Μάρω Θεοδωράκη: «Να ζεις δυνατά!»

Μεγαλωμένη σε μια δημοσιογραφική οικογένεια και υπό την επιρροή του θείου της Μίκη Θεοδωράκη, μια επαγγελματίας με πολλές επιτυχίες στη φαρέτρα της, η Μάρω είναι μια γυναίκα ήπιων τόνων, γεμάτη αγάπη πολλών μεγατόνων. Στην κουβέντα μας δεν δίστασε να απαντήσει ακόμα και στις πλέον προσωπικές ερωτήσεις μεταδίδοντας την ηρεμία, την ισορροπία και τη φωτεινή της θυμοσοφία.  

«Να ζεις δυνατά»: Η πρώτη σας συγγραφική απόπειρα που απευθύνεται σε εφήβους, και μόλις κάνατε ένα βήμα από το παιδικό στο νεανικό βιβλίο. Τι το διαφορετικό βιώσατε/ μάθατε κατά τη συγγραφή του; 

Το να καταπιαστώ με τις νεανικές ηλικίες ήταν για μένα ένα σπουδαίο τόλμημα. Δεν σας κρύβω ότι το φοβόμουν. Μέσα από αυτό, όμως, το ταξίδι ανακάλυψα κάποιες ικανότητες που δεν τις είχα αντιληφθεί, κυρίως στο κομμάτι της γραφής. Όμως πάντα όταν ολοκληρώνω ένα βιβλίο νιώθω ότι ολοκληρώνω ένα κομμάτι του εαυτού μου. Σαν να «τακτοποιώ» κάποια πράγματα μέσα μου που μόνο μέσα από την συγγραφή το καταφέρνω.  

Ποια δικά σας στοιχεία δανείσατε στην 15χρονη Έλενα (σ.σ. την πρωταγωνίστρια του βιβλίου);

Τη συστολή της εφηβείας αλλά και τον αυθορμητισμό της.

Το βιβλίο πραγματεύεται ένα δύσκολο θέμα, αυτό της νευρικής ανορεξίας. Έχετε δηλώσει ότι στα 20 σας ήρθατε σε επαφή μαζί της. Μιλήστε μας λίγο για αυτό. 

Οι διατροφικές διαταραχές πέρασαν ευτυχώς από δίπλα μου μόνο για ένα εξάμηνο περίπου. Στην αρχή ξεκίνησαν οι βουλιμικές κρίσεις και μετά όλο αυτό κατέληξε στην υποχρεωτική ασιτία που με την πάροδο του χρόνου οδήγησε στη νευρική ανορεξία. Όταν κατάλαβα πως την ευθύνη του εαυτού μου την έχω μόνο εγώ, ξεκίνησα να το βλέπω διαφορετικά. Να σέβομαι τον εαυτό μου και να τον αγαπώ με όλα του τα ελαττώματα, που μέχρι τότε τα είχα αφήσει να μπλοκάρουν τη ζωή μου.

Ποιες αρνητικές σκέψεις για τους γονείς σας που κάνατε στην εφηβεία προσπαθήσατε να μην κάνουν τα δικά σας παιδιά για σας;

Ξέρω πολύ καλά πως όλα τα παιδιά –κυρίως στην εφηβική ηλικία – θα αμφισβητήσουν τους γονείς τους. Άλλωστε ο δρόμος προς την ενηλικίωση είναι συχνά κάτι σκληρό και τα παιδιά όλη αυτή την σκληρότητα την «ακουμπούν» πάνω στους γονείς. Το μόνο που προσπάθησα με τα παιδιά μου ήταν να μην είμαι επικριτική απέναντί τους και να μην προσβάλω την κρίση τους. Ελπίζω να το κατάφερα. 

Ποια τα εφόδια που σας χάρισαν οι γονείς σας;

Οι γονείς μου ήταν ανήσυχοι, δημιουργικοί και πολύ ενεργητικοί στο επαγγελματικό τους πεδίο. Χαίρομαι που με έφεραν πολύ νωρίς σε επαφή με τις τέχνες και κυρίως με τη μουσική και το πιάνο μου το οποίο λάτρεψα στην πορεία. 

Πόσο επηρέασε την ψυχοσύνθεσή σας το διαζύγιό τους; 

Όπως κάθε παιδί, στην αρχή με επηρέασε άσχημα. Ήμουν δέκα ετών. Δεν μου άρεσε καθόλου που έφυγε ο μπαμπάς από το σπίτι. Πέρασα στιγμές αγωνίας, αβεβαιότητας και στεναχώριας. Είχα όμως το πιάνο μου για να «μιλήσω». Πολύ σπουδαίο πράγμα η μουσική. Στα δύσκολα, πάντα κοντά μου.

Από την εμπειρία σας ως μαμά, ως δασκάλα αλλά και ως συγγραφέας παιδικών κυρίως βιβλίων, τι πιστεύετε ότι δεν πρέπει να κάνει ποτέ ένας γονιός;

Να μην «φοράει» τα δικά του «πρέπει» και τα δικά του «θέλω» στα παιδιά του. Και πάνω από όλα, να μην του κάνει μόνιμα κριτική για το καθετί. Πολλά παιδιά όταν τολμούν να εκφραστούν έχουν απέναντί τους τα σκληρά σχόλια των γονιών τους. Ας μην υποτιμάμε τα παιδιά! Έχουν κι εκείνα κρίση και άποψη.

Ποια είναι τα μεγαλύτερα μαθήματα ζωής που σας έδωσαν τα παιδιά σας;

Καθημερινά παίρνω μαθήματα από τα παιδιά μου. Το μεγαλύτερο μάθημα που μου δίνουν είναι εκείνο της Αγάπης. Κι αυτό μου είναι το πιο χρήσιμο. Πρώτα για μένα και μετά για τους άλλους.

Πολυπράγμων, πολυδιάστατη, αεικίνητη. Ποια ανάγκη σάς ωθεί να καταπιάνεστε με τόσα πολλά πράγματα;

Στο ένα χέρι κουβαλώ τη μουσική. Στο άλλο κουβαλώ τη συγγραφή. Και τα δυο πια σε απόλυτη ισορροπία. Και τα δυο καθορίζουν μεγάλο κομμάτι της ζωής μου. Αν αφήσω κάτι πίσω, τότε χαλάω τις δικές μου ισορροπίες. Οπότε μιλάμε για ανάγκη ζωτικής σημασίας.

Στις ιστορίες σας υπάρχει πάντα ένα αισιόδοξο τέλος. Αντικατοπτρίζει αυτό τη θυμοσοφία σας; Αναζητάτε παντού το θετικό, το φωτεινό σημείο; 
Θέλω πάντα ο αναγνώστης μου να βρίσκει το φως. Να χαμογελά στο τέλος. Μέσα στις ιστορίες μου ακροβατώ πάνω στα συναισθήματα των μικρών και μεγάλων παιδιών.  Όλο αυτό όμως θέλω να έχει ένα αισιόδοξο τέλος.

Ποιο είναι το χαρακτηριστικό σας, αυτό για το οποίο σας αγαπούν οι φίλοι και τα παιδιά σας; Και για ποιο σας πειράζουν;

Η αγάπη και η εκτίμηση των δικών μας και των φίλων μας  δεν μπορούν ούτε να μετρηθούν ούτε να αξιολογηθούν. Το σίγουρο είναι ότι έχουμε καλλιεργήσει μεταξύ μας σχέσεις συμπόρευσης και σεβασμού. Αυτό δυναμώνει το συναίσθημα της αγάπης.   

Ποιες εικόνες της καθημερινότητας δεν μπορείτε να αντέξετε;

Καθημερινά όλο και περισσότερους ανθρώπους βλέπω γύρω μου γεμάτους θυμό, οργή και θλίψη. Εξαθλίωση και οδύνη. Η εικόνα της ανθρώπινης εξαθλίωσης με συγκλονίζει. Η απουσία κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας με εξοργίζει.

Σε ποια χρονικά σημεία της ζωής σας νιώσατε πραγματικά περήφανη/ γεμάτη;

Μια όμορφη στιγμή ήταν όταν μου απονεμήθηκε το βραβείο καλύτερης πρωτότυπης μουσικής που έγραψα για την ταινία «Sappho» του σκηνοθέτη R. Crombie. Όμως υπάρχουν καθημερινά σπουδαίες προσωπικές στιγμές που νιώθω όμορφα όταν κάνω είτε ένα μικρό είτε ένα μεγάλο βήμα πιο μπροστά. 

Όταν γράφετε ένα παιδικό βιβλίο έχετε στο νου σας μόνο το παιδί ή μήπως και τη μαμά που θα του το διαβάσει;

Όταν γράφω έχω πάντα στο νου μου το παιδί και μόνο το παιδί. 

Τα αγαπημένα σας βιβλία από την παιδική σας ηλικία που ενδεχομένως έχετε κρατήσει...

Το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» του Μενέλαου Λουντέμη και το «Όταν ο ήλιος» της Ζωρζ Σαρρή. Εννοείται ότι τα έχω κρατήσει! 

Το «Γιαγιά, σ’ αγαπώ» είναι ένα πολύ τρυφερό βιβλίο που νομίζω αγγίζει όλες τις ηλικίες. Μιλήστε μας λίγο για αυτή την υπέροχη γιαγιά.

Το «Γιαγιά, σ’αγαπώ» είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου παιδικά βιβλία. Πάντα ήθελα να αναφερθώ συγγραφικά στην όμορφη, προσωπική σχέση που είχα με τη γιαγιά μου. Παράλληλα ήθελα να καταπιαστώ με την άνοια και το Αλτσχάιμερ με έναν τρόπο άμεσο στα μικρά παιδιά και όχι επίπονο. Ο σεβασμός στους ηλικιωμένους, ειδικά όταν έχουν απώλεια μνήμης, περνάει μέσα στο βιβλίο με άξονα την αγάπη που έχει καλλιεργηθεί ανάμεσα σε γιαγιά και εγγονή. Όλη η οικογένεια αναστατώνεται στην είδηση ότι ο παππούς ή η γιαγιά έχει άνοια. Όλα όμως θεραπεύονται. Με σεβασμό και αγάπη. Η αλήθεια είναι πως το «Γιαγιά, σ’αγαπώ» έχει αγαπηθεί πολύ κι από τους μεγάλους.

Μια αγαπημένη φράση από βιβλίο σας...
«Να ζεις δυνατά!» 

“Το παν δεν είναι να κερδίσεις εσύ τη μουσική, αλλά να σε κερδίσει εκείνη.”: Η συμβουλή που σας έδωσε κάποτε ο θείος σας Μίκης Θεοδωράκης, και έγινε το μότο σας. Πώς η παρουσία του στη ζωή σας επηρέασε αυτό που είστε σήμερα;

Το να μεγαλώνεις μέσα σε μια μουσική και δημοσιογραφική οικογένεια είναι διαφορετικό και συχνά συναρπαστικό. Πολύ περισσότερο όταν ο αδερφός του πατέρας σου, ο θείος σου, είναι ο Μίκης! Όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορεί παρά να επηρεάστηκα όχι μόνο από τη μουσική του αλλά και από την οντότητά του. Για μας, ο θείος μας ο Μίκης ήταν πάντα ο θείος που θαυμάζαμε. Ο θείος, ο άνθρωπος, ο μουσικός που ακόμα και μέχρι σήμερα μας δίνει μαθήματα ζωής. Συμπαντικός, οικουμενικός, μοναδικός. Και για μένα πολλά παραπάνω από όλα αυτά. Ο λατρεμένος αδερφός του πατέρα μου. Ο συνθέτης των τραγουδιών του πατέρα μου. Ο ένας και μοναδικός μου θείος.

Πόσο σας ενοχλεί το ότι τα περισσότερα παιδιά ακούνε σουξέ της εποχής όπως τα Ξημερώματα ή το Despacito; Πονάνε τα αυτιά σας; Πρέπει να τα απαγορεύουμε στα παιδιά;

Δεν πονάνε τα αυτιά μου γιατί τα έχω «εκπαιδεύσει» στο να μην ακούν. Τα όρια στην ακουστική μου ποιότητα μπήκαν από νωρίς στη ζωή μου, λόγω μάλλον των μουσικών σπουδών που έχω κάνει. Και είμαι ευγνώμων για αυτό. Όλη αυτή η μουσική παρακμή που αναφέρατε …των σουξέ… είναι σημάδι του καιρού μας. Η αισθητική της μουσικής είναι πολύ μεγάλη κουβέντα. Δεν θα απαγόρευα στα παιδιά μου το ένα ή το άλλο τραγούδι. Θα φρόντιζα όμως στο σπίτι να μην ακούν σκουπίδια. Αν μεγαλώνοντας όμως εκείνα διαλέξουν τα σκουπίδια, τότε  αυτό είναι δική τους επιλογή.

Για κάποιον που δεν ασχολείται εμβριθώς με τη μουσική, μπορεί να είναι διασκέδαση, τρόπος έκφρασης, στιγμές. Για εσάς που έχετε εμβαθύνει τόσο πολύ, τι κρύβει μέσα της η μουσική;

Η μουσική είναι η πιο κοντινή τέχνη στον άνθρωπο. Το τραγούδι είναι το πιο δυνατό μέσο έκφρασης. Για μένα η μουσική καθρεφτίζει το νόημα στη  ζωή μου. Είναι ο καθρέφτης της ψυχής μου.

Ποιο τραγούδι/ποια μελωδία σάς κάνει να γαληνεύετε;

Δεν είναι ένα μόνο το  είδος που με κάνει να χαλαρώνω και να νιώθω μια συγκίνηση.  Κατά περιόδους μπορεί να ακούω μόνο τζαζ και μετά από λίγο να ακούω μόνο τους «Λιποτάκτες» του Μίκη και του πατέρα μου. Άλλοτε πάλι μπορεί να «κολλήσω» με τα Πάθη του Μπαχ, κι άλλοτε με το «Χαμόγελο της Τζοκόντα» του Χατζιδάκι. Αγαπώ και τις έθνικ μουσικές που τελευταία τις μελετώ περισσότερο. 

Ένα ριζίτικο που σας τραγουδούσε ο πατέρας σας και αγαπάτε πολύ...
«Σε ψηλό βουνό». Αγαπημένο του ριζίτικο.

Αν ήταν στο χέρι σας μαγικά να αλλάξετε τον τρόπο ζωής σας, πού θα κατοικούσατε, τι θα κάνατε, με ποιους θα ήσαστε;
Στα Χανιά, με τους αγαπημένους μου ανθρώπους.

Η ωραιότερη στιγμή της ημέρας σας είναι...

Το βράδυ, με καλή μουσική, καλό κρασί και την οικογένειά μου.

 
*Το βιβλίο της Μάρως Θεοδωράκη «Να ζεις δυνατά» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας.