«Ο έρωτας είναι ίσως ένας από τους πιο παραμορφωτικούς καθρέφτες» Γεωργία Συλλαίου

Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση της νουβέλας της «Ο δικός της καθρέφτης» από τις εκδόσεις Πόλις, η Γεωργία Συλλαίου μίλησε στην Αγγελική Λάλου για τους παραμορφωτικούς και μη καθρέφτες της ζωής μας και πώς επηρεάζουν την οπτική αλλά και τη μνήμη. Απολαύστε μια συζήτηση εκ βαθέων, και αναζητήστε ένα εξαιρετικό βιβλίο.

«Έτσι, εκπαιδεύτηκε να θυμάται. Ανακαλώντας τα γεγονότα, έβλεπε τον εαυτό της να βγαίνει μέσα από παραμορφωτικούς καθρέφτες» διαβάζουμε στην παρουσίαση του προηγούμενου βιβλίου σου «Εκεί κάτω στον ουρανό» τι συμβολίζει για σένα ο καθρέφτης για να φτάσουμε στον τίτλο του βιβλίου που μόλις κυκλοφόρησε «Ο δικός της καθρέφτης»;

Οι καθρέφτες με τρόμαζαν από την παιδική μου ηλικία. Φοβόμουν ότι αν τους κοιτάξω, θα αντικρίσω κάτι αλλόκοτο. Ότι δεν θα δω τον εαυτό μου για παράδειγμα, αλλά κάτι ξένο, ανοίκειο, ίσως και φρικτό. Θυμάμαι ένα περιστατικό από τη νεανική μου ηλικία – ήμουν στη Σεβίλλη και τριγύριζα στους διαδρόμους ενός σουπερμάρκετ. Καθώς προχωρούσα ευθεία, είδα μια γυναίκα να έρχεται προς το μέρος μου. Όταν την πλησίασα, σκέφτηκα «αυτή εδώ έχει κάτι σκοτεινό, κάτι που τη βασανίζει» και της χαμογέλασα αυθόρμητα, η γυναίκα ανταπέδωσε το χαμόγελο. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα αντιλήφθηκα ότι βάδιζα προς έναν καθρέφτη. Φυσικά έφυγα άρον - άρον από το σουπερμάρκετ. Τώρα, σχετικά με τον τίτλο «Ο δικός της καθρέφτης», θα μπορούσα να πω ότι συμβολίζει αυτό που δεν μπορεί να ειπωθεί, γιατί, αν τελικά ομολογηθεί, θα είναι τρομακτικό – επομένως ο καθρέφτης της κύριας ηρωίδας, της επονομαζόμενης Νόρας, είναι προτιμότερο να παραμείνει σκοτεινός.

https://www.instagram.com/p/CeVkz4GIKVO/

Τι στάθηκε αφορμή κι αιτία να γράψεις το «Ο δικός της καθρέφτης»;

Μου αρέσει να κατασκευάζω και να γράφω ιστορίες. Να παρατηρώ τη συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω μου. Το βιβλίο ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια περίπου, ως διήγημα. Το έγραφα παράλληλα με ένα μυθιστόρημα το οποίο εξακολουθεί να παραμένει ημιτελές. Χωρίς να το συνειδητοποιήσω ακριβώς, η προσοχή μου μετατοπιζόταν σταδιακά στους χαρακτήρες, τη θεματική και την κινηματογραφική ροή του διηγήματος με τους καθρέφτες. Τέλος, το διήγημα με απορρόφησε εντελώς και άρχισα να το επεκτείνω, να προσθέτω δευτερεύοντες χαρακτήρες, να δουλεύω την πλοκή. Στο πρώτο μέρος προτίμησα να δώσω ψήγματα, κατακερματισμένα στοιχεία, να μην προβώ σε αποκαλύψεις. Γενικά μου αρέσει η γραφή μου να έχει τη μορφή ενός είδους παζλ: Προς το τέλος, τα κομμάτια μπαίνουν στη θέση τους και δίνουν την πλήρη εικόνα, ή το μέρος της εικόνας που θέλω να αποκαλυφθεί.

Η αφήγηση αν και διακριτική, με την έννοια ότι δεν κατονομάζει γεγονότα, θίγει καίρια (και διαχρονικά) ζητήματα της εποχής – έπαιξε ρόλο στο θέμα σου η επικαιρότητα;

Η αφήγηση είναι διακριτική και υπαινικτική γιατί με απωθεί ο ωμός ρεαλισμός. Τα θέματα που θίγει είναι όντως διαχρονικά, δεν με επηρέασε η επικαιρότητα. Άλλωστε, πριν από τρία χρόνια δεν είχαν αρχίσει να βγαίνουν στη φόρα τόσες αποτρόπαιες ιστορίες, τις οποίες διαβάζουμε στις εφημερίδες και φρίττουμε.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε ότι έννοιες όπως δικαιοσύνη, τιμωρία, συγχώρεση και εξιλέωση παραμένουν μετέωρες, συμφωνείς;

Συμφωνώ ως προς την έννοια της δικαιοσύνης η οποία δεν αποδίδεται με την κλασική έννοια. Δεν είναι σαφές το ποιος ακριβώς τιμωρείται, αν εξαιρέσουμε τις ενοχές, και όσο για την έννοια της εξιλέωσης είναι μια μεγάλη ιστορία. Η εξιλέωση σχετίζεται κυρίως με την πίστη. Στο βιβλίο υπάρχει ένας δευτερεύων χαρακτήρας, ο Φραγκισκανός μοναχός. Αποτελεί ένα από τα τρία υπαρκτά πρόσωπα της ιστορίας μου. Έχω συναντήσει τον πατέρα Φραντσέσκο και έχω φιλοξενηθεί σε ένα τέτοιο μοναστήρι στο Μπάρι. Στην ιστορία λοιπόν, ο Φραγκισκανός δείχνει διστακτικός, δεν υποδεικνύει κάποιον δρόμο για τη λύτρωση. Μόνο για τη συγχώρεση έχω να πω κάτι, αλλά είναι εντελώς προσωπικό. Κοιτάζοντας τους ήρωές μου εκ των υστέρων, βλέπω ότι τους αντιμετώπισα με συμπάθεια, ακόμα και με τρυφερότητα. Σχεδόν όλους μάλλον.

Είναι η ανάμνηση της παιδικής μας ηλικίας ένα άλλο είδος παραμορφωτικού καθρέφτη μέσα από τον οποίο διαστρεβλώνουμε ή ωραιοποιούμε ό,τι έχουμε ζήσει;

Η μνήμη έχει πολλές παραμέτρους. Μπορεί να είναι επιλεκτική, αλλά μπορεί να αποδειχθεί και άκρως αποκαλυπτική. Επαναφέρω συχνά στον νου μου γεγονότα που είχαν παραμείνει ανεξήγητα, και μετά από μεγάλη προσπάθεια καταλαβαίνω πού έγινε το λάθος, η παρανόηση. Η διαδικασία αυτή είναι ιδιαίτερα οδυνηρή. Δεν υπάρχει η δυνατότητα της επιστροφής, της επανόρθωσης.

Πόσο παραμορφωτικός καθρέφτης είναι ο έρωτας;

Είναι ίσως ένας από τους πιο παραμορφωτικούς καθρέφτες. Και δεν αναφέρομαι στην ωραιοποίηση του αγαπημένου προσώπου, αλλά στα σημεία εκείνα που μοιραία μας διαφεύγουν όταν ζούμε το παρόν, παραζαλισμένοι και αποπροσανατολισμένοι.

Τι είναι λογοτεχνία για σένα και πώς συνδυάζεται με την αγάπη και την ενασχόλησή σου με τη μουσική;

Η λογοτεχνία στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια ήταν κυρίως παρηγοριά. Γνώριζα καινούργιους κόσμους και ξέφευγα από την καθημερινότητά μου που δεν ήταν ακριβώς ειδυλλιακή. Ακόνιζα τη φαντασία μου και δημιουργούσα παράλληλες πραγματικότητες, επινοούσα ιστορίες που τις ψιθύριζα πριν κοιμηθώ, ή τις σημείωνα σε τετράδια. Αργότερα με έθελγε η περιπέτεια, η ομορφιά των λέξεων, αυτό που έκρυβαν πίσω από την φαινομενική τους έννοια. Οι γνώσεις μου στη μουσική με βοήθησαν πολύ στη δημιουργία της δομής. Ενώ στα μαθηματικά τα πήγαινα πάντα εντελώς χάλια, η αρχιτεκτονική της μουσικής φόρμας μου φαινόταν κατανοητή και γοητευτική.

https://www.instagram.com/p/Cd24ZS7u-KE/

Ποια ανάγκη σε ωθεί να γράψεις;

Η δημιουργία χαρακτήρων οικείων ή μη, η συνύπαρξή μου μαζί τους. Δυσκολεύομαι στην ζωντανή επικοινωνία, οπότε οι φανταστικοί κόσμοι που είναι σαφώς πιο οικείοι.

Ακούς μουσική όταν γράφεις;

Όχι, με τίποτε! Μόνο σε απόλυτη σιωπή. Δεν μπορώ να κάνω παράλληλα αυτά τα δύο πράγματα. Με αποσυντονίζει το άκουσμα των ήχων, είτε όταν είναι μαγευτικό, είτε όταν πιάνω κακοφωνίες και φάλτσα που με τρελαίνουν.

Πόσο καιρό ζουν μέσα σου οι ηρωίδες σου; Σε επιλέγουν ή τις επιλέγεις;

Ζουν πάρα πολύ καιρό. Ακόμα και όταν το βιβλίο έχει τελειώσει. Για να γράψω το «Ο δικός της καθρέφτης», μιλούσα συνέχεια μαζί τους. Ήθελα να μάθω τα κίνητρα, τους φόβους, τις αιτίες που τις οδήγησαν στα άκρα. Έχω παρατηρήσει ότι και οι πιο απλοί φαινομενικά άνθρωποι, φτάνουν από μια ασήμαντη αφορμή σε ακρότητες. Έπρεπε να μάθω τα μυστικά των ηρωίδων μου ακόμα κι αν δεν θα τα ανακάλυπτα στο βιβλίο. Έπρεπε να ξέρω ακόμα και τα πιο απλά πράγματα, πώς ντύνονται, ποιο φαγητό τους αρέσει, αν είναι ψηλές ή κοντές. Νομίζω ότι αρχικά τις επιλέγω εγώ, αλλά σύντομα αυτές έχουν το πάνω χέρι. Δική τους είναι η ιστορία, δικό τους το δράμα – εγώ πρέπει να τις παρακολουθήσω προσεκτικά και να καταγράψω όλη την περιπέτεια.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;

Θα δούμε. Έχω σχέδια, χρειάζεται χρόνος.