Αθηνά Ζέρβα : «Φοβόμαστε μη μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι»

Είναι η γυναίκα που οδήγησε την Εθνική Ομάδα Μπάσκετ Κωφών Γυναικών στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου, με την κατάκτηση του χρυσού Πανευρωπαϊκού το καλοκαίρι που μας πέρασε. «​Βρέθηκα την κατάλληλη στιγμή στη κατάλληλη θέση», λέει, και «​μου δόθηκε η ευκαιρία να ζήσω το όνειρό μου, δίπλα σε κάποια παιδιά που κατάφεραν να το κουβαλήσουν αυτό το όνειρo κι έτσι μπόρεσα να κερδίσω κι εγώ μέσα από τη δική τους προσπάθεια. Συγκίνηση, ρίγος, ανατριχίλα, περηφάνια είναι μόνο λίγα από τα συναισθήματα που νιώθω», δηλώνει και εμείς απλά συγκινούμαστε γιατί ευτυχώς υπάρχει και αυτή η Ελλάδα.

Αθηνά, σαν προπονήτρια μπάσκετ πώς αποφάσισες να μάθεις την νοηματική; Πώς μπορεί να προσαρμοστεί όλο αυτό στο μπάσκετ;

Μπορεί το μπάσκετ να έχει την δικιά του γλώσσα, αλλά μπορεί να προσαρμοστεί και σε μιαν άλλη. Με τη νοηματική έρχεσαι πιο κοντά με τον αθλητή. Θα μιλήσεις με τον κωφό, θα σου πει το πρόβλημα του και θα το ακούσεις. Είναι κάποια παιδιά που δε μιλάνε και δεν μπορούν να ακούσουν, τα κωφάλαλα. Είναι όμως και τα παιδιά που είναι κωφά αλλά μιλάνε. Για μένα ήταν ένα σημαντικό εργαλείο η γνώση της νοηματικής, για να μπορέσω να τους περάσω τη γνώση μου για το άθλημα.

Πόσο διαφορετικά είναι από τα άλλα παιδιά αυτά τα παιδιά, τα παιδιά περιορισμένων δυνατοτήτων, σαν αθλητές;

Είμαι μαζί με αυτά τα παιδιά περίπου έξι χρόνια. Τα προπονώ και μπορώ να πω πως έχουν καταφέρει να μετατρέψουν την ιδιαιτερότητα τους σε δύναμη. 

Αθλήτρια μου, έχει πει πως «για να μου το δώσει αυτό ο θεός, μάλλον μου ταιριάζει». Θέλει πολλή δύναμη για να το παραδεχτείς αυτό. Είναι απόλυτα εξοικειωμένες με αυτό που έχουν και βάζουν τον εαυτό τους στη διαδικασία να είναι απλά καλές αθλήτριες. 

Κάποιες από αυτές μπορούν να παίξουν και στις δύο ομάδες των ακουόντων και των κωφών. Έχουν καταφέρει να ανεβάσουν το μπάσκετ σε άλλο επίπεδο. Bάζοντας και το εθνόσημο νιώθουν χρήσιμες , ικανές, αποτελεσματικές και πολύ δυνατές. Νιώθουν ίδιες με τους άλλους, δεν νιώθουν διαφορετικές. Και στην ουσία δεν είναι. Πες μου τι διαφορά έχει ένας αθλητής που σήκωσε την ελληνική σημαία και άκουσε τον εθνικό ύμνο από αυτά τα παιδιά; Η μόνη διαφορά είναι ότι αυτά τα παιδιά δεν άκουσαν τον ύμνο… μόνο αυτό.

Έχεις βρεθεί στο πιο ψηλό σκαλοπάτι με την κατάκτηση του χρυσού Πανευρωπαϊκού με την γυναικεία ομάδα πέρσι το καλοκαίρι. Θέλω να μου πεις αν υπήρξε κάποια στιγμή που είπες ότι δεν μπορώ άλλο, βαρέθηκα κουράστηκα θέλω να τα παρατήσω...

Όχι ποτέ, ειδικά για αυτή την ομάδα. Τα τελευταία πέντε χρόνια, το μόνο που κάνουμε με αυτή την ομάδα είναι να περνάμε δυσκολίες. Η δουλειά μου σαν προπονήτρια είναι να τους περάσω το μήνυμα ότι θα τα καταφέρουμε και αυτές θα πρέπει να το ακούσουν.

Δεν το παράτησα ποτέ και πολλές φορές, δε σου κρύβω ότι, φτάναμε στην πηγή και δεν πίναμε νερό. Παίρναμε το χάλκινο, μετά πάλι την τέταρτη θέση, μετά πάλι το χάλκινο. Μετά είχαμε τραυματισμούς, πηγαίναμε πάλι στην πέμπτη θέση. 

Ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια έχοντας στο μυαλό μας ότι όλα θα είναι δύσκολα. Πάντα είναι δύσκολα τα πράγματα. Αλλά έχω στο μυαλό μου κάθε φορά ότι δεν κάνω προπόνηση σε κωφές κοπέλες, ότι κάνω προπόνηση σε κανονικές αθλήτριες και αυτό βοηθάει πολύ. Δε σου κρύβω ότι είχα άγχος για το πώς θα είναι αυτή ομάδα που δεν ακούει, αλλά αυτό το άγχος έφυγε πάρα πολύ γρήγορα. Αντιμετωπίζαμε την κατάσταση και την αλήθεια κατάματα. Δεν προσποιηθήκαμε ότι είμαστε κάτι άλλο. Δεν κρύψαμε ποτέ τις αδυναμίες μας, τις δυσκολίες μας και σε πληροφορώ ότι η συγκεκριμένη είναι μια ομάδα που ο κάθε προπονητής θέλει να έχει. 

Πιστεύεις ότι σε νιώθουν και λίγο σαν μαμά τους ή οικογένεια τους; Σαν το δικό τους πρόσωπο;

Έχεις παίξει και εσύ μπάσκετ και το ξέρεις, έχω υπάρξει στα γήπεδα πολλά χρόνια. Όταν ξεκίνησα δεν βλέπανε καν μπροστά τους τις γυναίκες που έπαιζαν μπάσκετ. Η ατάκα ήταν "δεν πας να πλύνεις κανένα πιάτο", ή "άντε μωρή κότα". Αυτή η δεύτερη έγινε η αγαπημένη μου ατάκα… Εγώ, λοιπόν, γι' αυτό είμαι περήφανη και χαρούμενη, γιατί πλέον μπορώ και δηλώνω και περήφανα παντού ότι είμαι η μαμά κότα της ομάδας και αποκαλώ τα παιδιά μου κοτοπουλάκια. 

Ποιες είναι ιδιαιτερότητες σε μία προπόνηση με ομάδα κωφών;

Αυτή η προπόνηση θέλει μια μεγαλύτερη οργάνωση, κυρίως για να μπορούμε να οργανώνουμε τον χρόνο. Πρέπει να μπορέσουμε να φτιάξουμε την οπτική μας γωνία, την απόσταση που πρέπει να έχει ένας αθλητής ώστε να μπορεί να διαβάσει τα χείλη μας. Την τοποθέτηση των βοηθών, γιατί οπωσδήποτε χρειάζονται και οι άλλοι άνθρωποι. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με το χρόνο, κάτι που είναι δική μας ευθύνη, οι αθλήτριες απλά πρέπει να τα ανταποκριθούν, εμείς πρέπει να το οργανώσουμε σωστά. 

Θέλω να μου πεις λίγα λόγια για την στήριξη του κόσμου και για το πόσο ρατσιστές είναι ακόμα οι Έλληνες. 

Πιστεύω ότι ο ρατσισμός πηγάζει από το φόβο πρώτα και μετά από την άγνοια. Ειδικά για την ομάδα κωφών και για την Ομοσπονδία κωφών που δεν έχει ακουστεί. Παρόλο που ομάδες της, οι πολεμικές τέχνες, η ομάδα του μπάσκετ ανδρών και εμείς, έχουμε πολλές διακρίσεις στο εξωτερικό.

Γι΄ αυτό δεν μπορώ να σου πω ότι εμείς συναντάμε θέματα ρατσισμού, όσο και αν φαίνεται παράξενο αυτό. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει, δηλαδή ο κόσμος εξιτάρεται γιατί αναγνωρίζει ότι κάτι διαφορετικό υπάρχει εδώ. Οι κωφοί παίζουν μπάσκετ; Μα πως ακούνε; Και όλο αυτό τους προκαλεί το ενδιαφέρον. Ίσως βέβαια και γιατί είναι μια αναπηρία λίγο πιο ελαφριά, σε σχέση με τις άλλες και πλέον υπάρχουν και πολλά μέσα που κάνουν τη ζωή των κωφών πολύ πιο εύκολη από κάποιες άλλες αναπηρίες, παιδιά που, για παράδειγμα, μπορεί να τους λείπει ένα πόδι, ένα χέρι, να είναι καθηλωμένοι σε ένα καροτσάκι. 

Ο ρατσισμός υπάρχει στην Ελλάδα, αλλά νομίζω ότι ο αθλητισμός λιγάκι τα απαλύνει όλα αυτά. Όταν οι άνθρωποι βλέπουν το εθνόσημο νομίζω δεν κοιτάνε αν ο αθλητής απέναντι έχει ένα πόδι, ένα χέρι. δε βλέπει ή δεν ακούει.

Επειδή εσύ έχεις παίξει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο βλέπεις κάποιες διαφορές στις χώρες εξωτερικού και την Ελλάδα; 

Οι διαφορές είναι τεράστιες. Εμείς είμαστε 9 εκατομμύρια και πρέπει να βρούμε κάποιες κοπέλες κωφές που να μπορούν να παίξουν και καλό μπάσκετ και να θέλουν να ενταχθούν στην ομάδα.

Έχουμε να συναγωνιστούμε μεγαθήρια, όπως για παράδειγμα την Αμερική που έχουνε ειδικό πανεπιστήμιο στο οποίο φοιτούν μόνο κωφοί και οι όποιοι διοχετεύονται σε ομάδες κατευθείαν ή την Λιθουανία που έχει δικό της πρωτάθλημα κωφών. 

Εδώ πρέπει να ξεπεραστούν σοβαρά και βασικά προβλήματα. Για παράδειγμα, έχω γονείς που τα παιδιά τους έχουν πρόβλημα με μερική κώφωση. Τους είχα πλησιάσει για να μπουν στην εθνική ομάδα γιατί τα παιδιά παίζουν και καλό μπάσκετ αλλά μόνο με τη σκέψη ότι θα έμπαιναν σε μια τέτοια ομάδα και θα χαρακτηριστούν ως κωφά, δεν ήταν έτοιμοι να το δεχτούν. Υπάρχει θέμα παιδείας και εκπαίδευσης ακόμη, δυστυχώς.

Πες μου για την πιο δύσκολη στιγμή για σένα, κάτι που δεν θες με τίποτα να θυμάσαι.

Θα σου φανεί περίεργο αλλά δεν θέλω να ξεχάσω τίποτα, γιατί ακόμα και οι άσχημες στιγμές, τα άσχημα πράγματα που συνέβησαν, έχουμε ένα τρόπο να τα μετατρέπουμε σε εμπειρίες που μας κάνουν καλύτερους. Ίσως κάποιες άσχημες στιγμές να είναι κάποιοι τραυματισμοί που μας στέρησαν κάποιους πολύ καλούς αθλητές και όλη αυτή η στεναχώρια που βίωσαν -γιατί πρέπει να σου πω ότι αυτά τα παιδιά βιώνουν πιο έντονα τη στεναχώρια και την πίκρα από τα άλλα παιδιά. Και, εννοείται, πως τη στενοχώρια τους και την απογοήτευση τους, τα βιώνω και εγώ πολύ άσχημα. Είχαμε, σαν ομάδα, πολλά προβλήματα. Κυρίως οικονομικά. Ό, τι κάνουμε το κάνουμε με δικούς μας πόρους και με δικά μας λεφτά. Υπήρξαν στιγμές που λέγαμε θα πάμε σε αυτό το τουρνουά, θα πάμε σε αυτή την διοργάνωση και δεν είχαμε τα χρήματα να πάμε...

Το κράτος προσπαθεί να στηρίζει αλλά δεν φτάνουν τα λεφτά. Υπάρχει κρίση , όχι μόνο στη δική μας ομοσπονδία, είναι γενικότερο το κακό. Τα κονδύλια είναι μειωμένα.

Θέλω όμως να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ γιατί στο Ευρωπαϊκό μας βοήθησαν πολύ. Πολλοί ήταν αυτοί που βοήθησαν, επώνυμοι, ανώνυμοι, οι χορηγοί.

Έγινε όλο με πολλή προσπάθεια και με πολλή δουλειά από εμάς. Φέραμε 22 ομάδες 11 χώρες 350 αθλητές. Μας βοήθησαν πάρα πολύ ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η περιφέρεια, η κυρία Πατουλίδου. Η Βούλα Πατουλίδου είναι πολύ ευαισθητοποιημένη με όλα αυτά. 

Πρέπει να πω όμως ότι έχουμε ζήσει και πολύ ωραίες στιγμές! Βρέθηκα την κατάλληλη στιγμή στη κατάλληλη θέση και μου δόθηκε η ευκαιρία να ζήσω το όνειρό μου, δίπλα σε κάποια παιδιά που κατάφεραν να κουβαλήσουν αυτό το όνειρο κι έτσι μπόρεσα να κερδίσω κι εγώ μέσα από τη δική τους προσπάθεια. 

Συγκίνηση, ρίγος, ανατριχίλα, περηφάνια είναι μόνο λίγα από τα συναισθήματα που νιώθω. Αλλά νιώθω τεράστια χαρά όταν βλέπω αυτά τα παιδιά, αυτές τις κοπέλες να χαίρονται πραγματικά . Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο ευτυχισμένη είμαι. Είμαι πάρα πολύ τυχερή νιώθω πολύ ευλογημένη... 

Αθηνά, πες μου λίγο για τους στόχους που έχετε από δω και πέρα.

Ο επόμενος στόχος είναι η Ολυμπιάδα της Τουρκίας. Το καλοκαίρι που μας έρχεται, στις 18 Ιουλίου με 2 Αυγούστου, έχουμε τους Deaflympics. Μία διοργάνωση που επίσης δεν είναι γνωστή στο κοινό και είναι οι Ολυμπιακοί αγώνες κωφών.

Θα είναι 19 αθλήματα, περίπου 25 χώρες από όλο τον κόσμο, και θα γίνει στην Σαμψούντα της Τουρκίας . Έχουμε δηλώσει ότι θα πάμε, έχουμε παραμερίσει κάθε φόβο γι’ αυτά που γίνονται στην γείτονα χώρα και θα πάμε με κάθε μέσο. Και μετά από το χρυσό θα πάμε να να πάρουμε και Ολυμπιακό μετάλλιο.

Θέλω να δώσεις ένα μήνυμα, τόσο σε αυτά τα παιδιά, όσο και στα άλλα παιδιά. Το δικό σου μήνυμα, μέσα από όλη αυτή την εμπειρία και αυτή την προσπάθεια.

Όταν ανέλαβα την ομάδα, δε σου κρύβω ότι δεν πίστευα ούτε εγώ ούτε οι αθλήτριες μου, ότι θα έχουμε μια τέτοια πορεία. Η φράση που συνηθίζω να λέω στα παιδιά και που την διάβαζες στα κόμικ του Αστερίξ, με εκφράζει απόλυτα. Τη λέμε παντού, στις προπονήσεις στα time out και είναι το μήνυμα που δίνω σε όλους: To μόνο πράγμα που φοβόμαστε είναι μη μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι. Τίποτα άλλο δε μας φοβίζει πια. Όλα τα άλλα μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε. Όλα γίνονται με δουλειά, με αγάπη, με ειλικρίνεια και αλήθεια. 

Μπορεί να σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο όλα αυτά. Εγώ έχω γίνει καλύτερη μάνα, καλύτερη σύζυγος, καλύτερη προπονήτρια, μέσα από όλα αυτά.

Μόνο έτσι μπορούμε να πάμε μπροστά. Με την προσπάθεια και με την αλήθεια...