Σοφία Νικολαΐδου: «Το σώμα μπορεί να αντέξει τα πάντα!»

Μέχρι σήμερα έχει κυκλοφορήσει 5 μυθιστορήματα και 4 μελέτες που αξίζει να ψάξεις. Λίγο καιρό πριν βρέθηκε κι αυτή, όπως τόσες πολλές άλλες γυναίκες αντιμέτωπη, με την δύσκολη δοκιμασία του καρκίνου του μαστού. Μία δοκιμασία από την οποία  βγήκε νικήτρια και οπωσδήποτε πιο δυνατή. Και τότε, όπως ακριβώς προστάζουν οι κορυφαίοι στίχοι των Στέρεο Νόβα, η Σοφία Νικολαίδου, έκανε την εμπειρία της «ποίηση και μηχανήματα σπουδαία». Ακριβώς δηλαδή ό,τι θα έπρεπε να κάνει ο καθένας από εμάς τους γρίφους και τα εμπόδια -μεγάλα και μικρά- που βάζει η καθημερινότητα στον δρόμο του. Έγραψε ενα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο.

Με την κυκλοφορία, λοιπόν, του αυτοβιογραφικού  «Καλά και σήμερα. Το χρονικό του καρκίνου στο δικό μου στήθος» από τις Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, η Σοφία Νικολαΐδου μίλησε αποκλειστικά στο allyou.gr για την προσωπική της εμπειρία με τον καρκίνο του μαστού, για το πώς άλλαξαν τα πράγματα μέσα στην οικογένεια της μετά την ασθένεια, αλλά και για τα μικρά εκείνα πράγματα που εξακολουθούν να της δίνουν σήμερα την μεγαλύτερη δύναμη...

Πείτε μας δυο λόγια για το βιβλίο σας «Καλά και σήμερα» που κυκλοφορεί σύντομα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ο πλήρης τίτλος είναι «Καλά και σήμερα. Το χρονικό του καρκίνου στο δικό μου στήθος». Πρόκειται για ένα ημερολόγιο που καταγράφει εν θερμώ όσα έμαθα, όσα σκέφτηκα, όσα αισθάνθηκα, όσα φοβήθηκα και όσα έλπισα τους μήνες που πάλεψα με την αρρώστια. Από τη στιγμή της διάγνωσης ως την τελευταία χημειοθεραπεία. 

Πόσο εύκολο είναι να πάρει κάποιος την απόφαση να μιλήσει δημόσια για κάτι τόσο προσωπικό; Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να το κάνετε;

Είμαι συγγραφέας. Οι λέξεις είναι ο τρόπος μου να καταλαβαίνω τα πράγματα. Να τα βάζω απέναντι, να τα κοιτάω κατάματα και ύστερα να προχωρώ παραπέρα. Ο καρκίνος είναι μια αρρώστια που την καλύπτει, συνήθως, σιωπή. Δεν ισχύει το ίδιο με τα καρδιακά, ας πούμε, νοσήματα. Κανείς δεν ντρέπεται να πει ότι έκανε μπάι-πάς. Υπήρξαν φίλες μου που μου αποκάλυψαν ότι είχαν νοσήσει, μόνο όταν έμαθαν ότι νόσησα κι εγώ. 

Αυτό το βιβλίο είναι το δικό μου ντοκιμαντέρ. Όταν το βίωμα γίνεται αφήγηση, όταν τα συμβάντα αποκτούν πλοκή, τότε η ιστορία μάς αφορά όλους. Γιατί αυτή είναι η ανθρώπινη κατάσταση: κάτι στραβώνει, κάποιος κλαίει, κάποιος τρώει τα μούτρα του, άλλος προχωράει ακάθεκτος. 

Άλλωστε, αυτό δεν είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται μόνο σε όσους το πέρασαν οι ίδιοι ή οι δικοί τους άνθρωποι. Θα έλεγα πως είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται σε όλους – ιδίως σε όσους νομίζουν ότι είναι υγιείς.

Πόσο άλλαξαν οι ισορροπίες μέσα στην οικογένεια από τη στιγμή που μάθατε τα νέα για το πρόβλημα της υγείας σας;

Ξέρετε, μέσα σε μια οικογένεια περνάει ο καθένας την αρρώστια με τον δικό του τρόπο. Ο άνθρωπος που νοσεί τη ζει στο σώμα του. Ο σύζυγος και το παιδί έχουν την αγωνία και την έγνοια εκείνου που το παρακολουθεί να συμβαίνει. Η ασθένεια, όπως και τα γηρατειά, βγάζουν στο φως τον κρυμμένο, τον ορυκτό εαυτό σου. Σε κάνουν αυτό που είσαι. Δεν ξέρω αν άλλαξαν οι ισορροπίες. Αυτό που σίγουρα άλλαξε ήταν οι προτεραιότητες. Όταν παίζεται η ζωή και ο θάνατος, πετάς τα βαρίδια, ξεφορτώνεσαι τα χαζά διλήμματα, νιώθεις τη ζωή πιο βαθιά.

Όταν ένας άνθρωπος αντιμετωπίζει ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα υγείας, οι προτεραιότητες στη ζωή του αλλάζουν ριζικά. Από τη στιγμή που το πρόβλημα ξεπερνιέται, πόσο είναι εφικτό να επιστρέψουν τα πράγματα στην αρχική τους κατάσταση;

Δεν ξέρω αν είναι εφικτό -ούτε καν αν είναι επιθυμητό- να επιστρέψουν τα πράγματα στην αρχική τους κατάσταση. Γιατί δεν είμαι πια ο ίδιος άνθρωπος. Πριν νοσήσω, είχα την αλαζονεία του υγιούς. Πίστευα ότι δεν πρόκειται να συμβεί σε μένα. Είχα φίλες που νόσησαν. Νόμιζα ότι καταλάβαινα τι πέρασαν. Δεν είχα ιδέα. Όμως, όταν έχεις διασχίσει το βαθύ σκοτάδι, το φως μετά είναι εκτυφλωτικό. Τώρα είμαι ένας πιο χαρούμενος άνθρωπος. 

Πώς διαχειρίζεται μια γυναίκα (κατεξοχήν το φύλο που έχει πιο έντονο το χαρακτηριστικό της ωραιοπάθειας) μια εγχείρηση στο στήθος της;

Ξέρετε, ένα πράγμα που μου έμαθε η αρρώστια είναι ότι καθεμία από μας είναι η ατομική της περίπτωση. «Δεν υπάρχουν ασθένειες, υπάρχουν ασθενείς» είχε πει ο αρχαίος ημών Ιπποκράτης. Δεν έχω ακούσει πιο σοφή κουβέντα. Θα πρέπει να τη γράψουν με μεγάλα γράμματα έξω από τις ιατρικές σχολές και τα νοσοκομεία. 

Ο καρκίνος χτυπάει τη γυναικεία υπόσταση: η μαστεκτομή αφαιρεί το στήθος, η χημειοθεραπεία τα μαλλιά, τα φρύδια, τα ματόκλαδα. Αυτό που κοιτάς στον καθρέφτη δεν είναι ο εαυτός σου, είναι ένα άλιεν. Φυσικά, υπάρχουν τρόποι να κυκλοφορείς και να μην παίρνει κανείς χαμπάρι. Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια που καμουφλάρεται σχετικά εύκολα. Θυμάμαι ότι την περίοδο της χημειοθεραπείας ένα μολύβι φρυδιών ή ένα καινούριο κραγιόν μπορούσαν να μου φτιάξουν τη μέρα.

Αν έπρεπε να ξεχωρίσετε ένα πράγμα που μάθατε από τη δοκιμασία με την οποία ήρθατε αντιμέτωπη –εκτός φυσικά από τη μεγάλη αξία της υγείας και της ζωής– ποιο θα ήταν αυτό;

Α. Το κάθε σώμα βιώνει την ασθένεια και τη θεραπεία με τον δικό του τρόπο. Δεν υπάρχει manual. Τρομακτικό και την ίδια στιγμή παρήγορο: το σώμα μπορεί να αντέξει τα πάντα.

Β. Η ζωή δεν είναι επάγγελμα. Το επάγγελμα δεν είναι ζωή. Το ξέρουμε. Το ξεχνάμε.

Πόσο χαοτικά και δύσκολα είναι τελικά τα πράγματα στο σύστημα υγείας όταν έχεις να διαχειριστείς ένα πραγματικά σοβαρό πρόβλημα;

Το πρώτο πράγμα που καταλαβαίνει κανείς όταν νοσήσει είναι το πώς τα απλά πράγματα μπορούν να γίνουν εξαιρετικά δύσκολα. Είχα κάποια χρήματα στην άκρη, ευτυχώς. Πλήρωσα και αγόρασα την αξιοπρέπειά μου. Θα σας πω κάτι που μου είπε μια φίλη. Πολύ πιο σοβαρή περίπτωση απ’ τη δική μου (διπλή μαστεκτομή, αφαίρεση ωοθηκών). Είχε ετοιμαστεί να κάνει την επέμβαση σε νοσοκομείο. «Σοφία», μου είπε, «είναι άλλο να σε αντιμετωπίζουν σαν μελλοθάνατη και άλλο λες και πας να βγάλεις το δόντι σου. Θα πάω εκεί που μου χαμογελούν. Κι ας ξέρω ότι μου χαμογελούν, επειδή παίρνουν λεφτά». Τα νοσοκομεία μας είναι γεμάτα άξιους γιατρούς που κάνουν τη δουλειά τους με αυταπάρνηση. Αλλά οι ελλείψεις είναι πολλές και αφορούν τα στοιχειώδη. Είναι τόσο κρίμα. Δε φτάνει που ο ασθενής έχει να αντιμετωπίσει την αρρώστια του. Έχει να αντιμετωπίσει κι αυτό το τέρας που λέγεται γραφειοκρατία. Τις ελλείψεις στα βασικά, τα στοιχειώδη, τα πρώτιστα.

Σήμερα τι είναι αυτό που φοβάστε περισσότερο;

Όποια έχει νοσήσει ξέρει. Ποτέ ξανά δεν θα κοιμηθεί ήσυχη. Πάντα υπάρχει στο πίσω μέρος του μυαλού η πιθανότητα. Αυτό έχει και μια καλή πλευρά: ζεις κάθε δευτερόλεπτο στη διαπασών.

Και από την άλλη, τι είναι αυτό που σας δίνει τη μεγαλύτερη δύναμη;

Όλα τα μικρά που γίνονται μεγάλα: ο γιος μου, όταν ορμάει πάνω μου για αγκαλιά. Ο άντρας μου, όταν πίνουμε τον καφέ μας το πρωί. Οι φίλοι μου, όταν κάνουμε βλακείες. Ο ήλιος το πρωί. Οι απρόοπτες χαρές. Οι μουσικές, τα ταξίδια, τα βιβλία. Το σινεμά. Τα ωραία ρούχα. Τα γέλια με την πιο χαζή αφορμή.