O (σημαντικός) ρόλος της μουσικής στην ανάπτυξη του μωρού σου

Από τη δεκαετία του’70 έχει παρατηρηθεί ότι το έµβρυο αντιδρά σε διάφορους ήχους µε τηµορφή αυξοµείωσης των παλµών της καρδιάς του. Πιο πρόσφατες µελέτες επιβεβαίωσαν τα ευρήµατα αυτά, ανιχνεύοντας µε νέες µεθόδους την αντίδραση στα κέντρα του εµβρυϊκού εγκεφάλου που ανταποκρίνονται στα ηχητικά ερεθίσµατα.

Είναι γνωστό ότι, περίπου στην 20η εβδοµάδα κύησης, το ανθρώπινο έµβρυο µπορεί να ακούει και να αντιδρά σε εξωτερικούς ήχους από το περιβάλλον και εσωτερικούς ήχους από τη µητέρα του. Κατά την 27 εβδοµάδα κύησης, τα ακουστικά ερεθίσµατα αρχίζουν να µεταβάλλουν και να οργανώνουν τον φλοιό του εγκεφάλου στην περιοχή που ευθύνεται για την επεξεργασία του ήχου.

Το άµεσο ακουστικό περιβάλλον του εµβρύου, που είναι η µητέρα του, αποτελείται από πληθώρα ηχητικών ερεθισµάτων, που περιλαµβάνει τον ήχο της καρδιάς της, τον ήχο της αναπνοής της και τον ήχο της φωνής της. Οι ήχοι αυτοί αποτελούν µία σταθερά και είναι ένα σηµαντικό κοµµάτι της νευροανάπτυξης του εµβρύου, καθώς παρέχουν µία µνηµονιακή βάση ήχων που το νεογέννητο µωρό µπορεί να αναγνωρίζει.

Πάνω σε αυτή τη βάση στηρίζεται η µάθηση νέων ήχων και η συµπεριφορά του µωρού απέναντι σε αυτούς. Έχει αποδειχτεί ότι ο ήχος της µητρικής καρδιάς, που κυριαρχεί στο ενδοµήτριο περιβάλλον, αποτυπώνεται στη µνήµη του εµβρύου. Αυτός είναι ο λόγος που ο ηχογραφηµένος ήχος της καρδιάς της µητέρας αναγνωρίζεται από το νεογνό και λειτουργεί καταπραϋντικά, ηρεµεί και νανουρίζει το µωρό.

Ο µηχανισµός της ακοής στο ανθρώπινο αυτί µπορεί να συλλάβει ήχους µε συχνότητες από 20 έως 20.000 Hz, στο έµβρυο όµως παρεµβάλλονται οι ιστοί και το αµνιακό υγρό που ελλατώνουν σε ένταση τους ήχους από τον εξωτερικό κόσµο. 

Οι ήχοι στο αµνιακό υγρό που περιβάλλει το έµβρυο φτάνουν σε αυτό µε οστική αγωγιµότητα, δηλαδή µε παλµούς που µεταδίδονται µέσα από τα οστά, επειδή το ακουστικό τύµπανο δεν λειτουργεί άκοµα. Η πίεση που προκαλεί ο ήχος στο αµνιακό υγρό προκαλεί ταλάντωση στο κρανίο του εµβρύου, η οποία µεταδίδεται στο εσωτερικό. Εκεί φτάνει στον ανθρώπινο µηχανισµό της ακοής που βρίσκεται στον κοχλία όπου διεγείρεται µια σειρά από ακουστικά νεύρα που προκαλούν στον εγκέφαλο το αίσθηµα της ακοής.

Έχει βρεθεί ότι η αντίδραση του εµβρύου στη µουσική παρουσιάζει µία σταδιακή ωρίµανση που ακολουθεί τη βιολογική του ηλικία. Έτσι ένα έµβρυο στην 28η εώς την30ή εβδοµάδα κύησης µπορεί να αντιδράσει σε µουσική, µε παροδική αύξηση ή ελλάτωση του ρυθµού της καρδιάς που σχετίζεται µε την ένταση της µουσικής.

Πιο µεγάλα έµβρυα όµως από την33η εβδοµάδα κύησης και πέρα παρουσιάζουν µία πιο σύνθετη αντίδραση µεγάλης διάρκειας µεταβολή στον ρυθµό της καρδιάςµε αύξηση των σφυγµών αλλά και µεταβολές στις κινήσεις του σώµατος.

Φαίνεται έτσι ότι η αντίληψη και επεξεργασία σύνθετων ήχων γίνεται καλύτερα αντιληπτή απο την 33 εβδοµάδα κύησης και έπειτα. Η µουσική φαίνεται να έχει πολλαπλή άµεση και έµµεση δράση στη µητέρα αλλά και στο έµβρυο µε ευεργετικά αποτελέσµατα.

Για τη µητέρα η µουσική δρα θετικά στο ενδοκρινολογικό της σύστηµα ρυθµίζοντας την έκκριση ορµονών κυρίως στεροειδών από τα επινεφρίδια και τους γονάδες. Έχει επίσης θετική δράση στη διαχείρηση του άγχους και συµβάλλει στην προώθηση της αίσθησης της χαράς. Αυτές οι µεταβολές στην έγκυο γυναίκα συµβάλλουν θετικά στην ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήµατος του εµβρύου προάγοντας την αξονογένεση, την συναπτογένεση και την εν γένει οργάνωση των νευρικών κυττάρων και συµβάλλοντας θετικά στη µελλοντική νοητική και γνωσιακή απόδοση του εµβρύου.

Επίσης, η έκθεση της εγκύου στη µουσική, προκαλεί θετικές µεταβολές στη συµπεριφορά του εµβρύου, µεταβολές που ακολουθούν το µωρό και µετά την γέννα.

Μελέτες έδειξαν πως ο αριθµός των νευρικών κυττάρων στις περιοχές του εγκεφάλου που ευθύνονται για την αντίληψη της ακοής αυξάνεται σε νεογνά που κατά την εµβρυική περίοδο εκτίθονταν σε ήχους που είχαν µουσική δοµή δηλαδή σχήµα, µελωδία και ρυθµό ενώ οι ίδιες µελέτες έχουν αποκαλύψει µείωση της ποσότητας των νευρικών κυττάρων στην ίδια περιοχή σε έµβρυα που εκτίθονταν σε ήχους χωρίς ρυθµό, µελωδία και γενικότερα µουσική δοµή.

Σχετικά µε το ποιο είδος µουσικής είναι προτιµότερο να επιλέξει κανείς κατά την διάρκεια της κύησης, έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες για το είδος της µουσικής, τον ρυθµό και την ένταση που θεωρητικά θα µπορούσε να έχει ευεργετική ή αντίθετα βλαβερή επιρροή στο έµβρυο. Δεν υπάρχουν έρευνες που να καταδεικνύουν ένα ορισµένο είδος µουσικής, αυτό που είναι φανερό είναι ότι η µουσική που έχει συµπαγή δοµή, σχήµα, µελωδία και ρυθµό και που είναι αρεστή στη µητέρα είναι η µουσική που έχει ευεργετικά αποτελέσµατα στο έµβρυο.

Πηγή: infokids.gr