«Το Θέατρο είναι η ζωή μου, το ευγνωμονώ και το αγαπώ» Φαίδων Καστρής

Τον παρακολουθώ χρόνια. Ξεχωρίζω τόσο τους ρόλους που ερμηνεύει όσο και τον τρόπο με τον οποίο τους υποδύεται. Ο Φαίδων Καστρής χάνεται μέσα στις θεατρικές του περσόνες τόσο πετυχημένα που καταφέρνει κυριολεκτικά να τις ενσαρκώσει και να τις ζωντανέψει δίνοντάς τες υπόσταση όχι μόνο στα πλαίσια της θεατρικής σκηνής, καθώς οι ερμηνείες του μένουν για καιρό χαραγμένες στο μυαλό και την ψυχή των θεατών . Φέτος τον απολαμβάνουμε στην παράσταση Hamlet & Άμλετ και τον ευχαριστούμε που βρήκε τον χρόνο να κάνουμε αυτή την όμορφη συζήτηση.

Hamlet & Άμλετ: διπλός τίτλος, δύο πρόσωπα, τι εξυπηρετούν και τι να περιμένει να δει κανείς σε αυτή την παράσταση;

Είναι ο τίτλος της παράστασης και περιγράφει την κεντρική ιδέα, τον άξονα που γύρω του έδεσε δραματουργικά και καθοδήγησε την προσαρμογή του κλασικού σαιξπηρικού κειμένου, του Άμλετ, στην εμβληματική μετάφραση του Βασίλη Ρώτα, σε ένα κείμενο για δύο ηθοποιούς. 

Χωρίς καμιά πρόθεση διασκευής, με οδηγό την ιδέα, το «Hamlet & Άμλετ» είναι η συνάντηση ενός σύγχρονου Άμλετ, του Άμλετ των ανθρώπων, στο ταξίδι του στο χρόνο, δηλαδή ενός από εμάς, όλοι μας εν δυνάμει κρατάμε κάτι από τον γλυκό πρίγκηπα της Δανίας, έστω λίγη από την εκκρεμότητά του- η Ζωή Ξανθοπούλου είναι αυτό το κορίτσι, ο δικός μας Άμλετ, στην παράστασή μας- απέναντι στο Hamlet, μια οντότητα, που ερμηνεύω εγώ, ένας ρόλος σαν «προσωποποιημένος» κόσμος, σαν τον «αρχαίο θεατρίνο», τον πρώτο που ίσως δίδαξε τον Άμλετ{;}, σαν μνήμη ενός πρώτου Άμλετ που έρχεται να βάλει τις ερωτήσεις του, πουλιά σε ξόβεργες, θα σπρώξουν, θα φέρουν το θάνατό του. Ο ρόλος μου του Hamlet είναι ποιητικός, ένα πνεύμα σαιξπηρικό, παιχνιδιάρικο, είναι ο πατέρας και η μητέρα, Οφίλια στο νερό, νεκροθάφτης και φίλος κι εσώτερος εαυτός, κρατάει έναν καθρέφτη μπροστά στον Άμλετ κι αυτός βλέπει τον Hamlet, είναι όλοι και μαζί μέρος του καθενός που είναι εδώ, ψυχές που «κόπηκαν στο άνθος των αμαρτιών τους», στον άγριο σαιξπηρικό κήπο, σε ένα εντέλει «μπεκετικό» νεκροτομείο, όπου υποδέχεται το κορίτσι, αυτό το κορίτσι από το σήμερα, από τον δικό μας «σάπιο» κόσμο.

Είναι λοιπόν αυτή η συνάντηση των δύο κόσμων, των δύο πλασμάτων αυτών, σε μια στιγμή ανάμεσα, στο κενό μεταξύ του «να 'ναι ή να μην είναι», αυτή την «αμέτρητη στιγμή» μιας ερώτησης που χάσκει στην εκκρεμότητά της στους αιώνες, να είσαι ή να μην είσαι; Αυτή τη στιγμή φιλοδοξεί να φωτίσει, να εξερευνήσει, να εξημερώσει, να νιώσει; Όλα με ερωτηματικό και δέος, αυτά περιμένουμε εμείς σε αυτή την παράσταση, σε δύσκολους καιρούς για όλους μας, τα λόγια του ποιητή, «λόγια με γλυκόπνοη ευωδιά που κάνει πλουσιότερα τα δώρα» είναι όλων η μεγάλη ανταμοιβή μας.

Έφερες τον κλασικό ήρωα στα μέτρα σου – μέσα από ποιο πρίσμα προσπαθείς αυτή τη φορά να μας τον συστήσεις;

Ο Άμλετ είναι γραμμένος στα μέτρα μας, είναι «πατρόν» του ανθρώπου από τον ίδιο τον μεγάλο ποιητή, η αλήθεια είναι πως η επαφή μας μαζί του μας θεραπεύει από τις εκτροπές μας προς το απάνθρωπο, το απάνθρωπο που η εποχή καλλιεργεί με τους πλέον ευφάνταστους τρόπους. Ο Άμλετ στην παράστασή μας είναι ένας προορισμός, η κατανόηση πως δεν είναι μόνος, είναι πολλοί οι Άμλετ, περιμένουν εκεί κι αναρωτιούνται, περιμένοντας σε έναν πάγκο νεκροτομείου, για ένα τέλος του παιχνιδιού. Η Ζωή Ξανθοπούλου σκηνοθέτησε μέσα από το πρίσμα μιας περιπέτειας, μιας άλλης Αλίκης, της ίδιας, «σαν Άμλετ στη χώρα των θαυμάτων», εκεί λαγός και γάτος στον άγριο κήπο την υποδέχομαι εγώ, να την σπρώξω στον προορισμό της, που δεν είναι άλλος παρά το να γίνει ο Άμλετ... Όλα αυτά μέσα στην ποιητική ερημιά, στην εκκρεμότητα μιας κατανόησης, μιας αμφισβήτησης, ενός τέλους που προηγήθηκε της αρχής, αφού τελικά ήταν όλοι νεκροί ή ήταν όλοι ζωντανοί αλλά χωρίς σημασία, η σημασία είναι το ζήτημα και μέσα από αυτό το πρίσμα συστήνω την παράστασή μας. 

Τι το διαχρονικό έχει ο Άμλετ; Τι σε έκανε να ασχοληθείς μαζί του στο τώρα;

Ο Άμλετ είναι το αριστούργημα του Σαίξπηρ, όχι το μόνο βέβαια, είναι μια σειρά από αριστουργήματα το έργο του, σίγουρα όμως ο Άμλετ είναι το πιο ανθρώπινο, διαχρονικό κι αγαπημένο, αρχετυπικά ανθρώπινο, όχι μόνο στη διατύπωση «της μητέρας των ερωτήσεων: να 'ναι κανείς ή να μην είναι;» αλλά στην ίδια τη φύση ενός πρίγκηπα αντιήρωα, ανίκανου να ενσωματωθεί και να ακολουθήσει την εποχή του, αλλά αλίμονο και καμιά από αυτές που ακολούθησαν μέχρι σήμερα, ανεπίδεκτος εποχής, αγνός και άνθρωπος δηλαδή οξύμωρος, διαχρονικός κι επίκαιρος παρά ποτέ. Όταν η Ζωή μου πρότεινε το ταξίδι μας στον Άμλετ, ταξίδι που ονειρεύεται κάθε ηθοποιός μόνιμος ή περαστικός ή και «περνούσα απέξω είδα φως και μπήκα» ηθοποιός, μια ζωή έλεγα μέσα μου και στους φίλους μου, ό,τι κι αν παίζω έχει μέσα και μια σταλίτσα Άμλετ, μια στιγμή αμφιβολίας, να σπάσω στα δυο ή στα χίλια κομμάτια; Πέραν αυτών σκέφτηκα πόσο είναι τώρα η στιγμή, ένας κόσμος καρικατούρα του εαυτού του, όλα του κενά και ψεύτικα, όλος δοχεία τενεκεδένια που λησμόνησαν από καιρό την όποια χρήση και χρησιμότητά τους, αγράμματοι, ψεύτες, και αδαείς διδάσκουν αέρα κοπανιστό, φούμαρα κι όλοι τους αποθεώνουν, ένας κόσμος άρρωστος και πάσχων, φονικός και τερατικός, ένα πλήθος μοναξιάς κι ερημιάς που φουσκώνει, μια καταστροφή, «Αμλετάκια» ακίνητα, σοβαρά κι ασάλευτα, μένουν μπροστά σε άδεια πιατάκια, αδέσποτων γατιών, ακόμη και σε άραχλες πολυκατοικίες που δεν τα θέλουν κι αυτοί πεισματικά τα φροντίζουν κι αναρωτιούνται, να είσαι, ποιος και πώς για ποιον αληθινό σου σκοπό και εαυτό να είσαι ή να μην είσαι...

Σε διαλέγουν οι ήρωες που παίζεις στο θέατρο ή τους διαλέγεις; Τι πρέπει να έχει/διαθέτει ένας ήρωας για να θες να τον ζωντανέψεις και να τον κατοικήσεις;

Νομίζω ή μάλλον θέλω να πιστεύω πια πως πρόκειται για ραντεβού, κάπως τα ονειρεύομαι τα «πλάσματά» μου, έτσι τους λέω τους ρόλους, πλάσματα, οντότητες, «σκαθαράκια», άλλους με το όνομά τους, ο κύριος τάδε, η Μαρί-Πιερ αγαπημένη μου αυτή καθεαυτή, με διαλέγουν, αυτό προτιμώ, είναι ωραίο να σε διαλέγουν, διαλέγω όμως κι εγώ, πια διαλέγω ξεκάθαρα εγώ... Ή και μαζί, διαλεγόμαστε, είναι έρωτας οι ρόλοι, είναι επιλογές, είναι και μοιραίοι, πολλά καταλαβαίνεις, χρόνια μετά την εποχή που τους έζησες, τότε πια διακρίνεις το μοτίβο της εποχής, που έφερε σαν μαργαριτάρι του τον ρόλο, ο ρόλος σε επηρεάζει, χρωματίζει την καθημερινότητά σου, τη ζωή σου μαζί του, εγώ τη ζωή μου τη μετράω με τους ρόλους κι ανάμεσα, στα διαστήματα ανάμεσα, όταν δεν παίζω, χάνομαι, λες και η διαδρομή μου στο θέατρο είναι μια σπονδυλική στήλη, ρόλο τον ρόλο, σπόνδυλο στον σπόνδυλο, να σηκωθώ τη ζωή μου... Τι να διαθέτει ο ήρωας; Τα πάντα, μακάρι ο ποιητής του να τον έχει «προικίσει» σε ιδέες, σε ποίηση, σε γλώσσα, σε ιστορία, σε ανθρωπιά, αν όχι, τότε όλα αυτά πρέπει να του τα δώσω εγώ κι αυτός να τα χωράει αυτά, δώρα, τάματα ζωής και θανάτου, αίμα ζωντανό και ξεραμένος πόνος, χαρά, δάκρυα, γέλια, αγώνα, μάχη, αγκαλιά, όλα τα ανθρώπινα κι όλα τα μαγικά κι αυτά.... τότε θέλω να τον ζωντανέψω και θα με ζωντανέψει κι αυτός, να έχουμε να πούμε μιαν αλήθεια, την πιο μικρή ας είναι και η πιο μικρή ακόμη αλήθεια αξίζει, αυτή τη μικρή να βγεις στη σκηνή να την πεις, εγώ θα τη λέω, όσο μπορώ κι αυτήν και μακάρι τις άλλες,  τις σπουδαίες, τα όρη των ποιητών κι αυτά να τα χαρώ. 

Ποιον ήρωα απ’ όσους έχεις παίξει έχεις αγαπήσει περισσότερο και συλλογιέσαι συχνότερα;

Όλους τους αγαπώ, για άλλους λόγους τον καθένα, άλλοι γιατί ήταν σπουδαίοι, ρόλοι μικροί ή μεγάλοι του αρχαίου δράματος, που ήταν και είναι το κέντρο της θεατρικής μου ύπαρξης, ευχή μου πάντα, ρόλοι στην Επίδαυρο, ρόλοι κλασικοί που δεν συγκρίνονται, όλοι μοναδικοί, δεν έπαιξα πολύ, έπαιξα όμως καλά κι όσα έπαιξα τα μοιράστηκα, νομίζω ακούμπησαν στον κόσμο, έτσι και ο κόσμος που με ξέρει με αγαπά, οι άλλοι δεν με ξέρουν, ήταν λέω «απασχολημένοι». Τα τελευταία χρόνια που δοκιμάστηκα σε μονολόγους, νομίζω κάπως ένιωσα ξεχωριστά, είναι και η ευθύνη να είσαι ο ίδιος μόνος όλη η παράσταση, μόνος σαν όχημα, έχεις το έργο, τον συγγραφέα, τους καλλιτέχνες συνεργάτες που σε νοιάζονται, αλλά είσαι εσύ, εκεί κι ο κόσμος, η παράσταση συμβαίνει εκεί, ακουμπάς το «παιδί» σου στα γόνατά τους, ανάβεις στα μάτια τους, ξεχωρίζω, την Μαρί-Πιερ «της Τρίτης στο σούπερ-μάρκετ», το πλάσμα Blanche της Μετεπιβίβασης, τον άνθρωπο στο «Κάθε σαράντα χρόνια» του Τσεκούρα, το πλάσμα της «Σοφίας» και το μαγικό της ταξίδι σε ναούς και σπίτια-μουσεία στην Ελλάδα με τον Λεωνίδα Παπαδόπουλο... Αυτούς κι άλλους ακόμη, ζω και πιο πολύ κοιμάμαι κι ονειρεύομαι μαζί τους.

Έχεις κάποιον θεατρικό ήρωα/περσόνα απωθημένο, που δεν έχεις ακόμα υποδυθεί;

Απωθημένο, όχι απωθημένο γιατί δεν πρωτοστατεί το ποιον θα παίξω αλλά με ποιον, πού, κυρίως πώς, δυσκολεύουν τα πράγματα, υπάρχει πολύ ταλέντο εκεί έξω αλλά και μεγάλη άγνοια της τέχνης μας, είναι πολλοί που διδάσκουν αυτή την άγνωστή τους την υποκριτική, φοβάμαι και προσέχω όσο αντέχω... Υπάρχει όμως ταλέντο... Ρόλοι πολλοί που ονειρεύομαι αλλά ξέρεις καμιά φορά τους παίζεις, τυχαίνει φτωχά πλάσματα σαν ρόλοι να τους ντύσεις εσύ με τα πολύτιμα εσώψυχα άλλων ρόλων, α δεν παρεξηγούνται αυτοί, οι ρόλοι είναι γενναιόδωροι, δεν είναι σαν εμάς, αρκεί να μη βιάζονται τα νοήματα, οι διάνοιες των ρόλων... Σημαντικό αυτό, η διάνοια, ο ρόλος έχει διάνοια, έχει στόχους, αισθήματα, ζει, δρα και κυρίως αντιδρά, έχει ρυθμό κι ο ρυθμός δίνεται στην ανάγκη του να φτάσει στο τέλος... για κερασάκι στο τέλος έχει και χειροκρότημα... το θέατρο, λέει τώρα, στην παράστασή μας, από τότε και για πάντα, ο Σαίξπηρ, προορισμός του να δίνει την αλήθεια της εποχής, τη μορφή και το αποτύπωμά της.

Το Θέατρο για μένα, απλά θα το πω, είναι η ζωή μου, έζησα και ζω σαν ηθοποιός στο θέατρο κι αν μπορώ να πω έζησα κι ευτυχισμένος σε σχέση με αυτό, το ευγνωμονώ και το αγαπώ. 

 Μια ευχή για το 2022;

Να ευχηθώ καλή μας χρονιά, κυρίως μια απελευθερωτική χρονιά για όλους, να νικήσουμε τον ιό, να διδαχτούμε από την οδύνη της επίσκεψής του, να προσέξουμε τον πλανήτη, τη φύση, την πανίδα, τη χλωρίδα, τις τέχνες, τον κόσμο, να τα προσέξουμε από τον άνθρωπο, για τον άνθρωπο, για τον γλυκό Αμλέτο.

HAMLET & Άμλετ

Άμλετ του Σαίξπηρ

Μια σπουδή στο πλέον αγαπημένο έργο του Σαίξπηρ, τον Άμλετ των ανθρώπων. «Ο Άμλετ είμαστε εμείς. Οι ερωτήσεις του είναι και δικές μας. Να είσαι ή να μην είσαι;

Ένας κόσμος όπου συνομιλούν το «είναι» και το «φαίνεσθαι», η ζωή και ο θάνατος, πλατφόρμες θανάτου, εφιάλτες ζωντανών κι όνειρα πεθαμένων. Τόσοι τρόποι να πεθάνουν οι ήρωες του έργου κι ούτε ένα εγχειρίδιο για το πώς να ζήσουν»!

Ένας Άμλετ για δύο, ο Φαίδων Καστρής και η Ζωή Ξανθοπούλου καταδύονται στον ανθρώπινο και ποιητικό κόσμο της θεατρικής συνεύρεσής τους. «Να ζει κανείς ή να… Μαζί».

Σκηνοθετικό σημείωμα

Εγκλωβισμένοι σε μια πλατφόρμα θανάτου, ο Hamlet, το πολυπρόσωπο σκηνικό φάντασμα του σαιξπηρικού κόσμου, μετατρέπει σε Άμλετ έναν σημερινό άνθρωπο. Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα κινούν τα πρόσωπα του Hamlet και τα καθοδηγούν ως το θάνατο που έρχεται «πάνω στο άνθος των αμαρτιών τους». Ο θάνατος θα κυριαρχήσει, η ζωή θα συνεχίσει…

Ο Άμλετ θα ήθελε να «είναι» αλλά παλεύει με το «φαίνεσθαι».

Η παράσταση εμπεριέχει την ίδια την ανάγκη της ενασχόλησης με τον Άμλετ του Σαίξπηρ, την ίδια τη φύση της έμπνευσης των δημιουργών της. Είτε αποκαλύπτοντας πόσο οι αλήθειες και οι συνειδητοποιήσεις του έργου θα μπορούσαν να ακουμπάνε τις ιστορίες του καθενός μας, είτε με τη ρεαλιστική ψευδαίσθηση που δημιουργεί το ίδιο το θέατρο αφού άλλωστε ο ίδιος ο συγγραφέας το χρησιμοποιεί ως πίστα επίγνωσης κι αντίληψης του κόσμου.

Το «HAMLET & Άμλετ» είναι μια θεατρική συνάντηση δύο πλασμάτων, δύο κόσμων, πολλών ψυχών μέσα σ’ έναν αλλόκοτο περιβάλλον ζωντανών – νεκρών και νεκροζώντανων, με επιρροές από τον μπεκετικό κόσμο, την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων και τον υπαρξιακό εγκλεισμό του Σάρτρ.

«Να ‘ναι κανείς ή να μην είναι;» «Όλα θα πάνε καλά. Πρέπει να κάνουμε υπομονή…» Ας σταθούμε μια στιγμή κι ας αναρωτηθούμε για τη ζωή μας, μαζί με τον Άμλετ, «τι ώρα είναι τώρα;»

HAMLET & Άμλετ

Μετάφραση: Βασίλης Ρώτας

Δραματουργική επεξεργασία, προσαρμογή κειμένου για δύο ηθοποιούς :Φαίδων Καστρής

Σκηνοθεσία : Ζωή Ξανθοπούλου

Σκηνογραφία : Βασίλης Αποστολάτος

Ψιμυθίωση : Ήρα Σ. Μαγαλιού

Φωτογραφίες, βίντεο, αφίσα : Δήμητρα Τριανταφύλλου

Στην παράσταση ακούγεται το τραγούδι Uncertainty του Jack Blue.

Ερμηνεύουν ο Φαίδων Καστρής και η Ζωή Ξανθοπούλου.

Από 11 Δεκεμβρίου στο θέατρο Αργώ (Κάτω Σκηνή) για 10 παραστάσεις.

Παραστάσεις Σάββατο 21:00 και Κυριακή 19:00

Εισιτήρια 12 ευρώ, 8 ευρώ (φοιτητικό, ανεργίας, ΑΜΕΑ, άνω των 65 ), 5 ευρώ (ατέλειες)

Προπώληση viva.gr

Θέατρο Αργώ

Ελευσινίων 15, Αθήνα

Στάση Μετρό Μεταξουργείο

Τ 210 5201684

Οι φωτογραφίες παράστασης ειναι Σπύρος Τσακίρης, τα πορτραίτα Δήμητρα Τριανταφύλλου