Η δύναμη του νου: επινοώντας τον κόσμο μέσα από τη δημιουργική διαδικασία

Τι κάνει τους ανθρώπους ξεχωριστούς; Πολλά έχουν να κάνουν με την ικανότητά μας να είμαστε δημιουργικοί και να σκεφτόμαστε συνεχώς νέες ιδέες, λέει ο νευροεπιστήμονας David Eagleman,.

Ο David Eagleman, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και συγγραφέας, συνεργάστηκε με τον συνθέτη και καθηγητή του Πανεπιστημίου Rice Anthony Brandt για να γράψουν το The Runaway Species: How Human Creativity Remakes the World, που στα ελληνικά εκδόθηκε με τον τίτλο «Η δύναμη του νου: επινοώντας τον κόσμο μέσα από τη δημιουργική διαδικασία», από τις εκδόσεις Οξύ – κι ανήκει στη σειρά Pop Science. Σε όλο το βιβλίο, το οποίο είναι γεμάτο με φωτογραφίες και εικονογραφήσεις, εστιάζουν και εξηγούν τα τρία βασικά στοιχεία της δημιουργικότητας: στοιχεία απόκλισης (κτίρια του Frank Gehry), στοιχεία ανάμειξης (mash-ups) και στοιχεία αποδόμησης (Picasso).

https://www.instagram.com/p/CFMdD2Oqy3w/

Σε μια κοινή συνέντευξη των συγγραφέων, ο Eagleman δήλωσε για τη συγγραφή του βιβλίου: «Αυτό που βρήκαμε τόσο νέο είναι ότι ερχόμασταν από αυτές τις διαφορετικές προοπτικές. Ο Τόνι έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τον εγκέφαλο και έχω μεγάλο ενδιαφέρον για τις τέχνες, αλλά η ζωή μας είναι σε αυτούς τους διαφορετικούς κόσμους και αυτό που είναι τόσο συναρπαστικό είναι ότι συγκλίνουν οι απόψεις μας. Δεν είχαμε κανένα ενδιαφέρον να γράψουμε κάτι, του στιλ, "εδώ είναι η συμβουλή μας για το πώς να είστε δημιουργικοί ..." εν μέρει επειδή οι άνθρωποι είναι τόσο διαφορετικοί σε αυτό που λειτουργεί για ένα άτομο και τι λειτουργεί για ένα άλλο. Μας ενδιέφερε, αντίθετα, να δούμε το ζήτημα του θεμέλιου χαρακτήρα της δημιουργικότητας. Τι συμβαίνει που μας κάνει να απορροφήσουμε ιδέες και να βγάλουμε διαφορετικές εκδοχές αυτών των ιδεών;»

Αντίστοιχα, ο Brandt προσπαθώντας να εξηγήσει πώς και γιατί κατέληξαν στα 3 παραπάνω βασικά στοιχεία ή αρχές της δημιουργικότητας δήλωσε: «Απλώς εξετάσαμε διάφορους κλάδους, αντλώντας πληροφορίες από όσα ήδη γνωρίζαμε. Ένιωσα ότι αυτές οι τρεις στρατηγικές ήταν αρκετά εντυπωσιακές. Είναι συναρπαστικό και αρκετά ενδεικτικό ότι στις παρουσιάσεις του βιβλίου κανείς δεν είπε, “αλλά τι γίνεται με το Χ;”. Δεν κατάφεραν να βρουν κάτι που να μην καλύπτεται με κάποιον τρόπο από αυτές τις τρεις αυτές βασικές στρατηγικές. Στη μουσική, για παράδειγμα, η απόκλιση είναι ένα θέμα σε παραλλαγές, απλά παίρνοντας ένα πρωτότυπο και αναδιαμορφώνοντάς το με κάποιον τρόπο. Η αποδόμηση και ο κατακερματισμός ενός θέματος, είναι τα μοτίβα. Και η ανάμειξη μπορεί να είναι αντίθετο όπου παίζετε πολλές μελωδίες στο ίδιο σημείο. Αυτό που βρήκαμε καθώς ερευνούμε είναι ότι αυτές οι βασικές αρχές θα μπορούσαν να επαναπροσδιοριστούν και να εφαρμοστούν ξανά και να εκπληρώνονται με ατέλειωτους τρόπους».

Αν και δεν είναι σαφές αυτή τη στιγμή με ποιον τρόπο το κάνει ο εγκέφαλος, οι συγγραφείς προσπαθούν να δώσουν μια πρώτη εξήγηση-απάντηση εξερευνώντας διαφορετικά παραδείγματα.

Το βιβλίο είναι μια βαθιά βουτιά στον δημιουργικό νου, αυτόν που μας ξεχωρίζει από όλα τα άλλα έμβια όντα. Σ’ έναν κόσμο που αλλάζει με ταχείς ρυθμούς, μόνο ένα πράγμα μάς επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτές τις ολοένα επιταχυνόμενες αλλαγές. Κι αυτό είναι η γνωστική ευελιξία.

https://www.instagram.com/p/CFg5hS7qb2U/

«Οι συγγραφείς εξετάζουν Τέχνη και Επιστήμη μαζί για να κατανοήσουν πώς οι καινοτομίες –από τους πίνακες του Πικάσο μέχρι το iPhone του Steve Jobs– στηρίζονται σε ό,τι υπάρχει ήδη αλλά και στις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Αυτό το μανιφέστο… μας δείχνει πώς οι δύο αυτοί παράγοντες καλλιεργούν αμφότεροι τη δημιουργικότητα»  κάπως έτσι υποδέχτηκαν το βιβλίο οι The Wall Street Journal.

Η εξερεύνηση των επινοήσεων της ανθρώπινης κοινωνίας σε συνδυασμό με τις τελευταίες ανακαλύψεις για τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου, θα σε βοηθήσουν να ανακαλύψεις άγνωστες πτυχές ενός τόσο αναπόσπαστου μέρους του εαυτού σου.

«Ίσως, κάτι βαθιά χαραγμένο στη γενετική μας δομή να είναι αυτό που μας ωθεί να μάθουμε το τι είμαστε και από πού προήλθαμε. Γι’ αυτό άλλωστε ο σημερινός άνθρωπος, στην προσπάθειά του να κατανοήσει το Σύμπαν, δεν αντικρίζει εκεί έξω έναν εχθρικό και άδειο κόσμο, αφού με τη βοήθεια της “δύναμης του νου” του βλέπει, αντίθετα, την υπόσχεση ενός πανέμορφου και δημιουργικού ταξιδιού προς την Ιθάκη των γνώσεων. Ενός ταξιδιού χωρίς τέλος», ένα μικρό απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου που έγραψε ο Διονύσης Π. Σιμόπουλος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδιου Πλανητάριου, μια που και η εισαγωγή του βιβλίου προσπαθεί αρχικά να βρει «τι κοινό έχουν η Nasa και ο Πικάσο;».

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις ενότητες: στην πρώτη περιγράφονται οι 3 αρχές της απόκλισης, αποδόμησης, ανάμειξης και εξηγείται πώς το να καινοτομείς είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό και πώς εμπλέκεται ο εγκέφαλος στη δημιουργικότητα. Το δεύτερο μέρος εξηγεί τη δημιουργική νοοτροπία και το τρίτο με τον τίτλο «καλλιεργώντας τη δημιουργικότητα» έχει τρία πολύ ενδιαφέροντα κεφάλαια: «η δημιουργική παρέα», «το δημιουργικό σχολείο» και το «προς το μέλλον».

Ένα μικρό ενδεικτικό τυχαίο απόσπασμα του βιβλίου για να πάρεις μια ιδέα:
«Συνήθως φανταζόμαστε ότι μια ανακάλυψη συμβαίνει αστραπιαία, σε μια στιγμή παρόμοια με το “εύρηκα” του Αρχιμήδη, που οδηγεί έναν δημιουργό  προς μια εκπληκτική επιφοίτηση. Στην πραγματικότητα, τα μεγάλα άλματα προόδου στην τεχνολογία σπανίως έχουν ακριβές σημείο γέννησης. Στην αρχή, οι δυνάμεις που προηγούνται μιας ανακάλυψης απλώς αρχίζουν να ευθυγραμμίζονται, συχνά αδιόρατα, καθώς συγκλίνουν ομάδες ανθρώπων ή ιδεών, μέχρι που στη διάρκεια μηνών ή χρόνων (ή δεκαετιών) αποκτούν διαύγεια και ορμή, καθώς και τη βοήθεια πρόσθετων ιδεών και παραγόντων. Παρόμοια με τα διαμάντια, η δημιουργικότητα προκύπτει όταν ασκείται μεγάλη πίεση στην ιστορία, ώστε να σχηματιστούν θαυμάσιες νέες μορφές».      

Η σειρά POP SCIENCE αναλαμβάνει να γνωρίσει στο ελληνικό κοινό μερικά από τα σημαντικότερα έργα κορυφαίων σύγχρονων επιστημόνων – αναζήτησέ την.

Περισσότερα για το βιβλίο θα βρεις εδώ

https://www.instagram.com/p/BwlUH_eA35L/