Τι να κάνετε όταν δεν είστε σίγουροι για το πώς αισθάνεται το παιδί σας

Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, είναι ικανά για μεγάλα συναισθήματα, αλλά μπορεί να μην ξέρουν πώς να ονομάσουν αυτό που συμβαίνει μέσα τους ή πώς να το εκφράσουν σε εσάς. Τα συναισθήματα μπορεί να βγουν στην πράξη και όχι στα λόγια, αφήνοντας πολλούς γονείς αμήχανους για το τι συμβαίνει. Πώς μπορείτε να το καταλάβετε και να το βοηθήσετε να έχουν πρόσβαση σε αυτό που νιώθουν για να το μεταδώσουν αποτελεσματικά στους ανθρώπους της ζωής τους; Συχνά, η δυσκολία να το κάνουν αυτό οδηγεί σε τεταμένες σχέσεις και ένα παιδί που παραμένει μόνο του με αγωνία. Οι ψυχοθεραπευτές το βλέπουν αυτό να εμφανίζεται συχνά στη δουλειά τους με τους γονείς.

Η Tisha, ηλικίας 8 ετών, είχε πρόσφατα επιστρέψει στο σπίτι από το σχολείο μουτρωμένη, οξύθυμη και μονολεκτική. Χωριστά και μαζί, οι γονείς της έκαναν ερωτήσεις όπως, «Tisha, τι συμβαίνει;» ή «Tisha, συνέβη κάτι στο σχολείο που σε στενοχωρεί;». Κάθε φορά, η Tisha σήκωνε τους ώμους της και κοιτούσε αλλού, αφήνοντας τους γονείς της να αισθάνονται απογοητευμένοι, ανήσυχοι και μερικές φορές εκνευρισμένοι μαζί της. Επικοινώνησαν με τον δάσκαλό της, ο οποίος συμφώνησε ότι φαινόταν πιο απομακρυσμένη, αλλά δεν έβλεπε κανέναν φανερό λόγο. Μετά από ένα μήνα από το περιστατικό, συμβουλεύτηκαν ψυχοθεραπευτή.

Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η Tisha πράγματι επικοινωνούσε τα συναισθήματά της –αν και χωρίς λόγια– και ότι χρειαζόταν βοήθεια για να τα αναγνωρίσει.

Το πρώτο βήμα θα πρέπει να κάνετε είναι να ελέγξετε τον εαυτό σας για να καταλάβετε τι αισθάνεστε για την αναστάτωση του παιδιού σας.

Η μαμά της Tisha ήταν ενοχλημένη, υποθέτοντας ότι η Tisha ήξερε αλλά δεν το έλεγε. Καθώς το συζητούσαν με τον ψυχοθεραπευτή, έγινε σαφές ότι κάτω από αυτόν τον θυμό, η μη απάντηση της Tisha έκανε τη μαμά της να αισθάνεται αβοήθητη. Ο πατέρας της ανησυχούσε — ίσως υπήρχε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα που δεν κατάφερναν να διορθώσουν και τα πράγματα θα μπορούσαν να χειροτερέψουν. Κάθε μία από αυτές τις αντιδράσεις επηρέαζε τις αλληλεπιδράσεις τους με την Tisha, τους ωθούσε να την πιέσουν και πιθανότατα την οδηγούσε να κλειστεί ακόμα περισσότερο.

Για να εμπιστευτεί το παιδί σας ότι θα είστε ανοιχτοί σε οτιδήποτε νιώθει, πρέπει πρώτα να καταλάβετε πώς αισθάνεστε για αυτό που εκφράζει το παιδί σας. Κατανοήστε γιατί νιώθετε έτσι και ξεκαθαρίστε/ξεχωρίστε τα δικά σας συναισθήματα από την αλληλεπίδραση. Μόνο τότε μπορείτε να νιώσετε και να δείξετε αληθινά στο παιδί σας ότι δεν πειράζει να νιώθει αυτό που νιώθει και ότι θα μείνετε μαζί του σε αυτό και θα το ακούσετε. Το παιδί σας μπορεί να ανησυχεί ότι αυτό που σκέφτεται και αισθάνεται θα σας απογοητεύσει, θυμώσει ή/και ανησυχήσει — ακόμα κι αν το παιδί σας δεν γνωρίζει πλήρως αυτό το εμπόδιο στο συναισθηματικό του άνοιγμα. Αυτό θα το κάνει να κλείνεται μερικές φορές, ακόμη και στον εαυτό του.

Ένα δεύτερο βήμα είναι να ενημερώσετε το παιδί σας ότι βλέπετε ότι κάτι συμβαίνει μέσα του. Θα πρέπει να δηλώσετε ξεκάθαρα ότι είστε εκεί για να βοηθήσετε και καταλαβαίνετε ότι τα πράγματα μπορεί να αισθάνονται μπερδεμένα μέσα του. Όλα αυτά γίνονται χωρίς να εξετάζετε ποια είναι τα συναισθήματα, ενώ δείχνετε ότι μπορείτε να είστε ένας συμπονετικός ακροατής χωρίς να το πιέζετε.

Ένα τρίτο βήμα είναι να επικοινωνήσετε με το σχολείο για να ρωτήσετε εάν ο δάσκαλος γνωρίζει την αιτία. Βοηθά πάρα πολύ να συνεργαστείτε με το σχολείο για να παρέχετε στο παιδί σας ένα δίχτυ ασφαλείας κατανόησης των ανθρώπων στο σπίτι και στο σχολείο.

Και μετά θα πρέπει να πείτε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να εκφράσετε συναισθήματα που δεν περιλαμβάνουν λόγια. Μπορείτε να προσφέρετε στο παιδί σας τέχνη (ζωγραφική ή σχέδιο) ή μουσική διαφόρων διαθέσεων για να την ακούσει ήρεμα ή να χορέψει, να κινηθεί και να κουνηθεί. Και είναι σημαντικό να πείτε ότι θα θέλατε να δείτε αν μπορείτε να βοηθήσετε να διευθετηθεί αυτό που συμβαίνει. Το παιδί σας μπορεί να δεχτεί ή όχι την προσφορά σας, αλλά κάνοντας την ανοίγετε έναν διάλογο για κάτι που το στενοχωρεί και ανοίγει το δρόμο για συζητήσεις χωρίς πίεση. Βασικά, προσφέρετε υποστήριξη σχετικά με τα συναισθήματα ακόμη και προτού εξερευνήσετε τι τα προκαλεί – αυτές οι πληροφορίες πιθανότατα θα προκύψουν φυσικά μόλις δημιουργηθεί ένας αξιόπιστος χώρος μεταξύ σας. Επιπλέον, μερικές φορές το παιδί σας μπορεί να μην ξέρει ακριβώς γιατί είναι αναστατωμένο και μόνο όταν αισθάνεται συγκρατημένο συναισθηματικά η αιτία γίνεται πιο ξεκάθαρη μέσα του.

Αφού οι γονείς της πέρασαν λίγο χρόνο με την Tisha ακούγοντας μερικά από τα αγαπημένα της τραγούδια των Beatles χωρίς ερωτήσεις, η Tisha άρχισε να κλαίει και την άφησαν να το βγάλει από μέσα της με τον τρόπο της. Τελικά, ανάμεσα σε δάκρυα, η Tisha τους είπε ότι η καλύτερή της φίλη Robin την αγνοούσε στο σχολείο. Φαινόταν να δημιουργεί στενή φιλία με τον Derek και να αφήνει την Tisha έξω. Οι γονείς της μπόρεσαν να μιλήσουν μαζί της περισσότερο για αυτό που βίωνε και μόνο τότε προσέγγισαν τη δημιουργία ενός σχεδίου που περιελάμβανε τον δάσκαλό της να προσπαθήσει να το λύσει με τη Robin.

Στην κατάσταση της Tisha, το πρόβλημα που της προκάλεσε αναστάτωση δεν ήταν τόσο ανησυχητικό όσο φοβόταν η οικογένειά της. Ωστόσο, μερικές φορές μπορεί να είναι ένα μεγαλύτερο ζήτημα. Ό,τι προκύψει, θέλετε να αποτελείτε έναν ασφαλή χώρο για το παιδί σας, χωρίς να βιάζεστε να το διορθώσετε, αλλά αντίθετα να το ακούτε και να παραμένετε σταθεροί. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού σας.

Συνοπτικά, αυτό που δημιουργεί μια βαθύτερη σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί σας είναι να εργάζεστε μέσω των δικών σας συναισθημάτων για να ανοίξετε τον δρόμο στο παιδί σας να νιώσει ότι είστε εκεί μαζί του, χωρίς πίεση, δεκτικοί σε ό,τι νιώθει. Αυτή είναι μια πρόκληση, βέβαια, γιατί φυσικά αντιδρούμε με ανησυχία, θυμό και άλλα συναισθήματα όταν τα παιδιά μας βρίσκονται σε στενοχώρια. Ωστόσο, αξίζει να ανταπεξέλθετε σε αυτήν την πρόκληση γιατί θα καρπωθείτε τα οφέλη για τα επόμενα χρόνια με ένα παιδί και μελλοντικό ενήλικα που θα σας μιλάει, θα σας εμπιστεύεται και θα σας σέβεται.