Η πανδημία των θετικών vibes

Το «Don’t worry be happy» και το «Always look at the bright side of life…» τραγουδιούνται ευχάριστα, σου είναι εθιστικός ο σκοπός τους και κολλάει στη γλώσσα σου σαν καραμέλα, πιάνεις τον εαυτό σου να τα μουρμουρίζει, σφυρίζει, σιγοτραγουδάει. Δεν φταις εσύ. Έχεις μάθει –σου το έχουν επιβάλει να μάθεις– όλους τους στίχους απέξω. Το μανιφέστο της χαράς: να κοιτάς πάντα τη θετική πλευρά των πραγμάτων. Good vibes. Θετική ενέργεια. Σκέψου θετικά… Αλλά από το θετικό κάπου στην πορεία χάθηκε το μέτρο και φτάσαμε στο σημείο της υπερβολής. Στο υπερθετικό. Και κάθε τι υπερβολικό, οτιδήποτε φτάνει να έχει ως πρώτο συνθετικό το υπέρ δεν είναι σίγουρο ότι είναι πάντα καλό.

Σαφώς η αυτολύπηση και η αυτομιζέρια δεν είναι συναισθήματα που σε πηγαίνουν μπροστά. Όμως οι άνθρωποι δεν είναι οχήματα ρυθμισμένα σε μία μορφή κίνησης. Δεν είναι προγραμματισμένοι να πηγαίνουν μόνο μπροστά. Στρίβουν. Ανεβαίνουν. Κατεβαίνουν. Ενίοτε κάνουν όπισθεν. Και έχουν και το δικαίωμα να σταματήσουν.

Η χαρά και η ευτυχία μπορεί να είναι υπέροχα συναισθήματα αλλά δεν είναι τα μόνα, και δεν γίνεται να εξοστρακίσουν όλες τις άλλες συναισθηματικές διακυμάνσεις – χαρακτηρίζοντάς τες ως αρνητικές ή ανεπιθύμητες.

Ο υπερθετικός βαθμός της θετικότητας

Η αναγκαστική -δηλαδή με το ζόρι- θετική στάση μπορεί να είναι επιβλαβής - τόσο για τον εαυτό σου όσο και για τους άλλους - για διάφορους λόγους. Πρώτον, συνεπάγεται ότι τα αρνητικά συναισθήματα είναι κάτι που πρέπει να φοβάσαι και να αποφεύγεις, αντί να είναι απλώς μια φυσική συνέπεια της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να οδηγήσει σε ένα ολόκληρο χάος αρνητικών μετα-συναισθημάτων, νιώθοντας αμήχανα, τύψεις ή και άσχημα που τόλμησες να μη νιώθεις μόνο χαρά… Κι αντί να ασχολείσαι με το άγχος και τη θλίψη που αρχικά αισθάνθηκες, βρίσκεσαι να νιώθεις επιπλέον άγχος και ακόμα περισσότερη θλίψη που ένιωσες άγχος και θλίψη. Σχεδόν εξωφρενικό.

Μην επιτρέποντας στον εαυτό σου να νιώσει όλες τις ψυχικές διακυμάνσεις, η καταστολή αυτών των συναισθημάτων, μπορεί να έχει σοβαρές σωματικές και συναισθηματικές συνέπειες. Το συναισθηματικό άγχος, όπως αυτό που προκύπτει από τα μπλοκαρισμένα συναισθήματα, δεν έχει συνδεθεί μόνο με ψυχικά προβλήματα αλλά και με σωματικά ζητήματα, όπως καρδιακές παθήσεις, εντερικά προβλήματα, πονοκεφάλους, αϋπνία και αυτοάνοσες διαταραχές.

Τι είναι η τοξική θετικότητα

Η τοξική θετικότητα είναι μια κοινωνική υπόθεση ότι ένα άτομο, παρά τον συναισθηματικό πόνο ή τη σοβαρότητα της κατάστασής του, πρέπει να προσπαθεί πάντα να έχει μια θετική προοπτική. Πίσω από κάθε τι κακό, καταστροφικό, λυπηρό, πρέπει να βρίσκει και ένα συναισθηματικό ή ηθικό αντίβαρο, ένα καλό στοιχείο στο οποίο να εστιάσει, ενδεχομένως για να βρει τη δύναμη να προχωρήσει. Η απουσία μιας στάσης «σκέψης θετικής» ή «μόνο καλής ατμόσφαιρας» κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται σαν η ευτυχία να είναι ανέφικτη εάν συνοδεύεται και από αρνητικά συναισθήματα κι αυτό είναι λάθος. Αυτή τη στιγμή βιώνεις το συλλογικό τραύμα μιας παγκόσμιας πανδημίας. Το τώρα είναι αβέβαιο, προκαλεί άγχος και συχνά προκαλεί θλίψη. Η πίεση και η προσδοκία για «θετική σκέψη» κατά τη διάρκεια μιας κρίσης ακυρώνει τα συναισθήματα ενός ατόμου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα ντροπής, ενοχής. Όμως είναι απόλυτα φυσιολογικό όταν όλα μοιάζουν ότι καταρρέουν να μην πετάς από τη χαρά σου.

Δεν υπάρχει μόνο μαύρο ή άσπρο – ούτε όμως μόνο ροζ

Αν χάσεις τη δουλειά σου και σου πούνε για «παρηγοριά» τουλάχιστον είσαι νέα, ή υγιής. Αν χάσεις τον γονιό σου και σου πούνε «τουλάχιστον ξεκουράστηκε», αν ήταν άρρωστος. Αν πεις πως χώρισες και σου πούνε τουλάχιστον δεν είχατε παιδιά… Δεν αναιρούν την αρχική αιτία που σου προκάλεσε το συγκεκριμένο συναίσθημα. Έχεις κάθε λόγο να νιώθεις θυμό και οργή αν σε απέλυσαν. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να πονάς, να κλαις, να σπαράζεις για την απώλειά σου. Το ότι δεν έχεις παιδιά δεν μαλακώνει την πίκρα, τη στεναχώρια ή την απογοήτευση ή την οργή (ανάλογα με την αιτία) ενός χωρισμού.

https://www.instagram.com/p/CIc7lo_BjM6/

Όταν βιώνεις ένα συναίσθημα, βιώνεις ένα συναίσθημα – εννοώντας ότι δεν υπάρχουν αρνητικά ή θετικά συναισθήματα αλλά απλώς συναισθήματα. Όταν μιλάς για ένα σου συναίσθημα, το μόνο που θες τις περισσότερες φορές είναι απλώς κάποιον να σε ακούσει. Να το βγάλεις από μέσα σου. Να το μοιραστείς. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστείς ίσως και μια αγκαλιά, ή ένα χαρτομάντιλο για να σκουπίσεις τα μάτια σου. Το μόνο που δεν θες είναι να σε κάνουν να νιώσεις χειρότερα ή τύψεις γιατί τη συγκεκριμένη στιγμή δεν θες να δεις τη θετική πλευρά, ακόμα κι όταν ξέρεις ότι υπάρχει.

https://www.instagram.com/p/CIcfrxfAsFS/

Σίγουρα δεν χρειάζεται να τα βλέπεις όλα μαύρα, αλλά δεν γίνεται κι εκ των πραγμάτων να τα βλέπεις όλα ροζ. Δεν ζεις σε κανένα συννεφάκι – κι ούτε θες άλλωστε. 

Αγκαλιάζοντας τα συναισθήματα

Τα συναισθήματα προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες. Τα συναισθήματα είναι η προσωπική απάντηση-αντίδραση σε οποιεσδήποτε εσωτερικές ή εξωτερικές εκδηλώσεις βιώνεις. Η δυνατότητα πρόσβασης και ερμηνείας αυτών των πληροφοριών σου επιτρέπει να λαμβάνεις πλήρως ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με το πώς θέλεις να ζήσεις τη ζωή σου. Η αγκαλιάζοντας τα συναισθήματα μπορεί σε κάνει να νιώθεις καλύτερα μακροπρόθεσμα.

https://www.instagram.com/p/CIbF5hlhOqh/

Επιστημονικές μελέτες έχουν βρει ότι η αποδοχή συναισθημάτων αποτελεί σημαντικό προγνωστικό παράγοντα της συναισθηματικής ευεξίας. Οι άνθρωποι που δέχονται τα συναισθήματά τους χωρίς να τα κρίνουν ή να προσπαθούν να τα αλλάξουν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν το άγχος τους με μεγαλύτερη επιτυχία.

Αν όμως όλοι ήταν συνέχεια ευχαριστημένοι και ευτυχισμένοι με όλα και όλους, δεν θα συνέβαιναν αλλαγές, μπορεί να μην υπήρχαν διαφωνίες, αλλά δεν θα υπήρχαν κι αγώνες ή επαναστάσεις για κάτι καλύτερο. Η ζωή θα ήταν μια επίπεδη αδιάφορη ευθεία χωρίς εκπλήξεις. Όμως όπως και στο καρδιογράφημα τα πάνω κάτω της βελόνας είναι η ένδειξη ότι κάποιος συνεχίζει να είναι ζωντανός – έτσι κι η ευθεία γραμμή δεν σημαίνει παρά μόνο το τέλος. Κι άντε να μου πεις να βρω και σε αυτό τη θετική του πλευρά…  
Ο Carl Jung, ο Ελβετός ψυχίατρος είχε τονίσει  ότι εννέα στους δέκα αναλυόμενους που έβλεπε ως ψυχαναλυτής έπασχαν από κρίση νοήματος. Χωρίς αληθινό νόημα αρρωσταίνουμε. Αυτή τη φορά, το θέμα είναι το Νόημα. Η τοξική θετικότητα σε καλεί λοιπόν να ξαναρωτήσεις τον εαυτό σου. Ποιο είναι το νόημα της ζωής (σου); Να δείχνεις "όλα ωραία και super" στις προσωπικές σου σχέσεις και στα social ή να είσαι πραγματικά αληθινή και σίγουρη μέσα σου για αυτά που βιώνεις;