Ημερολόγια lockdown: Ευγενία Μπογιάνου – «Πολύ φοβάμαι πως θα χαθούν κι άλλα πράγματα πολύ πιο απτά»

Από μικρό παιδί δεν τις άντεχα τις απαγορεύσεις. Δεν υπάκουα εύκολα στα «μη», στα «αποκλείεται», στα «δεν σου επιτρέπεται». Ένας ατίθασος αντάρτης εαυτός το μόνο που ήθελε, κι έκανε, ήταν να πάει κόντρα. Έτσι, με μια αίσθηση επαναστατικότητας, άλλες φορές με αιτία κι άλλες χωρίς. Και να που τώρα, καλούμαστε συλλογικά να διαχειριστούμε την απόλυτη απαγόρευση. Που και επιβεβλημένη είναι και, καθώς όλα δείχνουν, απολύτως αναγκαία. Είναι περιττό να πω πως ακόμη και μερικές μέρες πριν, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τη σημερινή κατάσταση.

Τα δυστοπικά μυθιστορήματα ποτέ δεν ήταν το καλύτερό μου (πόσοι Ρέι Μπράντμπερι υπάρχουν;) ακριβώς για αυτό: τα περισσότερα μου φαίνονταν απροκάλυπτα σχηματικά, ακριβώς επειδή για να λειτουργήσει η αλληγορία, τραβούσαν τις καταστάσεις σε εντελώς αναληθοφανή άκρα. Και να που η δυστοπία βρίσκεται γύρω μας. Και δεν πρόκειται για μυθιστόρημα. Ούτε για ταινία.

Προσωπικά με τον εγκλεισμό δεν έχω ιδιαίτερο πρόβλημα. Περνούσα και προηγουμένως αρκετές ώρες μπροστά σε έναν υπολογιστή ή διαβάζοντας. Ευτυχώς τα βιβλία δεν τελειώνουν ποτέ και - να που τώρα δεν είναι απλώς σχήμα λόγου - πόσους αχανείς δρόμους ανοίγουν μπροστά σου! Δεν μπορείς παρά να είσαι ευγνώμων.

Για τη δωδεκάχρονη κόρη μου είναι πιο δύσκολο. Είναι η δική της στιγμή να μην θέλει – ή να μην μπορεί ίσως – να υπακούσει. Προσπαθώ να βάλω φρένο στην αέναη χρήση των μέσω κοινωνικής δικτύωσης. Από τους συμμαθητές της είναι ίσως η μοναδική που δεν έχει δικό της κινητό, «τρυπώνει» όμως στο δικό μου, και, αν δεν μπει όριο, είναι ικανή να μη σηκώσει κεφάλι για ώρες. Αλλά πόσο εύκολο είναι να βάλεις όριο σε μια προέφηβη που ξαφνικά της «άρπαξαν» τη ζωή;

Έτσι κι αλλιώς, όλοι μας έχουμε μια αίσθηση αρπαγής. Χάθηκαν αδιαμφισβήτητες βεβαιότητες. Πολύ φοβάμαι πως θα χαθούν κι άλλα πράγματα πολύ πιο απτά: δικαιώματα και προνόμια που θεωρούσαμε δεδομένα. Δεν μπορώ να μη σκέφτομαι τους ανθρώπους που μέσα σ’ αυτή τη συνθήκη χάσανε τη δουλειά τους. Ή όλους τους συνανθρώπους με τις χαμένες πατρίδες που στοιβάζονται τώρα κάτω από άθλιες συνθήκες. Και πόσα άλλα θα χαθούν ακόμα;

Δυο εικόνες μού έρχονται συχνά στο μυαλό. Εικόνες που παίρνουν την μορφή βασανιστικής επιθυμίας. Πρωινό μπάνιο με τον Κώστα σε έρημη ακτή της Αττικής. Ίσα που έχει βγει ο ήλιος, η θάλασσα ακύμαντη, η γλύκα της στιγμής μεθυστική.

Φτηνό φαλάφελ –υπέροχο παρόλα αυτά– με τον παιδιόθεν κολλητό μου στην πλατεία Βάθης. Ο Ιμπραήμ κάνει γρήγορες συντονισμένες κινήσεις, δουλεύει με πυρετικούς ρυθμούς, μας αναγνωρίζει, χαμογελά και συνεχίζει. Καθόμαστε σε ένα πεζούλι, τρώμε, πίνουμε και τα λέμε. Ανταλλάσουμε χειρονομίες, μιλάμε δυνατά δίχως να υπολογίζουμε τα σταγονίδια που μπορεί να εκτοξεύονται από τα χείλη μας. Η πόλη γύρω μας, μέσα στην μαγική της πολυπολιτισμικότητα, σφύζει από ζωή. Αυτή τη ζωή που τόσο λαχταράμε.

Απόσπασμα από το βιβλίο «Φανή», εκδόσεις Μεταίχμιο

Εντάξει, ρε Φανή, οκέι, σε έχω δει κι άλλες φορές να πιάνεις πάτο, αλλά τόσο πάτο ποτέ. Να σε τραβάει από τη μύτη αυτό το καθίκι. Να μην τολμάς να αράξεις ένα βράδυ με τους κολλητούς σου επειδή δεν γουστάρει ο άξεστος. Επειδή δεν ακούει τέτοια μουσική. Και για πες μου, ρε Φανή, τι μουσική ακούει αυτός; Τι του αρέσει να κάνει; Ή, για να το πω αλλιώς, του αρέσει να κάνει κάτι; Αυτός ανοίγει το στόμα του να πει καμιά καλημέρα και πετιούνται βατράχια. Και να ήταν για έναν πήδουλο να το καταλάβω, σ’ έχω δει να τη βρίσκεις και με άλλους ψυχάκηδες. Αλλά να θες και έρωτες μ’ αυτό το τίποτα, είναι κάτι που με ξεπερνάει. Εντάξει, είπαμε να σε καθορίζουν οι ελλείψεις σου, αλλά όχι κι έτσι. Και να σου πω και κάτι… Είναι και εγωισμός όλο αυτό, είναι και λίγο «προσέξτε με». Δεν είναι ότι δεν πήρες αγάπη πάντως. Αυτό ξέρω εγώ. Μακάρι ο δικός μου πατέρας να είχε την τρυφερότητα του δικού σου. Έστω ίχνος από την τρυφερότητα του δικού σου. Τι τώρα; Τι σου έλλειψε, ρε; Αφού ξέρω ότι δεν έχεις σχήματα μέσα στο μυαλό σου, ξέρω πόσο cool τυπάκι είσαι, τι σ’ έπιασε τώρα μ’ αυτόν; Δεν βλέπεις με τι μίσος μας κοιτά όλους; Ρε Φανή, ώρες ώρες φοβάμαι για σένα. Αν πάθεις κάτι, θα φρικάρω. Να το ξέρεις, θα είμαι παράπλευρη απώλεια. Κούλαρε, ρε, κι έλα σήμερα στο live.

Τίτλοι βιβλίων της Ευγενίας Μπογιάνου

Φανή, Μεταίχμιο

Μόνο ο αέρας ακουγόταν, Μεταίχμιο

Ακόμα φεύγει, Πόλις

Κλειστή πόρτα, Πόλις

Το μυστικό, Ροές