Η κλήση σου προωθείται… στο σταθερό!

Πολλές αγαπημένες λέξεις και συσκευές που στα λατρεμένα ‘80s θεωρούσαν ήδη πρώτης ανάγκης έχουν περάσει στο λεξικό της ρετρολαγνείας. Τα σημερινά παιδιά και οι έφηβοι ελάχιστα γνωρίζουν τι σημαίνει Walkman ενώ το πικάπ ήρθε ξανά στη μόδα τα τελευταία χρόνια αναβιώνοντας το βινύλιο και τους δίσκους, αλλά πόσοι στ’ αλήθεια το χρησιμοποιούν όσο κάποτε. Κάτι ψιθυρίζεται ωστόσο και για την επιστροφή του Walkman και της κασέτας…

Αφού έζησες μια εποχή που ο στόχος έμοιαζε τα πάντα να μπουν και να χωρέσουν στα έξυπνα κινητά σου και στις έξυπνες συσκευές σου – που μόνο καφέ δεν κατάφεραν να προσφέρουν… αν και η διέγερση που προκαλούν είναι ισχυρότερη από πολλές δόσεις καφεΐνης… τώρα η σύγχρονη τάση είναι να γυρίσεις σε πιο συμβατικές συσκευές.

Δεν χρειαζόταν καν να δεις το ντοκιμαντέρ «Το κοινωνικό δίλημμα» για να συνειδητοποιήσεις πόσο χρόνο περνάς στα social media ή πώς το κινητό σου έχει μετατραπεί σε προέκταση του χεριού σου – του εαυτού σου – της ζωής σου ολόκληρης.

Ας συνοψίσουμε τα βασικά στα οποία έχεις βολευτεί να το χρησιμοποιείς… Ας τα πάρουμε από το πρωί: ως ξυπνητήρι. Γιατί να έχεις ένα συμβατικό ξυπνητήρι αφού στο κινητό μπορείς να διαλέξεις όποιο ήχο θες για να σε ξυπνήσει. Ως φακό, αν δεν έχει φως στο δωμάτιο για να σηκωθείς. Ως ράδιο ή music player για να ακούσεις μουσική. Ως τον πληροφοριοδότη σου μια που αποκεί σερφάρεις για να μάθεις τα τελευταία νέα και τις ειδήσεις στον κόσμο. Ως συσκευή για να τσεκάρεις το mail σου και την επαγγελματική σου ατζέντα. Ως προξενήτρα, μια που οι τελευταίες εφαρμογές που έχεις κατεβάσει φροντίζουν μέχρι και να σου βρουν ταίρι. Από την ώρα που θα ξυπνήσεις ως την ώρα που θα σε βάλει για ύπνο, έχεις χρησιμοποιήσει το κινητό σου για αμέτρητες χρήσεις και δραστηριότητες κι ίσως ελάχιστα ως απλό τηλέφωνο.

Στη διάρκεια της καραντίνας αλλά και στην covid εποχή το κινητό σου αποδείχθηκε η απόλυτη φούσκα ασφαλείας σου – καθώς ήταν και το βασικό εργαλείο που σε κράτησε σε επαφή με τα άτομα που δεν μπορούσες να δεις από κοντά. Αυτή η φούσκα ωστόσο δεν είναι τόσο ονειρική όσο νομίζεις ότι είναι. Η αποθέωση του κινητού σου και η υπερβολική σε όρια εθισμού χρήση που έχεις μαζί του όσο κι αν έχει διευκολύνει σημαντικά τη ζωή σου σου στερεί βασικά δικαιώματα.

Πρώτα απ’ όλα το δικαίωμα ή την επιλογή να θες για κάποιες ώρες να μην είσαι διαθέσιμη. Είτε πρόκειται για κάποια επαγγελματική υποχρέωση ή για κάποιο προσωπικό ζήτημα, το κινητό σε κάνει αυτομάτως διαθέσιμη 24 ώρες το εικοσιτετράωρο 7 μέρες (και νύχτες) την εβδομάδα. Και αν δεν είσαι γιατρός (που ακόμα κι αυτοί παίρνουν κάποια στιγμή ρεπό) ποιος ο λόγος να είναι συνεχώς διαθέσιμη; Για πολλούς το να μην είσαι σε θέση να δεις μια κλήση/ένα μήνυμα (από όλες τις σχετικές εφαρμογές) ή ένα μέιλ φαντάζει σχεδόν αδιανόητο – σχεδόν ανέκδοτο. Η μόνη επιτρεπτή δικαιολογία παύλα αιτία είναι να είσαι κάπου που δεν έχει σήμα – ή να ξεμείνεις από μπαταρία (αν και αυτό μοιάζει με εγκληματική αμέλεια στις μέρες μας – όπως αντίστοιχα θεωρείται αμαρτία το να μην κουβαλάς παντού φορτιστή ή ένα power bank).

Είναι όμως αυτή η κατάσταση όντως αυτό που χρειάζεσαι κι έχεις ανάγκη; Αν είσαι σε αυτές που κατάργησαν το σταθερό τηλέφωνο στο σπίτι ή αν το έχεις μόνο για διακοσμητικό ρόλο μήπως να του ξαναδώσεις τη χρήση που του αρμόζει και εσύ να ξανασκεφτείς τη σχέση σου με το κινητό;

Δεν πρόκειται για απλό detox. Πρόκειται για μια νέα στάση ζωής κι ένα ρεύμα που έχει σκοπό να σε βγάλει για λίγο από την πρίζα. Το κακό με το κινητό είναι ότι δεν το χρησιμοποιείς σχεδόν ποτέ για ένα πράγμα μόνο. Σε ωθεί -σχεδόν αντανακλαστικά πλέον- να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα – χωρίς ωστόσο να απολαμβάνεις κανένα ή χωρίς να καταφέρνεις να τα κάνεις όλα όσο καλά θα ήθελες.

Έλλειψη ύπνου, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, κουρασμένα μάτια, ζαλισμένο μυαλό, πιασμένα δάχτυλα και σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα είναι λίγες μόνο από τις μέχρι στιγμής παρενέργειες που έχουν καταγραφεί και συνδεθεί με τη χρήση του κινητού. Και δεν θα προσθέσω καν εδώ τις μελέτες για τη ραδιενέργεια και την αύξηση περιπτώσεων καρκίνου. Θα εστιάσω απλώς στο σύγχρονο μαζικό τικ που έχουμε όλοι σχεδόν αναπτύξει του να μην μπορούμε μακριά από το κινητό μας.

Στο σπίτι ωστόσο ή στους χώρους εργασίας σου που έχεις σταθερό τηλέφωνο μήπως το κινητό να μην είναι συνέχεια στο χέρι σου. Μήπως ήρθε η ώρα να ξυπνάς με κλασικό ξυπνητήρι, να διαβάζεις από το βιβλίο, να βλέπεις τηλεόραση από την τηλεόραση, να ακούς μουσική από το ραδιόφωνο ή το music player, και να βάλεις συγκεκριμένες ώρες που να τσεκάρεις ειδοποιήσεις και τα νέα της μέρας;

Ο χρόνος είναι πολυτέλεια. Ο ελεύθερος χρόνος είναι η νέα πολυτέλεια. Ο χρόνος unplugged είναι η νέα ανάγκη – ο χρόνος για να κάνει το μυαλό σου reset, να χαλαρώνει, να ξεκουράζεται. Δεν μπορείς να σκεφτείς, να σχεδιάσεις, να ονειρευτείς αν δεν έχεις καθαρό και ξεκούραστο μυαλό. Η μνήμη κι η συγκέντρωση θα μειώνονται συνεχώς. Θα βασίζεσαι όλο και περισσότερο στη βοήθεια του κινητού σου. Ήδη στηρίζεσαι σε μεγάλο βαθμό πάνω του… όσο πιο πολύ όμως στηρίζεσαι σε αυτό τόσο χάνεις τις δικές σου δυνάμεις και δεξιότητες.

Και δεν λέω η τεχνολογική νοημοσύνη συνεχώς εξελίσσεται αλλά καλό είναι αυτό να μη γίνεται εις βάρος της δικής σου νοημοσύνης… Οπότε μήπως ήρθε η ώρα να επιστρέψεις σε πιο σταθερές αξίες; Κάνοντας την αρχή με ένα σταθερό τηλέφωνο; Αν μάλιστα αγοράσεις μια ρεπλίκα των κλασικών συσκευών θα νιώσεις το glam μιας άλλης εποχής κι ίσως μπει στο τριπάκι να δοκιμάσεις να κάνεις κι άλλες ωφέλιμες αλλαγές για περισσότερο και πιο ουσιαστικό χρόνο κατά τη διάρκεια της μέρας σου!     

Cover photo credits: Helmut  Newton