Juliette Gréco: «Ήθελα να φύγω πριν να είναι πολύ αργά»!

Σήμερα η Juliette Gréco,στα 88 της χρόνια, κλείνει την τεράστια καριέρα της με μία τελευταία, αποχαιρετιστήρια περιοδεία σε όλο τον κόσμο. Ή μήπως πρέπει να πούμε «ευχαριστήρια», όπως άλλωστε προτιμάει και η ίδια; 

Την Κυριακή το βράδυ λοιπόν θα απολαύσουμε την σημαντική κυρία της γαλλικής μουσικής στο Παλλάς, στον πρώτο σταθμό αυτής της παγκόσμιας τουρνέ στην οποία έχει δώσει το όνομα “Merci”. Μέχρι τότε ας την ακούσουμε να μας μιλάει για μουσική, Υπαρξισμό, πόλεμο και... αγάπη!

Δεν μου αρέσει η λέξη «αντίο». Γι' αυτό και δεν ήθελα η τελευταία περιοδεία μου να έχει ως τίτλο τον αποχαιρετισμό· ήθελα να είναι ένα ευχαριστώ. Μια τελευταία μεν φορά στη σκηνή, αλλά για να μιλήσουμε με όλους αυτούς τους ανθρώπους, να ξανασυναντηθούμε ή και να συναντηθούμε ίσως για πρώτη φορά. Για μένα, το ότι έφτασα στα 88 λειτούργησε ως ένα όριο: κάτι μου είπε πως πρέπει να είμαι προσεκτική πια, ότι πρέπει να φύγω πριν να είναι πολύ αργά. 

Δεν είμαι σίγουρη αν μαζί με τις συναυλίες θα σταματήσω και τις ηχογραφήσεις. Δεν ξέρω σ' αυτό το σημείο... Είναι κάτι που δεν έχω σκεφτεί, καθώς η απόφασή μου να κάνω τη "Merci" περιοδεία ήταν σχετικά πρόσφατη. 

Με τον Jacques Brel γνωριστήκαμε το 1954. Ήμουν η πρώτη του ερμηνεύτρια. Τότε ξεκίνησε να γράφει τραγούδια, πράγμα που δεν είχε κάνει για κανέναν άλλον ως τότε. Με συγκίνησε, με εξέπληξε και με έκανε περήφανη. Γίναμε φίλοι και μείναμε φίλοι, μέχρι που έφυγε χωρίς να μας πει πού πηγαίνει...

Ανάμεσα στο σινεμά και τραγούδι θα διάλεγα σίγουρα το τραγούδι. Τίποτα δεν παραβγαίνει με την ανθρώπινη επαφή, με την επικοινωνία με το κοινό. Το να κρατάς έτσι την αναπνοή σου, όπως όταν τραγουδάς, είναι για μένα κάτι μαγικό, αναντικατάστατο. 

Όταν ξεκίνησα τα ινδάλματα μου ήταν η  Agnes Capr και η Louise Marie Damien (έκανε καριέρα ως Damia), τα τραγούδια της οποίας τραγουδούσε η μητέρα μου. Η Cora Vaucaire, επίσης: μου άρεσε πολύ το "Les Feuilles Mortes" της. Τέτοιες φωνές αγαπούσα, από ανθρώπους σπάνιους και όμορφους. Αλλά και τη Lucile Poirier, το "Parlez Moi D' Amour" είναι από τα πιο αγαπημένα μου κομμάτια.

Όταν βρέθηκα στη ναζιστική φυλακή Fresnes επιβίωσα γιατί δεν ήμουν Εβραία και δεν ήμουν ενήλικη. Κι αυτά τα δύο πράγματα με κράτησαν μακριά από τα πιο δυσάρεστα πράγματα που συνέβαιναν στη φυλακή Fresnes. Έμεινα μερικές εβδομάδες εκεί και με απελευθέρωσαν έπειτα, αφήνοντάς με στη λεωφόρο Foch, με ένα εισιτήριο του μετρό στο χέρι. Μου φάνηκε ως ο πιο όμορφος δρόμος στον κόσμο.

Την μητέρα μου και την αδελφή μου τις πήγαν στο στρατόπεδο Ravensbrück στη Γερμανία, κι από εκεί ήταν να τις μεταφέρουν σε ένα στρατόπεδο εξόντωσης στην Πολωνία. Λίγο πριν το κρατητήριο βρεθεί στις φλόγες στο τέλος του Πολέμου, τις ανάγκασαν να αρχίσουν να περπατάνε προς τα εκεί μαζί με πολλές ακόμα γυναίκες, όμως ένας Ola Shen, που τον είχαν απελευθερώσει οι Πολωνοί, τις μετέφερε στην άλλη πλευρά του λόφου. Και λίγο μετά έφτασαν οι Αμερικανοί, οι οποίοι τις βοήθησαν να επιστρέψουν στο Παρίσι.    

Χρωστάω πάρα πολλά στο κίνημα του Υπαρξισμού. Και είναι περίεργο που ο Τύπος της εποχής εστίασε σε μένα, ίσως ως δείγμα της νεολαίας εκείνων των χρόνων. Για τους Υπαρξιστές πάντως αντιπροσώπευα κάτι, μάλλον λόγω της εμφάνισής μου –μπορεί και γιατί τους φαινόμουν λίγο παράξενη: κάτι ξεχωριστό και καθόλου της μόδας. Και ξαφνικά έγινα κάτι σαν διαφήμιση της φιλοσοφίας τους. Είναι απίστευτο και απίθανο, μα έγινα το πρόσωπο και η φωνή των καιρών μου. Η μούσα του Υπαρξισμού, με αποκάλεσαν. 

Δεν το επεδίωξα ποτέ αυτόν τον χαρακτηρισμό, ήταν πιστεύω μια επινόηση του Τύπου. Ήταν πάντως περίεργο το τι συνέβη, φαίνεται δηλαδή πως ο τρόπος με τον οποίον διάλεξα τότε να ζήσω ταίριαζε με το τι αποζητούσε η γαλλική νεολαία μετά τον Πόλεμο.

O Miles Davis δεν με παντρεύτηκε ποτέ γιατί πίστευε ότι έτσι θα κατέστρεφε την καριέρα μου. Ο ίδιος κάποτε δήλωσε ότι «στις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνης της εποχής δεν θα ήμουν πάρα η πόρνη ενός Νέγρου». Και είναι άσχημο, όχι μόνο για μένα, αλλά και για εκείνον που το είπε. Γιατί μια ιστορία αγάπης, είναι απλά μια ιστορία αγάπης: αφορά πάντα και τα δύο πρόσωπα τα οποία εμπλέκονται σ' αυτήν.

Δεν ξέρω γιατί άρεσα τόσο στο κοινό. Μπορεί γιατί ήμουν πάντοτε ειλικρινής και μιλούσα με θάρρος για όσα πίστευα. Ίσως τους άρεσε αυτή μου η ισχυρογνωμοσύνη, το ότι είχα τόση πίστη στις ιδέες μου. Πραγματικά πάντως, δεν ξέρω... Πιστεύω όμως πως στην Ελλάδα αρκετός κόσμος γνώριζε γαλλικά και μπόρεσε να επικοινωνήσει και με το νόημα των τραγουδιών μου. Η Ελλάδα για μένα δεν είναι μόνο μια όμορφη χώρα, μα και μια χώρα πολιτισμού. Παραμένει η πηγή όλης μας της κουλτούρας. 

Για το 2015 δεν σχεδιάζω τίποτα, πέρα από τη "Merci" περιοδεία, πέρα από το να ταξιδέψω στη χώρα μου, στην Ευρώπη και σε ένα κομμάτι του υπόλοιπου κόσμου, όπου υπήρξαν άνθρωποι όλα τούτα τα χρόνια που με άκουσαν και με αγκάλιασαν. Είμαι ευγνώμων σε όλους όσους άφησαν τη στάμπα τους στη ζωή μου, άλλοτε κάνοντάς τη αδιανόητα χαρούμενη κι άλλοτε αδιανόητα δυστυχισμένη.