Μήπως «σκίζεσαι» για να κάνεις τα χατίρια όλων των άλλων;

Οι περισσότεροι από εμάς απολαμβάνουμε να είμαστε αρεστοί και δημοφιλείς. Υπάρχουν όμως κάποιοι που μεταφέρουν αυτή την προσπάθεια σε άλλο επίπεδο: Όσοι θέλουν να τους έχουν όλους ικανοποιημένους και δεν λένε ποτέ «όχι».

Γιατί το κάνουν; Μπορεί να φοβούνται ότι διαφορετικά οι άλλοι θα τους κατηγορήσουν για εγωισμό και έλλειψη ευαισθησίας. Ότι ακόμα και ένα «όχι» αρκεί για να τους οδηγήσει στην απομόνωση. Φαίνεται πάντως ότι, σύμφωνα με μια έρευνα του 2016, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Frontiers in Human Neuroscience», μαγνητική τομογραφία έδειξε πως ο τρόπος λειτουργίας του εγκεφάλου αυτών των ανθρώπων είναι διαφορετικός.

Στην πραγματικότητα όμως η διαρκής διεκδίκηση της αποδοχής των άλλων, σε βάρος των δικών μας αναγκών και επιθυμιών, έχει αρνητικές συνέπειες για εμάς τους ίδιους. Μας εξουθενώνει και, μακροπρόθεσμα, οδηγεί στο άγχος, ίσως ακόμα και στην κατάθλιψη. Πώς θα το αντιμετωπίσουμε;

Αναρωτιόμαστε το λόγο που λέμε «ναι». Μας κάνει ευτυχισμένους η σκέψη ότι θα βοηθήσουμε κάποιον ή φοβόμαστε ότι διαφορετικά θα νιώσουμε τύψεις; Στην πρώτη περίπτωση, ας το κάνουμε. Στη δεύτερη, δεσμευόμαστε να προσφέρουμε τη βοήθειά μας για τους λάθος λόγους και μπορούμε άνετα να πούμε «όχι». Αναγνωρίζοντας τη διαφορά δεν θα γίνουμε εγωιστές, αλλά ειλικρινείς και με τον εαυτό μας και με τους γύρω μας.

Δίνουμε τον πρώτο λόγο στις προσωπικές μας αξίες. Προτού απαντήσουμε θετικά ή αρνητικά στο αίτημα ενός φίλου ή γνωστού για βοήθεια, ας αναρωτηθούμε: «Ταιριάζει στις αξίες και τους στόχους μας;». Μια έρευνα του 2013 έδειξε ότι οι δραστηριότητες που ανταποκρίνονται στις αξίες και τα συμφέροντά μας είναι ένας δρόμος για την ευτυχία.

Κάνουμε εξάσκηση στο «όχι». Στην αρχή θα μας φανεί περίεργο, αλλά σταδιακά θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι τόσο δύσκολο. Αρχικά μπορούμε να ξεκινήσουμε με τα «απλά», αντιπροτείνοντας, π.χ., στην παρέα μας να πάμε για φαγητό σε ένα άλλο εστιατόριο ή να δούμε μια διαφορετική ταινία. Στη συνέχεια μπορούμε να αρχίσουμε να διαφωνούμε, ευγενικά, με μια άποψη που δεν μας εκφράζει, ακούγοντας τον συνομιλητή μας με σεβασμό και κάνοντάς του ερωτήσεις. Το τελευταίο επίπεδο της μύησης είναι να πούμε απερίφραστα «όχι» όταν μας ζητούν κάτι ξεκάθαρα παράλογο – π.χ., να δουλέψουμε όλο το Σαββατοκύριακο. Αυτές οι συμπεριφορές δεν λέγονται εγωισμός, αλλά υγιή όρια.

Συνειδητοποιούμε ότι το «όχι» δεν μας κάνει «κακούς ανθρώπους». Σε αυτή την εποχή της πόλωσης, όπου όλα φαίνονται να είναι άσπρο ή μαύρο, ας επιλέξουμε τη μέση λύση. Να συμπαραστεκόμαστε και να υποστηρίζουμε τους άλλους, αλλά χωρίς να γινόμαστε «κομμάτια» για να τους κάνουμε όλους χαρούμενους.

Φιλτράρουμε τα «συγγνώμη» μας. Οι άνθρωποι που θέλουν να τους έχουν όλους ικανοποιημένους έχουν την τάση να απολογούνται διαρκώς. Όμως τα απανωτά «συγγνώμη» δεν δείχνουν μόνο έλλειψη ειλικρίνειας, αλλά μας κάνουν να φαινόμαστε και ένοχοι για πράξεις απόλυτα αθώες. Είναι σαν να παραδεχόμαστε την ενοχή μας σε ένα έγκλημα που δεν διαπράξαμε ποτέ. Επιπλέον, νομιμοποιούν τις παράλογες απαιτήσεις των άλλων. Ας κρατήσουμε λοιπόν τα συγγνώμη μας για τις περιπτώσεις όπου χρειάζονται πραγματικά, για να μη χάσουν την αξία τους.

Φωτογραφία: bruce mars / Unsplash