Ευκάλυπτος: ιδιότητες, οφέλη, θεραπευτικές χρήσεις, καλλιέργεια και παρενέργειες

Το όνομά του οφείλεται στον  Γάλλο βοτανολόγο Charles Louis L'Héritier de Brutelle και σημαίνει «καλά καλυμμένο» επειδή το άνθος του μοιάζει σα να είναι καλυμμένο από καπάκι....Ο πρώτος ευκάλυπτος φυτεύτηκε στον Βοτανικό Κήπο της Αθήνας το 1864 από τον βοτανολόγο Θεόδωρο Ορφανίδη.

Ο Ευκάλυπτος ή Eucalyptus globulus είναι γνωστός για τις ευεργετικές του ιδιότητες στο αναπνευστικό σύστημα γιατί διευκολύνει και απελευθερώνει την αναπνοή.

Θεραπευτικές χρήσεις

• Προστατεύει από ασθενείς ιούς, ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και δρα ως γενετικό τονωτικό. Αιώνες τώρα χρησιµοποιείται για εντριβές στο στέρνο, για να βελτιώσει την αναπνοή σε κρυολογήµατα και ιγµορίτιδες και είναι εξαίρετο αντιπυρετικό.
• Το αιθέριο έλαιο του ευκαλύπτου είναι αντιβιοτικό, αντισηπτικό των αναπνευστικών οδών, βαλσαµικό και δίνει την αίσθηση της δροσιάς. Στις βρογχίτιδες (οξείες και χρόνιες) και στις προσβολές άσθµατος το ευκαλυπτέλαιο σταµατά την υπερβολική έκκριση των βρόγχων. Καταπραΰνει το βήχα (κάνοντας ρευστά τα φλέµατα), τη γρίπη, τη φυµατίωση.
• Επίσης ιδανικό για τη θεραπεία της ιγµορίτιδας, της ρινικής απόφραξης, της καταρροής, και της ρινοφαρυγγίτιδας.
• Σταματά τις αιμορραγίες, θεραπεύει τις φλεγμονές των ούλων με μάσημα και τις στοματικές παθήσεις.
• Είναι καλό για τη διάρροια, τις κυστίτιδες και ρευµατοειδή αρθρίτιδα. Έχει υπογλυκαιµική δράση γι’ αυτό είναι χρήσιµο στους διαβητικούς.
• Στο δέρµα ιδιαίτερα καλό για δερµατοπάθειες µε φαγούρα, ψωρίαση, έκζεµα, ακµή. Επίσης καλό για πληγές, έλκη, πυόρροια και ελαφρά εγκαύµατα.
• Χρησιμοποιείται ο ευκάλυπτος ως λοσιόν ή σε πλύσεις για την ωτίτιδα, σε πληγές, φλεγμονές της μύτης και του κολεού, για τη βλεννόρροια και τον ερεθισμένο πρωκτό.
• Είναι ένα από τα αιθέρια έλαια που το άρωµά τους απωθεί τα έντοµα (µύγες, κουνούπια, ψείρες και ψύλλους).
• Το αιθέριο έλαιο του ευκαλύπτου είναι σπουδαίο αντισηπτικό και καθαριστικό όταν καίγεται ή εξατμίζεται σε δωµάτια µε αρρώστους για να καθαρίσει τον αέρα και να επισπεύσει την ανάρρωση. Επίσης δρα τονωτικά στην   αίσθηση εξάντλησης, στην συναισθηματική ένταση, στην δυσκολία συγκέντρωσης, στην συχνή αλλαγή διάθεσης,και τις συχνές εκρήξεις. Τα φυτά που περιέχουν κινεόλη καταστέλλουν την ενέργεια ενός ενζύμου που καταστρέφουν τα κύτταρα της μνήμης.
• ∆ρα προληπτικά όταν χρησιµοποιείται στο σπίτι ή στο χώρο εργασίας κατά τη διάρκεια επιδημιών για να εμποδίσει την εξάπλωση της μόλυνσης.

Ευκάλυπτος για τον βήχα, τον πονόλαιμο και τον πυρετό

Βράστε ένα φλιτζάνι νερό με 2-3 φύλλα ευκαλύπτου, αφήστε τα για λίγο, σουρώστε και πείτε το μαζί με λεμόνι και μέλι. Εναλλακτικά, ρίξτε φύλλα ευκαλύπτου σε νερό που βράζει, κατεβάστε την κατσαρόλα από τη φωτιά και εισπνεύστε τους ατμούς.

Ιαματικό κρασί με φύλλα ευκαλύπτου

Θα χρειαστείτε:

• 1 χούφτα ξερά φύλλα ευκαλύπτου
• 1 λίτρο κόκκινο ή γλυκό κρασί (απλό μοσχάτο και όχι αρωματικό, π.χ., όπως η μαυροδάφνη)

Βάλτε τα φύλλα σε ένα δοχείο μαζί με το κρασί. Σφραγιστέ το και αφήστε το σε δροσερό, σκιερό μέρος για 8 ημέρες, ανακινώντας το καθημερινά. Φιλτράρετε το κρασί, καθώς το αδειάζετε σε καθαρό μπουκάλι.

Δοσολογία: Δυο-τρεις κουταλιές στη διάρκεια της ημέρας, σε περιόδους που το έχετε ανάγκη.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Ανακουφίζει από προβλήματα του αναπνευστικού, των εντέρων και των νεφρών. Έχει αντισηπτική δράση και δρα ως αποχρεμπτικό. Προσοχή: τηρείτε πάντα τη δοσολογία, ενώ, αν υπάρχει δυσανεξία, μπορεί να εντείνει το πρόβλημα.

Το αναζωογονητικό scrub σώματος με ευκάλυπτο που θα λατρέψεις

Όπως ήδη γνωρίζεις, τον χειμώνα είναι σημαντικό να περιποιείσαι καταλλήλως το δέρμα σου, έτσι ώστε να είναι πάντα απαλό και λαμπερό. Αυτό αφορά όχι μόνο το πρόσωπο αλλά και το σώμα σου και ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσεις το δεύτερο πάντα βελούδινο είναι με ένα απολεπιστικό scrub. Και πόσο καλύτερα, αν αυτό το scrub το έχεις φτιάξει με τα χεράκια σου! Σου υπόσχομαι πάντως ότι δεν θα τα… λερώσεις πολύ, γιατί η παρακάτω συνταγή, πέρα από τρομερά αναζωογονητική (φταίει το έλαιο από ευκάλυπτο), είναι και τρομερά εύκολη!

Για το scrub από ευκάλυπτο και λεμόνι θα χρειαστείς:

• 1 κούπα θαλασσινό αλάτι
• ½ της κούπας λάδι καρύδας (λιωμένο) (μπορείς να χρησιμοποιήσεις και ελαιόλαδο)
• 1 κ.γ φυσικό χυμό λεμόνι (περασμένο από κόσκινο)
• 5 σταγόνες από έλαιο ευκάλυπτου

Εκτέλεση: Ανακάτεψε καλά τα υλικά σε ένα μπολ και αποθήκευσε σε ένα γυάλινο δοχείο. Τρίψε με κυκλικές κινήσεις σε νωπό δέρμα και έπειτα ξέπλυνε με χλιαρό νερό. Ολοκλήρωσε ενυδατώνοντας το σώμα σου με μια λοσιόν.

Ευκάλυπτος για τη μπουκωμένη μύτη

Ζέστανε σε κατσαρόλα ένα λίτρο νερό με λίγα φύλλα ευκαλύπτου ή μία κουταλιά βιξ. Όταν αρχίσει να βράζει, σκέπασε το κεφάλι με μια πετσέτα, σκύψε πάνω από την κατσαρόλα σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών και πάρε βαθιές ανάσες. Επανέλαβε με διακοπές δευτερολέπτων για δέκα λεπτά. Κάνε εισπνοές κυρίως το βράδυ, πριν από τον ύπνο.

Αν βράχνιασες, έτσι θα ξαναβρείς τη... μιλιά σου

Πολλές φορές, εκτός από την υγεία, το κρύο φαίνεται να σαμποτάρει και τη φωνή σου, αφού ξαφνικά νιώθεις το λαιμό σου ξηρό και τη χροιά της φωνής να αλλοιώνεται. Σε αυτή την περίπτωση δοκίμασε, πριν επιδεινωθεί η κατάσταση, το αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου που έχει αποχρεμπτικές ιδιότητες.

Πώς θα το χρησιμοποιήσεις: Ρίξε 5-10 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου σε 750 ml καυτό νερό, σκύψε από πάνω, σκεπάζοντας το κεφάλι σου με μια πετσέτα, και εισέπνευσε για 10'.

Εναλλακτικά: Πιες ένα αφέψημα που θα ετοιμάσεις χρησιμοποιώντας φύλλα βήχιου ή λάχανου ή έγχυμα με ρίζα μαϊντανού.

Bonus tip: Αν καπνίζεις, προσπάθησε να το ελαττώσεις τις ημέρες που υποφέρεις από βραχνάδα και χρησιμοποίησε ανά τακτά χρονικά διαστήματα ένα ψεκαστήρα νερού στο χώρο που βρίσκεσαι, ώστε να αποτρέπεις την αφύγρανση του αέρα.

Ευκάλυπτος για το κρυολόγημα

Για να καταπολεμήσετε ένα κρυολόγημα, κάντε εντριβές στο στήθος με αιθέριο έλαιο ευκάλυπτου. Σε 5 ml αμυγδαλέλαιο βάζουμε 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκάλυπτου και κάνουμε εντριβή.

Το ίδιο αποτελεσματικό είναι να βάλετε το κεφάλι του πάνω από μία κατσαρόλα με νερό βραστό που αχνίζει, στο οποίο θα έχετε ρίξει προηγουμένως φύλλα ευκαλύπτου.

Υπάρχουν και εισπνοές για βρογχικά και ιγμορίτιδα

Ρίξετε σε νερό που βράζει ένα μέρος λεβάντας, δύο μέρη πευκοβελόνες, δύο μέρη θυμάρι και τέσσερα μέρη ευκαλύπτου. Κάντε εισπνοές 3 φορές την ημέρα για 1 εβδομάδα.

Επίσης:

- Ρίξτε φύλλα ευκαλύπτου σε νερό που βράζει και αφήστε να γεμίσει η ατμόσφαιρα του δωματίου με ατμούς. Έτσι, διευκολύνεται η αναπνοή του γριπιασμένου ή του ασθματικού και σκοτώνονται έτσι τα περισσότερα μικρόβια σταφυλόκοκκων που βρίσκονται στον αέρα. Έτσι προστατεύονται όλοι από μεταδοτικές ασθένειες.

- Ακόμη, μπορείτε να ρίξετε 15 σταγόνες αιθέριου λαδιού ευκαλύπτου σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό. Οι ατμοί του ευκαλύπτου ιονίζουν την ατμόσφαιρα του δωματίου και προστατεύουν από το νέφος της πόλης.

- Σε κρυολόγημα προσθέστε βρασμένα φύλλα ευκαλύπτου στο ζεστό μπάνιο σας.

Ευκάλυπτος για την αϋπνία και τους πόνους των ρευματισμών

-Αν βράσετε σε μια κατσαρόλα φύλλα ευκαλύπτου, μαζί με κλωνάρια δεντρολίβανου, θυμαριού και πευκοβελόνες και ρίξετε το νερό αυτό στο νερό του μπάνιου, βοηθάει να καταπραϋνθούν τα νεύρα και να φύγει η αϋπνία, αλλά και να σταματήσουν οι πόνοι των ρευματισμών.

Τονωτική λοσιόν για το δέρμα

Τα φύλλα ευκαλύπτου βρασμένα με μελισσόχορτο δίνουν τονωτική λοσιόν για το δέρμα.

Για τις αιμορροΐδες και την ουρολοίμωξη

• Για τις αιμορροΐδες βράστε καλά φύλλα ευκαλύπτου και κορυφές άγριας χαρουπιάς ή ήμερης. Όταν αρχίσουν να δημιουργούνται ατμοί, κάθεται ο ασθενής σε μια καρέκλα με τρύπα και αφήνει τους ατμούς να διαχέονται όση περισσότερη ώρα μπορεί.
• Για την ουρολοίμωξη φτιάξτε έμβρεγμα με φύλλα, 3 φύλλα για κάθε ποτήρι νερού και πίνοντας 10 ποτήρια την ημέρα και νερό επιπλέον η γενική ούρων βγαίνει φυσιολογική.

Αφέψημα ευκαλύπτου

3 φύλλα ή ένα κουτάλι σούπας ψιλοκομμένα για κάθε φλιτζάνι νερό. Αφήνετε να κοχλάσει, το νερό για ένα λεπτό, το βγάζετε από τη φωτιά και τ΄αφήνετε για 10 λεπτά και πίνετε 3 φλιτζάνια την ημέρα.

Έγχυμα ευκαλύπτου

25 γραμμάρια ευκαλύπτου σε ένα λίτρο καυτό νερό, για 10 λεπτά. Πίνετε 4 φορές την ημέρα. Προσοχή! Σε εσωτερική χρήση ερεθίζει τα νεφρά. Επίσης, προκαλεί ναυτία και επιγαστρικό κάψιμο.

Συστατικά

Τα φύλλα  του ευκάλυπτου περιέχουν τανίνη, µια φλαβονική χρωστική: την ευκαλυπτίνη, ένα βαλσαµικό αιθέριο έλαιο που περιέχει κυρίως κινεόλη ή ευκαλυπτόλη και ρητίνη.

Τα ενεργά συστατικά είναι τα εξής:

• Αιθέρια έλαια (ευκαλυπτόλη ή κινεόλη, βαλεριάνα αλδεΰδη, βουτυρικό αλδεΰδη, πινένιο, καμφένιο, eudesmolo)
• Τανίνη
• Αλκοόλ αμύλιο
• Phellandrene
• Fenena
• Sesquiterpenes
• Piperitone
• Citral
• Citronellal
• Κύμινο και καπρονικού αλδεΰδες,
• Οξικό αμύλιο
• Eucaliptene
• Άλατα ασβεστίου
• Αλκαλικά ανθρακικά άλατα

Το δέντρο

Ο ευκάλυπτος είναι ένα από τα πιο ψηλά δένδρα στον κόσµο. Είναι γύρω στα 90 µέτρα µε µικρά οβάλ φύλλα. Τα δένδρα κλαδεύονται ώστε τα κλαδιά να είναι πιο προσιτά.Τα άνθη του είναι κιτρινωπά ή κοκκινωπά και βρίσκονται αρκετά μαζί με ακραία σκιάδα. Ανθίζουν από τον Αύγουστο μέχρι το Νοέμβρη. Ο ευκάλυπτος τραβάει πολύ νερό και γι' αυτό φυτεύεται κοντά σε έλη και βάλτους για αποξήρανση. Χρησιμεύει έτσι για την καταπολέμηση της ελονοσίας. Προτιμήστε τους ευκαλύπτους μακριά από τα καυσαέρια των δρόμων.

Είδη ευκάλυπτου

Ο ευκάλυπτος κατάγεται από την Αυστραλία και την Τασµανία. Υπάρχουν πάνω από 700 διαφορετικά είδη ευκαλύπτου αλλά µόνο 500 δίνουν κάποιον τύπου αιθέριου ελαίου και µόνο 50 φυτρώνουν στις παράλιες χώρες της Μεσογείου.

Προσοχή

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως για όσους ακολουθούν ιατροφαρμακευτική αγωγή, αλλά και για τις εγκύους, τις θηλάζουσες και τα παιδιά. Τα βότανα δεν αποτελούν φάρμακα, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε αλόγιστα και με την ελπίδα ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.Τα φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που γνωρίζουν καλύτερα. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Η λανθασμένη αναγνώριση βοτάνων είναι η αιτία συχνά για πολλές παρενέργειες.

Πηγές:

Η κουζίνα των βοτάνων - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
Μοναστηριακές Θεραπείες - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-Αθήναι 1978
Το πράσινο φαρμακείο Βοτανο θεραπείες, Dr James A. Duke
100 Βότανα 1000 Θεραπείες, Κώστας Μπαζαίος, Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
https://www.britannica.com/topic/list-of-herbs-and-spices-2024392
https://greatist.com/health/herb-guide#1
https://web.extension.illinois.edu/herbs/directory.cfm
https://www.planetnatural.com/category/gardening/herb/growing-guides-herbs/
https://www.health.com/food/
https://el.wikipedia.org/