Μαρίζα Τσιλιγκιρίδη: «Την αρχιτεκτονική δεν πρέπει μόνο να τη θαυμάζουμε, αλλά και να τη ζούμε»

Είναι αρχιτέκτονας. Διόρθωση: Είναι ΚΑΙ αρχιτέκτονας. Γιατί, υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που δεν σταματούν να ψάχνονται, να οραματίζονται, να σχεδιάζουν αλλά και να υλοποιούν μικρά και μεγάλα αρχιτεκτονικά projects, που εκτός από την αισθητική συνδυάζουν και τη λειτουργικότητα. Η Μαρίζα Τσιλιγκιρίδη είναι μια νέα, ταλαντούχα και... πολυμορφική αρχιτέκτονας και designer που τολμά να "παίξει" με τις κλίμακες και να μετατρέψει το "μεγάλο" σε "μικρό" και το "μικρό" σε "μεγάλο", με την ίδια ευκολία. 

Από τον σχεδιασμό, λοιπόν, και την κατασκευή κτιρίων, "πέρασε" στον σχεδιασμό, την κατασκευή και την (χειροποίητη) παραγωγή επίπλων υψηλής αισθητικής, με εξίσου υψηλής αισθητικής υλικά: Μέταλλο, μασίφ ξύλο, μάρμαρο και plexiglas σε συνδυασμό, όμως, με ηλεκτρομηχανολογικά εξαρτήματα, υλικά δηλαδή που συνήθως “κρύβονται” στις κατασκευές των κτιρίων. Το αποτέλεσμα; Η νέα σειρά CAVA, μια συλλογή από πολυχρηστικά έπιπλα που -στην ουσία- αποτελούν ένα κτίριο σε... μικρογραφία.  

Με αφορμή την νέα της δουλειά, η Μαρίζα μάς μιλάει (και) για το "καλό γούστο" στα χρόνια της κρίσης, για την αλληλένδετη σχέση της αισθητικής με τη λειτουργικότητα, για τη μοναδικότητα και τη διαχρονικότητα του χειροποίητου, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο η ιστορία, οι άνθρωποι, οι συνθήκες, η οικονομία και το περιβάλλον καθορίζουν αυτό που αποκαλούμε "design". 

Από το σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων, στην δημιουργία μιας δικής σου σειράς προϊόντων CAVA. Πώς προέκυψε αυτή η... μεταστροφή;

Δεν ήταν μεταστροφή, είναι παράλληλη διαδικασία... H αρχιτεκτονική ξεκινά από τον σχεδιασμό μίας πόλης και φτάνει μέχρι ένα έπιπλο ή ένα αντικείμενο. Πάντα με προκαλούσε η αρχιτεκτονική της μικρής κλίμακας, των μικρών χώρων, η λεπτομέρεια και η σχεδιαστική επίλυση της κάθε κατασκευής. Σπούδασα Aρχιτεκτονική στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και η διπλωματική μου αφορούσε στην περιοχή των Αναφιώτικων, στην Αθήνα. Εκεί, η κάθε γωνιά, το κάθε τετραγωνικό εκατοστό παίζει ρόλο. O χώρος είναι ελάχιστος και τα έπιπλα του εμπορίου δύσκολα ενσωματώνονται. Έπειτα, η μακρόχρονη ενασχόληση με ιδιωτικά έργα ιδιαίτερων απαιτήσεων, με οδήγησε στο σχεδιασμό επίπλων, τον οποίο ασκούσα και ασκώ παράλληλα με την αρχιτεκτονική. Η τελική ώθηση για να μπω στην παραγωγή προϊόντων σχεδιασμού ήταν η ενασχόλησή μου με την κατασκευή. Είναι πολύ σημαντικό ένας designer να ασχολείται με τη διαδικασία παραγωγής του προϊόντος που σχεδιάζει. Εκεί, άλλωστε, ολοκληρώνεται η μαγεία, αυτή η ανταλλαγή ιδεών, έρευνας, σχεδίου και πράξης, από το πρώτο στάδιο στο τελευταίο και πάλι πίσω, μέχρι να δημιουργηθεί ένα άρτιο προϊόν, αισθητικά και λειτουργικά.

Τι είναι η σειρά CAVA; 

Η CAVA είναι μία σειρά πολυχρηστικών επίπλων, ένα “module” που συνδυάζει την κάβα (τοποθέτηση και ανάδειξη φιαλών) με έπιπλα γενικής χρήσης, όπως βοηθητικά τραπέζια (side tables), mini-bar ύψους 1μ., bar ύψους 2μ. και τραπέζια γευστικής δοκιμής (tasting tables). Λόγω του σχεδιασμού της ως module, μπορεί να επεκταθεί με πολλούς συνδυασμούς, δημιουργώντας συνθέσεις, όπως ραφιέρες για ιδιωτική χρήση, ή συνθέσεις για ανάδειξη ή αποθήκευση φιαλών για bar ή κελάρια για επαγγελματική χρήση. Τα έπιπλα συμπληρώνονται με αξεσουάρ ειδικά σχεδιασμένα για την CAVA, όπως βάσεις ποτηριών, κρεμαστά φωτιστικά, επιφάνειες και δίσκους σερβιρίσματος. Τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι μέταλλο στο φυσικό μαύρο χρώμα του σιδήρου, με γαλβανιζέ επίστρωση ή με ηλεκτροστατική βαφή σε διάφορους χρωματισμούς, μασίφ ξύλο, μάρμαρο και plexiglas. Το μέταλλο προσδίδει στην CAVA ένα ιδιαίτερα minimal ύφος, σχεδόν σαν να αιωρούνται οι φιάλες. Με την τεχνική του laser-cutting και την ποικιλία υλικών και χρωμάτων, τα σχέδια γίνονται απεριόριστα, με αποτέλεσμα η CAVA από minimal, να εμφανίζεται ως retro, pop ή industrial. 

Τι σε ενέπνευσε στη δημιουργία της;

Μία ημέρα περίμενα στην ουρά για να με εξυπηρετήσουν σε ένα κατάστημα με υδραυλικά εξαρτήματα και παρατηρώντας τα στηρίγματα σωληνώσεων ήρθε η έμπνευση! Ηλεκτρομηχανολογικά εξαρτήματα που συνήθως “κρύβονται” στις κατασκευές, στην CAVA εμφανίζονται σε πρωταγωνιστικό ρόλο, ως στηρίγματα φιαλών. Έτσι, προέκυψε η δημιουργία του επίπλου-κάβας, ενός... κτιρίου σε μικρογραφία: κολόνες, πλάκες και η σύνθεση με τα στηρίγματα των φιαλών ως η τοιχοποιία του κτιρίου.

Πόσο επηρεάζουν οι τάσεις της μόδας τις κατασκευές σου; Τελικά, υπάρχει "μόδα" στην αρχιτεκτονική;

Μόδα υπάρχει σίγουρα στη διακόσμηση, στα προϊόντα σχεδιασμού αλλά και στην αρχιτεκτονική. Προσωπικά, θα έλεγα ότι δε με επηρεάζει καθόλου... Ποτέ δε μου άρεσε να ακολουθώ τη μόδα ως lifestyle, αλλά τις ανάγκες της κάθε εποχής. Στα ιδιωτικά έργα, προσπαθώ να αφουγκραστώ το προσωπικό στιλ του ιδιοκτήτη/ χρήστη και να το αναδείξω. Στα προϊόντα, δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρήστης, επομένως έχω όλη την ελευθερία να κινηθώ σε διάφορα στιλ. Μου αρέσει ο χρήστης ενός προϊόντος να έχει τη δυνατότητα με διαφορετικές επιλογές να δημιουργεί τη δική του τάση/ μόδα. Ένα από τα αγαπημένα μου στιλ, πάντως, είναι ο συνδυασμός κλασσικού και βιομηχανικού design.

Αισθητική ή λειτουργικότητα; Ποιο από τα δύο έχει μεγαλύτερη σημασία σε ένα αρχιτεκτόνημα ή μια δημιουργία γενικότερα; 

Και τα δύο. Το ένα δε θα έπρεπε να υπάρχει χωρίς το άλλο, είτε σε ένα δημιούργημα μεγάλης κλίμακας, είτε σε ένα μικρής κλίμακας. Την αρχιτεκτονική τη «ζούμε», αλλά και τη θαυμάζουμε. Το ίδιο ισχύει και για τα προϊόντα, ιδιαίτερα τα χρηστικά. Έτσι, δημιουργήθηκε και η CAVA, με περισσότερες από μία χρήσεις, καθώς πέρα από κάβα, λειτουργεί ως side table, mini-bar, bar ή tasting table. Παράλληλα, όμως, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει εύκολα επιφάνειες διαφορετικής αισθητικής, δημιουργώντας ένα πολυχρηστικό έπιπλο, σύμφωνα με τις λειτουργικές του ανάγκες, αλλά και το προσωπικό του στιλ.

Ποιον αρχιτέκτονα θαυμάζεις και ποιο αρχιτεκτόνημα "ζηλεύεις"; 

Δε θα το σκεφτώ πολύ, γιατί θα πλατιάσω. Θα πω τον πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό και που θαυμάζω από πριν μπω στην Αρχιτεκτονική. Casa Mila/ La Pedrera- Antoni Gaudí. Απαράμιλλη γλυπτική απόδοση ενός κτιρίου και λεπτομέρεια σε όλες τις κλίμακες! Και αν δεν χρειαζόταν να το προσωποποιήσω, θα έλεγα την λαϊκή παραδοσιακή αρχιτεκτονική των Κυκλάδων. 

Τι είναι κακόγουστο και τι είναι ωραίο; Υπάρχει ορισμός για το "καλό γούστο";

Eίναι αρκετά υποκειμενικό. Σε γενικές γραμμές, όμως, το κακό γούστο θα μπορούσε να οριστεί από την υπερβολή – πολύ πέρα από τον μαξιμαλισμό. Το «καλό γούστο» παραπέμπει σε μία όμορφη ιστορία που «έχει κάτι να σου πει».

Λένε ότι «η αρχιτεκτονική είναι η επιθυμία μιας εποχής εκφρασμένη στο χώρο». Πιστεύεις πώς ισχύει; Και αν ναι, τι δείχνει η αρχιτεκτονική της χώρας μας για τις… επιθυμίες μας;

Πιστεύω πως ισχύει. Η αρχιτεκτονική είναι συνυφασμένη με την ιστορία και τις επιθυμίες της κάθε εποχής. Οι άνθρωποι, οι συνθήκες, η οικονομία, το περιβάλλον δημιουργούν τα διάφορα αρχιτεκτονικά ρεύματα. Στην Ελλάδα θεωρώ ότι αρχίζει να εμφανίζεται ένα νέο ρεύμα που με φρέσκιες ιδέες και όρεξη επαναπροσδιορίζει στο σήμερα την ελληνική παράδοση και ιστορία. Επομένως, μάλλον η νέα γενιά – όσοι τουλάχιστον παραμένουν εδώ – νομίζω ότι είναι γεμάτοι επιθυμίες για δημιουργικότητα!

Οι Έλληνες έχουν γούστο; Έχουν καλή αισθητική όσον αφορά στα κτίρια που ζουν αλλά και στις επιλογές των αντικειμένων που βάζουν σ' αυτά; 

Θα έλεγα ότι έχουμε δρόμο μπροστά μας. Θεωρώ ότι πολύς κόσμος ακόμη επηρεάζεται από τους γύρω του, χωρίς να αφήνει χώρο για κάτι διαφορετικό, ή κάτι κλασσικό να το θεωρεί ξεπερασμένο. Όταν δει κάτι να κυκλοφορεί μαζικά και να γίνεται «μόδα», τότε μόνο πείθεται ότι είναι ωραίο και αξίζει. Πάντα, βέβαια, υπάρχουν και εξαιρέσεις και ευτυχώς τα τελευταία χρόνια, παρ’ όλη την κρίση, φαίνεται ότι υπάρχουν πολλοί δυναμικοί και αξιόλογοι άνθρωποι με ιδιαίτερο γούστο, που τολμούν να κάνουν τη διαφορά και προσπαθούν να κάνουν πιο ενδιαφέροντες τους χώρους, τους δρόμους και τις πόλεις μας.

Στην Ελλάδα της κρίσης και με δεδομένο ότι τα μεγάλα καταστήματα μαζικής παραγωγής έχουν το πλεονέκτημα των χαμηλών τιμών, μήπως η έννοια "αισθητική" θεωρείται -πλέον- πολυτέλεια;   

Κατά βάση τα χειροποίητα προϊόντα ή τα προϊόντα μικρών μονάδων παραγωγής έχουν μεγαλύτερο κόστος έναντι των προϊόντων μαζικής παραγωγής, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι οικονομικά απρόσιτα. Η «καλή αισθητική» δεν είναι απαραίτητα και ακριβή. Αν, όμως, ένα χειροποίητο προϊόν είναι ακριβότερο από ένα προϊόν μαζικής παραγωγής αντίστοιχης χρήσης, τότε η μοναδικότητα και η διαχρονικότητα είναι αυτή που ανταμείβει τον χρήστη.

Ποιο είναι το επόμενο μεγάλο "στοίχημα" σου; Ποια είναι τα μελλοντικά επαγγελματικά σου σχέδια; 

Η σειρά CAVA έχει αρκετό μέλλον μπροστά της, νέα υλικά, νέα σχέδια, νέες συνθέσεις, αλλά και προτάσεις για επαγγελματίες. Σε συνέχεια της CAVA, ένα μελλοντικό σχέδιο είναι η δημιουργία μίας γενικότερης γκάμας χρηστικών αντικειμένων, επίπλων και φωτιστικών που να διευκολύνουν τους χρήστες μεγάλων αλλά και πολύ μικρών χώρων. Υπάρχουν αρκετές ιδέες και σχέδια που ζυμώνονται. Η αρχιτεκτονική και το design είναι δύο έννοιες που αλληλοσυμπληρώνονται και μαζί μπορούν να δώσουν ένα πολύ δυνατό αποτέλεσμα. Μου αρέσει να κινούμαι σε μικρές αλλά και μεγαλύτερες κλίμακες σχεδιασμού, επομένως θα  συνεχίσω να το βλέπω σαν σύνολο, χωρίς να επιλέξω τον έναν ή τον άλλο κλάδο.

Που μπορούμε να βρούμε τις δημιουργίες σου; 

H σειρά CAVA είναι μία αρκετά φρέσκια ιδέα, μόλις ένα μήνα είναι στον αέρα, επομένως προς το παρόν τα προϊόντα θα τα βρείτε στο e-shop της εταιρείας: www.maraiz.gr/eshop και στην ηλεκτρονική πλατφόρμα Qrator με βάση το Λονδίνο.

Πρωτότυπη ιδέα / σχεδιασμός εφαρμογής επίπλων: Μαρίζα Τσιλιγκιρίδη

Κατασκευή επίπλων: Μαρίζα Τσιλιγκιρίδη, Γιώργος Κοντογεώργος

Video production: Μαρίζα & Mαρία Τσιλιγκιρίδη

Φωτογραφία: Γιάννης Χλεμπάκος

Video graphics, montaging: Μαρία Τσιλιγκιρίδη

Μουσική: Muchatrela "Τhat Night" 

Μετάφραση: Μελίνα Τόπακα