Skip to main content

INTERVIEW

Δημήτρης Λιγνάδης: "Για να κατορθώσεις κάτι πρέπει με κάτι να πληρώσεις"

Ο Δημήτρης Λιγνάδης, ερμήνευσε στην Επίδαυρο τον  Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, γοητεύοντας και κατακτώντας  κοινό και κριτικούς. Στη συνέντευξη του, στο allyou και τη Μελίνα Αδαμοπούλου, μιλάει για τη φιλία, για τον... ρετροϊό του,  για την πολιτική, για την ποίηση, για τους ήρωες του.


Μελίνα Αδαμοπούλου

O Δημήτρης Λιγνάδης είναι ο νέος καλλιτεχνικος Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Με το σπαθί του και με την αξία του. Υπέροχη είδηση, σπουδαίο νέο για το θέατρο. Μιλώντας ,για πολλοστή φορά, μαζί του και έχοντας τον δει , όχι στην παράσταση αλλά στην πρόβα του για τον Οιδίποδα Τύραννο, τον βρίσκω ήρεμα σαρωτικό. Γεμάτο ένταση και τρυφεράδα, στοχασμό και ρεαλισμό, εφηβικά ορμητικό και ώριμα ρομαντικό.

(Μη με ρωτήσεις πώς γίνεται. Με τον Λιγνάδη όλα γίνονται).  

Ταυτίζεται , μου λέει, με το γιο του Λάϊου και της Ιοκάστης, με τον τραγικό Οιδίποδα που ερμηνεύει. Είναι κι ο ίδιος εγωκεντρικός, όπως ο ήρωας του Σοφοκλή, , μ' έναν εγωκεντρισμό μικρού παιδιού και με την ίδια εμμονή στην αναζήτηση της αλήθειας

"Ωραιοθήρας, αυτοαναιρούμενος ,μοναχικός, επιθυμητικός", δικοί του χαρακτηρισμοί για τον εαυτό του, ο Δημήτρης Λιγνάδης "ντύνεται" τον Οιδίποδα με πειθαρχία και εσωτερικότητα  Τον κάνει δικό του.Γίνεται Αυτός.Ο Οιδίποδας Τύραννος

Στην κουβέντα  μαζί του, σχεδόν πάντα, "παρεμβάλλονται" ποιητές. Αυτή τη φορά, ήταν  ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Νικος Καρούζος

Ίσως γιατί για να εκφραστεί με τον απόλυτο τρόπο που εκείνος θέλει, "παίρνει βοήθεια" απ' την ποίηση.

Σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής (πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης) συνεργαζονται για έκτη φορά. Για την ακρίβεια 3+3...Τρεις φορές που σκηνοθέτησε ο σκηνοθετης Μαρκουλάκης τον ηθοποιό Λιγνάδη (Κύκλος με την κιμωλία, Βυσσινόκηπος, Οιδίπους Τύρρανος) , τρεις που σκηνοθέτησε ο σκηνοθέτης Λιγνάδης τον ηθοποιό Μαρκουλάκη (Συλλέκτης, Πέτρες στις τσέπες τους, Βάτραχοι)

"Εχει τριτώσει το κακό και για τους δυο!", σχολιάζει (γελώντας) ο Δημήτρης Λιγνάδης

 

-Πώς είναι να συνεργάζεσαι , είτε σκηνοθετώντας εσύ εκείνον είτε εκείνος εσένα,  με ένα φίλο σου; Με κάποιον που σε ξέρει και τον ξέρεις τόσο καλά;

"Δεν το είχα σκεφτεί ,ως τώρα, πως είναι διαφορετικό να συνεργάζεσαι μ' εναν φίλο σου... Τώρα όμως που με ρωτάς, σκέφτομαι πως το πράγμα μπορεί να εμπεριέχει και κάποιες ευκολίες και κάποιες δυσκολίες. Η δυσκολία μπορεί να είναι το οτι ακριβώς επειδή είναι τόσο φίλος σου μπορεί να μην θέλεις , όπως όταν παίζετε μαζί ποδόσφαιρο, να σου κάνει παρατήρηση, ή  εσύ να νοιώθεις κρατημένος στο να του πεις κατι που σκέφτεσαι ή πιστεύεις. Σ' εμας, πάντως, δεν παρουσιάστηκε,ποτέ ως τώρα, κάτι τέτοιο. Ούτε από τη μεριά μου ούτε από τη μεριά του Κωνσταντίνου. Πάντα είμαστε "ανοιχτοί" ο ένας στον άλλο. Πάντα λέμε ο ένας στον άλλο αυτό που πιστεύουμε 

Η ευκολία είναι οι κοινοί μας κώδικες. Διότι η φιλία δεν πέφτει από τον Αρη. Χτίζεταιπάνω σε  κάποιους κοινούς κώδικες. Ψυχικούς και πνευματικούς. Με τον Κωνσταντίνο έχουμε πολλές δεξαμενές που μας συνδέουν. Έχουμε  έναν κοινό τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Αυτό άλλωστε κρατάει και μια φιλία. Μια φιλία δεν την κρατάει το τάβλι. Την κρατάνε κάποιοι πνευματικοί δεσμοί που με τον Κων/νο τους έχουμε ,από χρόνια, και είναι πολλοί.

Υπαρχει μεταξύ μας μεγάλη κατανόηση, εμπιστοσύνη,και κοινές πνευματικές καταγωγές"

aaaalignain.jpg

 

- Ως προς τον σκηνοθέτη Μαρκουλάκη;

 "(χαμογελάει ) Είναι ένας σκηνοθετης απόλυτα  καταρτισμένος, που ξέρει να ξεπερνάει τα όρια του  και κάθε τόσο τα μετατοπίζει όλο και πιο 'κει, θέλοντας να δοκιμάζει  και να δοκιμάζεται. Είναι έμπειρος, είναι ευγενής, είναι ένας καλλιεργημένος άνθρωπος και αυτά όλα για μένα είναι πολύ σημαντικά, ειδικά στις μέρες μας"

 

- Ο Οιδίποδας είναι ένα πραγματικά φωτεινό μυαλό. Πώς αντιμετωπίζεις, ερμηνευτικά, πέρα από τις σκηνοθετικές οδηγίες του Μαρκουλάκη, αυτόν τον τόσο ιδιαίτερο τραγικό ήρωα; Προσπαθείς να βγάλεις προς τα έξω αυτό το κομμάτι του φωτεινού μυαλού του, αλλά ταυτόχρονα και την αγωνία του στο να ανακαλύψει και να μάθει την αλήθεια;

"Μετράω πάνω από μισο αιώνα ζωής και πάνω από 30 χρόνια στο θεατρο, εχω παιξει πολύ Επίδαυρο, έχω σκηνοθετήσει πολύ  αρχαιο δραμα, αυτό σημαίνει οτι συνειδητά ή ασυνείδητα, εχω μια πανοπλία την οποία τη φέρω μαζί μου. Εχω λοιπόν:  1! την εμπειρία μου 2! την αγάπη μου (ζωντανή και όχι μουσειακή) και τη γνώση μου για το αρχαίο δράμα (το οποίο ΚΑΙ  ως φιλόλογος έχω μελετήσει πολύ)  3! την ωριμότητα που έχει ένας ηθοποιός στην ηλικία μου .

Όλα αυτά μαζί αποτελούν ένα αμάλγαμα, ένα χαρμάνι που καλειται να υπακούσει στις σκηνοθετικές εντολές, αλλά πρέπει και να τοποθετήσει τον εαυτό του, αυτά που ο ίδιος φέρει, αφού πετάξει πρώτα εκείνα  που η σκηνοθεσία θεωρεί άχρηστα 

Εγώ κουβαλάω στη σκηνή τον Οιδίποδα μου , όπως τον πιστεύω εγώ, σφυρηλατημένο και καλουπαρισμένο σκηνοθετικά από τον Μαρκουλάκη. Αλλά και ο σκηνοθέτης  όταν έχει έναν ηθοποιό ο οποίος είναι ένα φορτίο, ξέρει και γι αυτό λέει "θα κανω τον Οιδίποδα με αυτόν,θα κάνω την Ορέστεια με τον άλλον", αρα λοιπόν προσαρμόζει .

Δεν δίνονται με κλήρωση οι ρόλοι ούτε με προκήρυξη διαγωνισμών. Επιλέγω το Λιγνάδη για να παίξει Οιδίποδα, άρα κάπως έχω δει τον Οιδίποδα, ή επιλέγω τον Μαρκουλάκη να με σκηνοθετήσει γιατί διαθέτει αυτά που ξέρω ότι θα με προχωρήσουν Και πρέπει να σου πω , ανεξάρτητα από το ότι ο Κωνσταντίνος είναι φίλος μου, πως οι συμβουλές που μου δίνει, εμένα με προχωράνε, μου κάνουν καλό"

 

- Μίλησέ μου για την πορεία του Οιδίποδα προς την αλήθεια

"Το ερώτημα του Οιδίποδα είναι καταγωγικό και προσανατολιστικό, δηλαδή από πού καταγομαι και πού πηγαίνω.  

"O άνθρωπος όταν επιζητά την αλήθεια, αυτό που σήμερα θα λέγαμε "το νόημα της ζωής", την ουσία της ύπαρξης (που περιλαμβάνει μέσα του και την καταγωγή και τον προσανατολισμό) , και  πιστεύει πως σ' αυτή την αναζήτηση το μόνο όπλο είναι το μυαλό του, δηλαδή ο λόγος και τίποτα πέρα απ' αυτό, αρχίζει να παίρνει διαζύγιο από διάφορες άλλες πραγματικότητες που είναι υπερκείμενες.

Αυτό παθαίνει ο Οιδίπους. Παιρνει διαζύγιο από το "θείον", από το Θεό, δηλαδή, μέσω της σύγκρουσης του με τον Τειρεσία, παίρνει διαζύγιο απόν την 'πόλιν" την οποία εκφράζει ο Κρέων, παίρνει διαζύγιο από τον φίλο και τέλος παίρνει διαζύγιο από τη γυναίκα του που είναι ένα διαζύγιο όχι μόνο με την έννοια " απομακρύνομαι απο τη γυναικα μου την Ιοκάστη", (δεν ξέρει ακομα οτι είναι μάνα του) απομακρύνεται απο τη γυναίκα γενικά αλλά και ταξικά γιατι της λέει οτι" αν εσύ φοβάσαι να βρω την αλήθεια μου, τον εαυτό μου, φοβάσαι επειδή είσαι βασίλισσα κι εγώ μπορεί να αποδειχθεί πως είμαι δούλος".

Ο Οιδίποδας χρησιμοποιώντας το μυαλό του και προσπαθώντας να λύσει τα μεγαλύτερα ερωτήματα, χρησιμοποιεί το φως ενώ συσκοτίζεται ο ίδιος ακόμα πιο πολύ. 

Στην αρχαιότητα οι περισσότεροι σοφοί ή μάντεις, ήταν ή σοφοί ή τρελοί. Αυτοί, λοιπόν, είχαν απωλέσει κατι για να κερδίσουν την εσώτερη σοφία. Είναι απόλυτα συμβολικό οτι ένας τυφλος, ο Τειρεσίας, λέει στον Οιδίποδα, "εσύ βλέπεις,  κοιτάς αλλά δεν βλέπεις". Δηλαδή ζεις, συμπεριφέρεσαι βασει του μυαλού σου, βασει των αισθήσεων σου αλλά δεν καταλαβαινεις τίποτα γιατί αυτά είναι πολύ πεπερασμένα και περιορισμένα. 

Και είναι αλήθεια αυτό, διότι ο Οιδίπους όταν "βλέπει" την αλήθεια, όταν φωτίζεται η αλήθεια μπροστά του, ο ίδιος τυφλώνεται

Λέει ο Οδυσσέας Ελύτης: " Η αλήθεια μόνο έναντι θανάτου δίδεται"  (Ελεγεία της οξώπορτας) Για να κατορθώσεις κάτι πρέπει με κατι να πληρώσεις. Κι αυτό είναι το δικό μου πιστεύω για τη ζωή. Η πορεία προς τη γνώση, όπως και η πορεία προς την αγαπη, είναι σπαρμένη  με αίμα. Διότι και η αγαπη είναι μια γνώση. Πληρώνεις για να πληρωθείς. Για να νοιωσεις πλήρης

aaaalignains.jpg

 

- Υπάρχει "κάποιος Οιδίποδας" , ερμηνευμένος από κάποιον συνάδελφό σου που θαύμασες, ή που απέρριψες; Στοιχεία στην ερμηνεία κάποιου που θέλεις να πάρεις ή κάποια άλλα που θα ήθελες να τα ξορκίσεις;

"Από πολύ μικρός, πριν τελειώσω το σχολειο, εχω μολυνθεί με έναν... ρετρο-ιό  ο οποίος λέγεται Αρχαίο Δραμα Αλέξης Μινωτής. Τον πρωτοείδα πολύ μικρός στον Οιδίποδα επι Κολωνω και εντυπωσιάστηκα βαθειά. Αυτό με έχει σφραγίσει ως προς το αρχαίο δράμα. Δεν σημαίνει ούτε οτι θελω να το μιμηθώ, ούτε να το αναπαραγάγω. Η υψηλη βουνοκορφή μου ηταν είναι και θα είναι πάντοτε αυτό. Όλες οι υπόλοιπες προσπάθειες συναδέλφων, όλες, είναι ωφέλιμες, άξιες, και θεωρώ πως υπάρχουν ηθοποιοί πολύ πιο άξιοι από εμένα που για καποιο λόγο, (θέμα τύχης, θέμα συγκυριών) δεν βρίσκονται στην επιφάνεια. Δεν έχω να ψέξω κανέναν (μα κανέναν) ηθοποιό ή σκηνοθέτη . Μπορεί να βλέπω παραστασεις που δεν μου αρέσουν, όμως έχω το πεπόνι έχω και το μαχαίρι , άρα μπορώ να μην τις κανω. 

Όμως όταν είμαστε έξω απ' το χορό λέμε πολλά,  γι αυτό ... live and let them live! Υπάρχει χωρος για όλους! Για όλους τους ικανούς. Και σίγουρα υπάρχει το δικαίωμα στον καθένα να προσπαθήσει.

 

-Το χειμώνα ήσουν ο Λοπάχιν (στον Βυσσινόκηπο), πέρσι , στο Εθνικό, ερμήνευσες Πέερ Γκυντ.: στον Οιδίποδα σου,  θα βάλεις στοιχεία από τη μαγεία και την ποίηση του Πέερ Γκυντ  ή από τον ρεαλισμό του Λοπάχιν;

"Ναι. Το θέλω και το προσπαθώ. Γιατί αυτά τα στοιχεία των ρόλων , οι ρόλοι που έχεις παίξει περνάνε μέσα σου. Ή , αλλιώς, αυτα τα στοιχεία πάντα υπήρχαν μέσα σου κι εσύ τα μοίραζες στους ρολους

Με ρωτάνε: Οι ρόλοι δεν σου αφήνουν κάτι; Μπορεί να μου αφήνουν, όμως εγώ νομίζω πως οι ρόλοι όλοι ενυπήρχαν μέσα μου γι αυτό κι έγινα ηθοποιός. Αρα, μάλλον εγώ αφήνω κατι στους ρόλους.

 

-Θα έλεγες πως ο Οιδίποδας ήταν ένα παιδι χωρίς αγαπη;

"Αν δούμε το έργο απο μια σκοπιά πιο σύγχρονη, μια σκοπιά αστικού δράματος, τότε ναι βεβαίως και ήταν.  Ηταν ένα  παιδί πάντα μόνο του. Είχα πει στον Κωνσταντίνο, οτι όση ώρα γίνονται τα χορικά, θα ηθελα να είμαι μ' ενα παιδικό ποδηλατακι και να τρεχω γυρω γυρω απ' την ορχήστρα. . Δεν έγινε... Θα το κανω σ' άλλον Οιδίποδα εγώ, ή μπορεί και να έγινε μετασχηματισμένο στην παρασταση μας , με άλλο τρόπο.

Το ζητούμενο της αγαπης δεν υπάρχει στο αρχαιο δραμα. Της αγάπης όπως είναι διυλισμένη σ' εμας. Δεν υπάρχει η λέξη αγαπη στο αρχαιο δράμα. Ο Οιδίπους δεν κυνηγάει την αγαπη, κυνηγαει την αλήθεια, το φως.Το απο ερωτα κι απο αγάπη δεν υπαρχουν στον Σοφοκλή και στον Ευριπίδη . Υπάρχει το κυνήγι της αλήθειας και του βαθύτερου εγώ.Είναι βαθύτερα τα ερωτήματα στο αρχαίο δράμα." 

 

-Ο Οιδίποδας αν ζουσε στην Ελλαδα του 2019, θα ήταν ένας  αντιεξουσιαστής, ένας επαναστάτης, ένας επαναστατημένος; 

"Θα διαλέξω ...την κουρτίνα 3! Θα ήταν ένας μόνος τρελός, στο Σύνταγμα,   να ψάχνει ποιος είναι κι  απο πού προερχεται, τη στιγμη που όλοι οι άλλοι θα ειχαν βολευτει και βολέψει τη ζωή τους. Θα ηταν ένας μόνος του, δακτυλοδεικτούμενος στην πλατεια Συνταγματος

aaaalignainsi.jpg


"Ο ποιητής  ( ο άνθρωπος που ψάχνει , με τον λάθος τρόπο, αλλά ψάχνει) απο τη στιγμη που γεννιέται είναι σε μόνιμη αντιδικια με το σύμπαν"  λέει ο ποιητής Νικος Καρουζος Και ο Οιδίποδας θα ηταν σε μονιμη αντιδικία με το σύμπαν

 

_ Ταυτίζεσαι με καποιον τραγικό ήρωα;

"Με τον Οιδίποδα Τυρρανο. Πάντα μ' αυτόν ταυτιζόμουνα. Και για την αναζήτηση της αλήθειας και γιατι μέσα απ' αυτη την αναζήτηση ανιχνεύεται η σχέση ανδρα-γυναίκας.Το δίπολο αυτό, τι είναι η γυναίκα, είναι η Παναγία, είναι η Εύα, η άρνηση του με το θειο, ένας εγωκεντρικός σχεδόν παιδικός εγωισμός, με κάνουν να αισθάνομαι πως εχω πολλά κοινα στοιχεία με τον Οιδίποδα"

 

-Εχεις πραγματικούς ήρωες;

"Έχω ήρωες μυθολογικούς που θαυμαζω γιατί, με τον τροπο που μεγαλωσα εχω τη δική μου μυθολογία. Εχω τους ήρωες της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, εχω τον Αχιλέα. Πάντα ήθελα να ήμουν ο Αχιλέας κι όταν δεν τα κατάφερνα έλεγα "δεν πειραζει ας γινω ο Οδυσσέας,!" Θαυμάζω τον Μεγαλέξανδρο, θαυμάζω τον Αλκιβιάδη. Όμως αυτούς δεν τους εχω συναντήσει.  Από τους υπόλοιπους ήρωες, εχω τρεις ηρωες ζωής, τους οποιους θαυμάζω και τους οποιους εχω πρότυπα και στηρίγματα: είναι ο πατερας μου που δεν ζει, η μάνα μου που μ' εμαθε να ζω και να επιβιώνω  κι είναι και ο αδερφός μου ο Γιάννης."

 

- Πώς θα περιέγραφες τον εαυτό σου, με 5 λέξεις

"Μοναχικός, επιθυμητικός, εγωκεντρικός, αυτοαναιρούμενος, ωραιοθήρας"

 

-Η πολιτική πόσο σε αφορά;

"Πολύ. Με τη διασταλτική έννοια του όρου, όμως.  Θελω να είμαι πολίτης κι όχι ιδιώτης. Πόλις, πολίτης, πολιτισμός, πολιτική. Όλα ξεκινούν απο τη λέξη "πόλις" , δηλαδή "συνολο". Και για να πεις "πόλις" και για να πεις "πάω μπροστά" σημαινει οτι πρεπει να βρεθεί μια κοινη ηθική σ' αυτη την πόλη. Αν δεν υπάρχει αυτη η ηθική θα είμαστε απλά ένα συνολο ιδιωτών και αοριίστων δραστηριοτητων. Έτσι δεν με αφορα η πολιτική. Με αφορα γιατι αγαπώ την πατριδα μου, αγαπώ την ιστορία μου. Δεν θεωρώ οτι εχω την καλυτερη πατρίδα απ' όλες, μα την αγαπώ.  Όπως αγαπώ τη μάνα μου αλλά δεν είναι η ομορφότερη μανα απ' όλες.

Θα ήθελα  καποια στιγμη να μας ενωσει όλους ενα κοινό, συγκεκριμενο οραμα"

 

Μελίνα Αδαμοπούλου

 

 

Διαβάστε επίσης

INTERVIEW

«Η μητέρα μου, και η αστείρευτη αγάπη της για τη ζωή, αποτελεί τη βασική πηγή έμπνευσής μου» Μαρία Κηλαηδόνη

Λίγο πριν από την εμφάνισή της στο Gazarte, 18/2, η Μαρία Κηλαηδόνη μιλάει για τα σχέδιά της στην Αγγελική Λάλου και το allyou

INTERVIEW

«Η καλύτερη εποχή είναι εδώ και τώρα, κάτι που πάλευα χρόνια να καταλάβω στην πράξη» Λουίζα Σοφιανοπούλου

Λίγο πριν τραγουδήσει «Time of my life», η ταλαντούχα τραγουδίστρια Lou Is, ή αλλιώς Λουίζα Σοφιανοπούλου, μίλησε στην Αγγελική Λάλου και το allyou.gr 

INTERVIEW

«Με εμπνέει η μέση γυναίκα που παλεύει για το καλό των παιδιών της και των οικείων της. Η γυναίκα αγωνίστρια της ζωής» Φωτεινή Δάρρα

Λίγο πριν τις νέες της εμφανίσεις στο Half Note, η εξαιρετική Φωτεινή Δάρρα σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην Αγγελική Λάλου και το allyou.gr

Προτεινόμενα

ΠΑΙΔΙ

Οδηγός για γονείς παιδιών που ξεχωρίζουν για τις υψηλές επιδόσεις τους

Είναι σημαντικό να τους υπενθυμίζουμε συνεχώς ότι η αξία τους δεν συνδέεται αποκλειστικά με τα επιτεύγματα ή τις διακρίσεις τους.

ΤΑΞΙΔΙ

Στον παράδεισο που μπορεί να φιλοξενήσει την 3η σεζόν του The White Lotus

Αν φιλοξενήσει εσάς πάντως, σίγουρα θα περάσετε ονειρικά