έχει κάτι που έπρεπε να ολοκληρώσει, είτε πρόκειται για κάτι μικρό είτε μεγάλο, η ανάγκη να γίνει η δουλειά υπήρξε για όλους μας πραγματική μέσα στην ημέρα μας. Ωστόσο, το boost, η ώθηση για να γίνουν αυτά τα πράγματα είναι συχνά διαφορετική και μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Αυτό το κίνητρο για να προχωρήσεις παρακάτω μπορεί επίσης να ποικίλει ανάλογα με το τι χρειάζεται να γίνει.
Για παράδειγμα, μια εργασία που σου αρέσει, που ανυπομονείς  να ολοκληρώσεις  πιθανότατα θα έρθει με περισσότερη ένταση, ενέργεια και κίνητρα από μια εργασία που κάποιος φοβάται να κάνει. Οι άνθρωποι ποικίλλουν επίσης στο επίπεδο των κινήτρων τους. Μερικοί απλώς και μόνο με τη διάθεσή τους είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν έλλειψη κινήτρων και ενδιαφέρον για την επίτευξη στόχων. Ενώ υπάρχουν κι αυτοί, από την άλλη πλευρά του νομίσματος, που είναι λάτρεις των προσπαθειών και προσπαθούν να επιτύχουν όσα περισσότερα μπορούν στη διαμονή  τους εδώ στη Γη.
Σε αυτήν την ανάρτηση, εστιάζουμε στα αποτελέσματα των κινήτρων: μια απόφαση για χρονοτριβή ή μη αναβολή. Το κυρίαρχο επιχείρημα είναι ότι όσοι έχουν περισσότερα κίνητρα θα τείνουν να καθυστερούν λιγότερο, ενώ εκείνοι με λιγότερα κίνητρα μπορεί να τείνουν να καθυστερούν περισσότερο.



Εξισορρόπησε τις συνήθειες αναβλητικότητας
 Συνολικά, συνιστάται στα άτομα να χρονοτριβούν με σύνεση και με μέτρο. Συχνά, η mainstream σκέψη είναι ότι η αναβλητικότητα είναι μη παραγωγική. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ενώ η αναβλητικότητα μπορεί να παράγει αρνητικά αποτελέσματα, υπάρχουν στιγμές όπου μπορεί να είναι κι ευεργετική. Ακριβώς όπως με τα περισσότερα στη ζωή, η αναβλητικότητα δεν είναι "όλα με αρνητικό πρόσημο, ούτε όλα με θετικό". Η εξεύρεση ισορροπίας στη ζωή με το πότε κάποιος ολοκληρώνει τα καθήκοντά του και όταν χρησιμοποιεί το χρόνο του για να συναντήσει την προσωπική και κοινωνική του ζωή είναι ζωτικής σημασίας. Αυτή η ισορροπία μπορεί να βρεθεί χρησιμοποιώντας την αναβλητικότητα με φειδώ και μόνο σε περιόδους όπου αυτό είναι αναγκαίο.