Πού είσαι, Μορφέα;

1. Μπορεί να έχεις προδιάθεση. "Κάποιοι απλά έχουν μεγαλύτερη ευκολία ύπνου", εξηγεί ο Στίβεν Φάινσιλβερ, διευθυντής του Ιατρικού Κέντρου Ύπνου στο Νοσοκομείο Mount Sinai στη Νέα Υόρκη. Ίσως τα αίτια πηγάζουν από τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου σου ή ακόμη κι από το άστατο πρόγραμμα ύπνου που ακολουθείς από μικρή. Αλλά ακόμη κι αν έχεις προδιάθεση στην αϋπνία, μην απογοητεύεσαι. Θεραπείες όπως η γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία μπορούν να σε βοηθήσουν να "προγραμματίσεις" ξανά τον εγκέφαλό σου.

2. Μπορεί η αϋπνία να οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες. Ένας από αυτούς θα μπορούσε να είναι κάποιο στρεσογόνο γεγονός, καλό ή κακό, που πυροδοτεί διαταραχές ύπνου, όπως η εξεταστική στο πανεπιστήμιο ή μια μετακόμιση. Αν όμως το γεγονός που τις πυροδότησε περάσει αλλά οι διαταραχές επιμένουν, στη διαιώνιση του προβλήματος μπορεί να εμπλέκεται ένας δεύτερος παράγοντας - πιθανότατα η μη τήρηση ενός σταθερού προγράμματος ύπνου.

3. Μπορεί να συνδέεται με κατάθλιψη. Σε αυτή την περίπτωση είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις το αίτιο από το αποτέλεσμα: "Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες ύπνου ή οι δυσκολίες ύπνου να φέρουν κατάθλιψη", εξηγεί ο Φάινσιλβερ. Σύμφωνα με μια πρόσφατη αυστραλιανή μελέτη, η αϋπνία μπορεί να συνδέεται με κατάθλιψη, με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή ή με κρίσεις πανικού στους εφήβους. Όταν μάλιστα συνυπάρχει με προϋπάρχουσες ψυχικές διαταραχές, τις επιδεινώνει. Οπότε πρέπει να αντιμετωπιστεί σε συνδυασμό με αυτές.

4. Τα ζεστά ροφήματα μπορεί να βοηθούν, αλλά ίσως και όχι. Έρευνες έχουν δείξει ότι βότανα όπως το χαμομήλι βελτιώνουν την ποιότητα ύπνου. Σε κάθε περίπτωση, δεν έχεις να χάσεις τίποτα να τα δοκιμάσεις, ακόμη κι αν η δράση τους είναι φαινόμενο "placebo".

5. Τα χάπια δεν είναι μόνιμη λύση. Στην αρχή μπορεί να σε βοηθήσουν, αλλά μακροπρόθεσμα η δράση τους θα εξασθενίσει. Το καλύτερο που μπορείς να κάνεις, σύμφωνα με τον Φάινσιλβερ, είναι να ακολουθήσεις τους εξής κανόνες: 

-Να κοιμάσαι σε σκοτεινό και δροσερό δωμάτιο.

-Να αποφεύγεις την καφεΐνη έως και 12 ώρες προτού πέσεις για ύπνο.

-Να πηγαίνεις για ύπνο την ίδια ώρα καθημερινά.

-Να κοιμάσαι το πολύ μία ώρα παραπάνω τα πρωινά του Σαββατοκύριακου. Ακόμη κι αν το προηγούμενο βράδυ έχεις ξενυχτήσει, καλύτερα να αναπληρώσεις τον ύπνο το επόμενο μεσημέρι, διαφορετικά μπορεί να διαταραχθούν οι βιολογικοί ρυθμοί σου.

-Ακόμη όμως κι αν απολαμβάνεις τη μεσημεριανή σιέστα, φρόντισε η διάρκειά της να μην ξεπερνά τη μία ώρα, διαφορετικά το βράδυ μπορεί να δυσκολευτείς να αποκοιμηθείς.