«Να πάψουμε να ετεροκαθοριζόμαστε, όχι στα λόγια μα εσωτερικά γιατί βαθιά μέσα μας η πατριαρχία κάνει πάρτι» Κατερίνα Κυρμιζή

Δημιουργική, ταλαντούχα, συνεπής στην πορεία της, πετυχημένη –ή ξεροκέφαλη, ατίθαση και περήφανη όπως παρουσιάζει η ίδια τον εαυτό της– παραμένει σταθερά μια φωτεινή και ιδιαίτερη παρουσία στον χώρο της τέχνης. Με αφορμή τη συμμετοχή της στον νέο δίσκο του Νίκου Γρηγοριάδη «Ο βασιλιάς της λύπης» κάναμε με την Κατερίνα Κυρμιζή μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης, από την πανδημία μέχρι την πατριαρχία, τη συμπόρευσή της με τον σύντροφό της Νίκο Γρηγοριάδη, τη μουσική της πορεία και τα σχέδιά της.

Πώς περάσατε τα διαστήματα καραντίνας; Ήταν δημιουργικός χρόνος;

Μουδιασμένα όπως όλοι. Ήταν, αναπάντεχο, ένα αστροπελέκι που έπεσε πάνω μας, όπως άλλωστε τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία. Παρηγοριά μας στάθηκαν οι κιθάρες μας, η μουσική, η λογοτεχνία και… το περπάτημα. Βέβαια οφείλω να πω πως επειδή εργαστήκαμε και εγώ και ο Νίκος Γρηγοριάδης με τηλεκπαίδευση μιας και είμαστε και οι δυο και εκπαιδευτικοί, και είχαμε μισθό και μια κάποια κανονικότητα στην καθημερινότητά μας, δεν μας τσάκισε ο φόβος της επιβίωσης όπως άλλους μουσικούς και καλλιτέχνες. Μας έπληξε, μα δεν μας γονάτισε.

Πώς προέκυψαν τα Red Roses και η συνεργασία σας με τον Γιώργο Νταλάρα, θα μας μιλήσετε για αυτό το τραγούδι;

Ο Νίκος προσκάλεσε τον Γιώργο Νταλάρα και τον Μίλτο Πασχαλίδη να τραγουδήσουν στο άλμπουμ του με μελοποιημένη ποίηση «Ο Βασιλιάς Της Λύπης», οι οποίοι ανταποκρίθηκαν πρόθυμα και με χαρά. Ιδέα του Νίκου ήταν να γίνει ντουέτο το Red Roses σε στίχους του Χρήστου Γαβρήλου που μιλάει για το τέλος ενός έρωτα με σύμβολο τα κόκκινα τριαντάφυλλα που… «πεθαίνουν με ένα δάκρυ». Το πρότεινε όταν έκανα τις δεύτερες φωνές στο «Κι αν έσβησε σαν ίσκιος» όπου τραγουδάει ο Γιώργος Νταλάρας και διαπίστωσε πόσο ταίριαζαν οι χροιές μας!

Ο Γιώργος Νταλάρας μας έκανε την τιμή να σταθεί δίπλα μου με χαρά στην ηχογράφηση στο στούντιο και με πολύ χιούμορ στη βιντεοσκόπηση. Κάνοντας μοντάζ στο βιντεοκλίπ Red Roses διαπίστωσα πως ο Γιώργος Νταλάρας έχει μια τρυφερή, γλυκιά, παιδική πλευρά που με ενστικτώδη οξύνοια κρύβει ή αποκαλύπτει, αναλόγως.

Κρατώ στην καρδιά μου κάθε στιγμή που μοιράστηκε μαζί μας!

Πόσα χρόνια μετράει η δημιουργική σας συμπόρευση με τον Νίκο Γρηγοριάδη, πώς είναι να είστε κάτι παραπάνω από δημιουργικοί συνεργάτες;

Με τον Νίκο είμαστε μαζί από το 1995. Είναι πολύ δύσκολο να περιγράψω πως είναι η συμπόρευση στη μουσική και στη ζωή. Λειτούργησε και λειτουργεί γενικά μα και καλλιτεχνικά με αρωγούς το χιούμορ, την κοινή αισθητική και οπτική, το πάθος και την αγάπη μας για τη μουσική και τη δημιουργία και με τον καταμερισμό εργασιών! Δεν ήταν εκδρομή αυτά τα χρόνια και πολλές φορές συγκρουστήκαμε μετωπικά και μεταξύ μας και με τον εγωισμό μας. Αντέξαμε, δεν ξέρω πώς και γιατί, αλλά αντέξαμε!

Αρκετά χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του τραγουδιού, τι θα βάζατε εν έτει 2022 στην πίσω τσέπη του μπλου τζιν σας;

Θα άφηνα πίσω μου την τεράστια ανασφάλειά μου, το έως νοητικής παραλυσίας άγχος μου που με θυμώνει τόσο που φτάνω στο άλλο άκρο: της πλήρους αδιαφορίας, και την γκρίνια για τις δικές μου αλλά και των άλλων, πράξεις και παραλείψεις. Πρέπει να μάθω πως ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί κι όσα αντέχει! Άλλοι μπορούν πολλά και τα βαφτίζουν λίγα, άλλοι μπορούνε λίγα και μας τα λεν πολλά, πουλώντας τα ακριβά! Δεν είναι όλα για όλους.

«Ο βασιλιάς της λύπης» η τελευταία σας δισκογραφική δουλειά με τον Νίκο Γρηγοριάδη, πάνω σε μελοποιημένη ποίηση, πώς προέκυψε αυτός ο δίσκος; Ποιος έκανε την επιλογή των ποιημάτων και σε τι διαφέρει αυτή η δουλειά σας από τις προηγούμενες;

Το άλμπουμ «Ο Βασιλιάς Της Λύπης» δεν το λογίζω σαν δική μου δισκογραφική δουλειά παρόλο που τραγούδησα σε τέσσερα τραγούδια, έκανα όλα τα φωνητικά, έπαιξα κιθάρα, έκανα μπόλικο audio editing και μοιράζομαι την παραγωγή με τον Νίκο Γρηγοριάδη και τον μηχανικό ήχου Ηλία Λάκκα. Είναι έργο του Νίκου! Η απόφαση να μελοποιήσει ποιήματα στη νέα δισκογραφική δουλειά ήταν δική του! Να επιλέξει δηλαδή ποιήματα από την αρχαία ποιήτρια Σαπφώ και Πράξιλλα να συνεχίσει με τον Σέλλεϊ, τον Καρυωτάκη, τον Παπανικολάου και την Μελισσάνθη και να συμπληρώσει με στίχους δικούς του και του Χρήστου Γαβρήλου. Ομολογώ πως ήταν τολμηρό εγχείρημα και δεν στάθηκα σαν σύντροφος και σαν συνεργάτης πολύ υποστηρικτική στην αρχή, όταν έγραφε ο Νίκος Γρηγοριάδης τις μελωδίες. Το φοβήθηκα. Ευτυχώς δεν με άκουσε και σαν το μυρμήγκι ξεκίνησε να υλοποιεί σταθερά το όνειρό του και μας συμπαρέσυρε στο τέλος στον κόσμο του. Εμένα στην αρχή, έπειτα τον Ηλία Λάκκα και τέλος τον Μίλτο Πασχαλίδη και τον Γιώργο Νταλάρα. Θεωρώ μεγάλη τιμή να στέκομαι δίπλα σε αυτούς τους ερμηνευτές και θεωρώ σπουδαίο δίσκο το άλμπουμ «Ο βασιλιάς της λύπης» για πολλούς λόγους. Κυρίως γιατί γειώνει την παλιά ποίηση με σημερινές μελωδίες και ενορχηστρώσεις. Ο Νίκος Γρηγοριάδης βρήκε τα σωστά μουσικά ρούχα για να μεταμφιέσει αυτά τα ποιήματα στο εδώ και στο τώρα!

Στις 8/3 έγινε μια μεγαλειώδης εκδήλωση-πορεία για την Ημέρα της Γυναίκας, θα υπήρχε κάποιο δικό σας τραγούδι που θα αφιερώνατε στους αγώνες του γυναικείου κινήματος; Ως γυναίκα και καλλιτέχνιδα, τι θα θέλατε να δείτε να αλλάζει και να βελτιώνεται για τις γυναίκες του σήμερα και του αύριο;

Είμαι από τις δημιουργούς που γράφω πολύ γυναικεία. Από το ομότιτλο τραγούδι του άλμπουμ «Κοντσέρτο για σοκολάτα και τριαντάφυλλα» (1996) μέχρι το «Μια ψυχή για κάθε άστρο» από το ep «Κάκτοι ΙΙ» (2020) δεν υπάρχει τίποτα που δεν τολμώ να εξερευνήσω. Γιατί τι είναι η δημιουργία; Μια εξερεύνηση του τι νιώθω, τι σκέφτομαι για τα γεγονότα της ζωή μου και γιατί!

Για να απαντήσω όμως στην ερώτηση, θα αφιέρωνα ή το τραγούδι «Της καρδιάς μου οι κάκτοι» (2017) όπου μιλώ για τη λαχτάρα για ελευθερία και για την αποδοχή του τιμήματος που έχει αυτή η ελευθερία που ζητώ, «θέλεις να αλλάξω, να μη σε κουράζω, σε ό,τι έχεις μάθει να μοιάζω, θέλω να μείνω του κάκτου το κρίνο κι αν πρέπει να χάσω, ας χάσω» ή το τραγούδι και το βίντεο που έφτιαξα με τα χεράκια μου και έχει πολλά φεμινιστικά μηνύματα «Αν μείνω μικρή» και ιδιαίτερα το στίχο στο ρεφρέν «όλα έχουν τιμή, αξία όμως δεν έχει τίποτα αν μείνω μικρή». Το τραγούδι αυτό περιγράφει το πώς μικραίνουμε τον εαυτό μας ηλικιακά, νοητικά, σεξουαλικά, δημιουργικά για να χωρέσουμε σε έναν κόσμο αντρικό, σε έναν κόσμο που δεν φτιάχτηκε για εμάς.

Κι όσο για αυτό που θα ήθελα να αλλάξει είναι να πάψουμε να ετεροκαθοριζόμαστε, να νιώθουμε άξιες από τη σχέση μας με τους άντρες και τα πιστεύω τους. Όχι στα λόγια μα εσωτερικά. Πολλές κορόνες λέμε αλλά βαθιά μέσα μας η πατριαρχία κάνει πάρτι. Τουλάχιστον στη δική μου γενιά! Ας το παραδεχτούμε και ας εργαστούμε με πάθος για να το αλλάξουμε.

Υπάρχει κάποιο κομμάτι που ξεχωρίζετε περισσότερο κι αν ναι γιατί από τον Βασιλιά της λύπης;

Αγαπώ πολύ την «Μπαλάντα της μάνας», τραγούδι με αποσπάσματα από ένα μακροσκελές ποίημα της Μελισσάνθης όπου περιγράφει την απώλεια ενός γιού χωρίς η ίδια η ποιήτρια να έχει γνωρίσει ποτέ τη μητρότητα. Το τραγούδησα με δάκρυα στα μάτια σαν ντέμο και δεν τόλμησα να το ξανατραγουδήσω γιατί η ερμηνεία είχε αθωότητα και συναισθηματική φόρτιση!

Ξεχωρίζω επίσης και το «Της ζωής η σπίθα» που τραγουδάει ο Νίκος Γρηγοριάδης σε ποίηση της Πράξιλλας και μετάφραση/απόδοση από τα αρχαία ελληνικά του Χρήστου Γαβρήλου. Μου αρέσει το νόημα του ποιήματος, πως η ουσία βρίσκεται στα απλά πράγματα στη ζωή και είναι του απολύτου γούστου μου η μελοποίηση, η ενορχήστρωση και η ερμηνεία του Νίκου Γρηγοριάδη.

Υπάρχει κάποια στιγμή από live σας που σας έχει μείνει χαραγμένη στην καρδιά;

Πολλές στιγμές! Όμως αν πρέπει να διαλέξω μια μοναδική, μαγική στιγμή θα διάλεγα μια βραδιά στην Boite. Τραγουδάω το τραγούδι του Νίκου Γρηγοριάδη «Άντε γεια» από το άλμπουμ του «Αλφάδι» (2000) που κλείνουμε τη συναυλία. Τελειώνω με μια σπαρακτική κορόνα στον στίχο «άντε γεια» πάνω στην υπέροχη κιθαριστική φράση που παίζει ο Νίκος Γρηγοριάδης και σταματά κάθε ήχος. Ανοίγω τα μάτια παραξενευμένη και συνειδητοποιώ πως κρατούν όλοι την ανάσα τους. Για μερικά δευτερόλεπτα απλώνεται μια θεσπέσια, λυτρωτική, ενωτική σιωπή πριν ξαναεισπνεύσουν όλοι -μαζί κι εγώ- και ξεσπάσουν επευφημίες και χειροκροτήματα!

Σχέδια για το μέλλον ή κάποιο όνειρό σας που δεν έχετε πραγματοποιήσει ακόμα;

Δεν έχω όνειρα στον ξύπνιο, μόνο στον ύπνο. Στον ξύπνιο έχω στόχους. Κι έχω διάφορους στόχους που αφορούν πολλούς και διαφορετικού ύφους και είδους δίσκους. Ελπίζω οι περιστάσεις να το επιτρέψουν να τους πραγματοποιήσω. Ελπίζω να προλάβω.

Τι συμβουλή θα δίνατε σε νέα παιδιά που θα θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη μουσική και το τραγούδι;

Εξαρτάται. Άλλο δρόμο έχει ένας τραγουδιστής, άλλον ένας τραγουδοποιός κι άλλον ένας συνθέτης ή στιχουργός. Εγώ δεν ακολούθησα κανενός τη συμβουλή γιατί είμαι ξεροκέφαλη, ατίθαση και περήφανη. Μάλλον πήγα κόντρα σε όλες τις επαγγελματικές συμβουλές που άκουσα. Γενική συμβουλή πάντως που λέω και στην δεκαοχτάχρονη κόρη μου είναι: «Να ακούς την καρδιά και το σώμα σου. Όπου και όταν σου λένε αυτά τα δυο «μείνε» να μένεις και αν χρειαστεί, να επιμένεις!»