Ο ιερός πόλεμος της μάσκας: Σύγχρονοι μασκοφόροι vs αρνητών της χρήσης μάσκας

Καλοκαίρι στη χώρα μας σημαίνει απίστευτη ζέστη, θες να φοράς όσο γίνεται λιγότερο ή να μη φοράς απολύτως τίποτα. Μέσα μεταφοράς στη χώρα μας σημαίνει -ενίοτε- καθυστερήσεις, κακός εξαερισμός (έως ανύπαρκτος), συνωστισμός και εκνευρισμός. Υπό αυτές τις συνθήκες η επιβολή της μάσκας είναι κάτι που δεν αρέσει σε ορισμένους οι οποίοι εξακολουθούν να αντιστέκονται σθεναρά στην εφαρμογή του μέτρου αυτού προστασίας έναντι του κορωνοϊού. Κάπως έτσι πολλοί προτιμούν ακόμα και τώρα να ψωνίζουν ηλεκτρονικά από το να μπουν σε ένα κατάστημα φορώντας μάσκα ή μπαίνουν «λαθραία» στα ΜΜΜ αψηφώντας τους κανονισμούς.

Στις πρώτες μέρες της πανδημίας του κορωνοϊού, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) δήλωσαν ότι οι υγιείς άνθρωποι δεν χρειάζονται να φορούν μάσκες προσώπου. Αλλά στις 3 Απριλίου, αυτό άλλαξε και ανακοινώθηκε παγκοσμίως μια σύσταση που συμβουλεύει όλους να φορούν μάσκα προσώπου ή κάλυμμα όταν βρίσκονται σε δημόσιους χώρους, μέσα μεταφοράς και καταστήματα προκειμένου να επιβραδύνουν την εξάπλωση του κοροναϊού. Φυσικά, υπήρξε κάποια σύγχυση - δεν βοηθούσε και το γεγονός ότι ισχυρά πρόσωπα ή πολιτικοί (όπως ο Ντόναλτ Τραμπ) επέλεγαν στις δημόσιες εμφανίσεις τους να μη φορούν μάσκα προσώπου.

https://www.instagram.com/p/CERNdSFJJQ5/

Εδώ κι αρκετές εβδομάδες ωστόσο το μήνυμα είναι πλέον ξεκάθαρο: Η χρήση μάσκας προσώπου βοηθά στη μείωση της μετάδοσης του κορωνοϊού. Εκτός από τις συμβουλές του CDC ή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα περισσότερα κράτη έχουν εκδώσει τους δικούς τους κανόνες σχετικά με την κάλυψη του προσώπου.

Παρ’ όλα αυτά, μερικοί εξακολουθούν να αρνούνται να φορέσουν μάσκα ή κάλυμμα προσώπου όταν φεύγουν από το σπίτι, ανεξάρτητα από τους κανόνες στην περιοχή τους.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι καβγάδες για τη χρήση ή όχι της μάσκας δίνουν και παίρνουν. Στη χώρα μας έχουμε ζήσει αυτό το καλοκαίρι όλες τις «χρήσεις» μάσκας προσώπου, που άλλοτε κρέμεται στο αφτί σαν σκουλαρίκι, άλλοτε καλύπτει μόνο το πηγούνι, κι άλλοτε αφήνει ακάλυπτη τη μύτη, ενώ δεν είναι σπάνια η χρήση της μάσκας ως περιβραχιόνιο ή περασμένη στο χέρι ή στον αγκώνα…

Για τους ανθρώπους όμως που ακολουθούν τους κανόνες και φορούν μάσκα προσώπου όταν είναι έξω, η άρνηση της χρήσης μάσκας δεν είναι κάτι αστείο. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι ενοχλητικό, επειδή οι κανόνες αυτοί προορίζονται για να επιβραδύνουν την εξάπλωση μιας θανατηφόρου ασθένειας.

Η πόλωση ανάμεσα σε αυτούς που φορούν μάσκα επειδή πιστεύουν ότι τους προστατεύει και ανάμεσα σε αυτούς που αρνούνται επειδή δεν έχουν πειστεί (ή και για επιπλέον λόγους) μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις κοινωνικού αναβρασμού, με συμπεριφορές λεκτικής βίας, απειλές, βρισιές, χειρονομίες ή να δημιουργήσει μια γενικευμένη έκρυθμη ατμόσφαιρα έντασης κι εκνευρισμού.

Εάν είσαι υπέρ της μάσκας, είναι φυσικό να νευριάζεις όταν βλέπεις ανθρώπους χωρίς μάσκα όταν είναι σε κλειστό χώρο με κόσμο. Όταν κάποιος πιστεύει ότι η ασφάλειά του θα βελτιωθεί σημαντικά φορώντας μάσκα προσώπου και οι άλλοι δεν συμμορφώνονται με αυτήν την πράξη, μπορεί να αισθανθεί φόβο, που οδηγεί σε δυσαρέσκεια και θυμό, υποστηρίζουν οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας.

https://www.instagram.com/p/CERNMwVHeAJ/

Αντίθετα μηνύματα και διχασμός κοινής γνώμης

Οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι αντίθετα μηνύματα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από άτομα σε θέσεις εξουσίας, όπως κυβερνητικοί αξιωματούχοι, θα μπορούσαν να κάνουν κάποιον να μην είναι σίγουρος για το αν θα φορέσει μάσκα ή όχι. Τα μηνύματα χάνουν την αξιοπιστία τους όταν παρουσιάζονται ως γεγονός τη μια μέρα, και μετά από λίγο παρουσιάζονται διαφορετικά ή αναιρούνται. Από την άλλη πλευρά, η αξιοπιστία αυξάνεται όταν τα δεδομένα και οι απόψεις παρουσιάζονται με πραγματική υποστήριξη. Οι ενήλικες δεν θέλουν να τους λένε τι να κάνουν χωρίς να κατανοούν τους λόγους πίσω από αυτό.

Είναι ευκολότερο να κάνεις κάτι - ακόμα κι αν δεν το θέλεις πλήρως - όταν ένα σαφές και περιεκτικό μήνυμα αναφέρει ότι είναι το καλύτερο βήμα. Όταν φαίνεται να υπάρχει ένα μενού επιλογών εκεί έξω, φυσικά και θα επιλέξεις αυτό που σου φαίνεται πιο ελκυστικό. Πολλοί άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται ότι η μάσκα είναι μια επιβολή στη ζωή τους και αισθάνονται άβολα, οπότε αν υπάρχει ένα δημόσιο μήνυμα που το επικυρώνει, θα το ασπαστούν. Εάν δεν θέλεις να φοράς μάσκα, έχεις στη διάθεσή σου μια ροή πληροφοριών στο διαδίκτυο που ενισχύει την απόφασή σου αυτή και σου προσφέρει άλλοθι, δικαιολογίες μέχρι και επιχειρηματολογία.

https://www.instagram.com/p/CERG5dOpbYv/

Όχι, γιατί έτσι θέλω

Η άρνηση μπορεί να αποτελεί τη ρίζα της απόφασης ορισμένων ατόμων να μη φορούν μάσκα προσώπου - και είναι ένας εξαιρετικά ισχυρός αμυντικός μηχανισμός. Η άρνηση ξεκινά αυτόματα όταν κάποιος δεν μπορεί να χειριστεί το βάθος και τη σοβαρότητα μιας κατάστασης. Η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού είναι τραυματική και πολλές ψυχολογικές άμυνες θα αναδυθούν προκειμένου να βοηθήσουν τα άτομα να την αντιμετωπίσουν. Η άρνηση οδηγεί σε αποφυγή και στη συνέχεια οδηγεί στο να μην ακούει κάποιος τα γεγονότα, κάτι που με τη σειρά του οδηγεί στο να μην ακολουθεί ασφαλή μέτρα για να αποτρέψει αυτό που φοβάται. Είναι ένας φαύλος, άβολος κύκλος, που τελικά συμβάλλει στο πρόβλημα, εξηγούν οι ψυχολόγοι.

Αυτήν την άρνηση εντείνει κι ένας αυξανόμενος αριθμός θεωριών συνωμοσίας και άλλων εξωγενών ιδεών για την πανδημία. Οι περίεργες ιδέες μπορούν να εκκολαφθούν και να δημιουργήσουν ρεύμα προσηλυτισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ισχυρίζονται οι ειδικοί. Υπάρχουν φωνές εκεί έξω που αμφισβητούν τα δεδομένα που παρουσιάζονται σχετικά με τη μετάδοση και τη σοβαρότητα του κορωνοϊού. Έχει γίνει κάτι σαν κίνημα. Υπάρχουν άνθρωποι που αρνούνται κυριολεκτικά τον ιό, και υπάρχουν άνθρωποι που υποσυνείδητα αρνούνται τον ιό. Δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν -επειδή οι ίδιοι δεν γνωρίζουν προσωπικά ή στον κύκλο τους κάποιον που να έχει νοσήσει- ότι ο ιός δεν υπάρχει στα αλήθεια.

Η μη χρήση μάσκας είναι πράξη ανεξαρτησίας

Παρόλο που η κρίση δεν έχει τελειώσει, πολλοί θέλουν απλώς να προχωρήσουν παρακάτω και να ελέγξουν ξανά τη ζωή τους, όπως έκαναν και πριν. Προηγήθηκε ένα διάστημα όπου οι οδηγίες είχαν χαλαρώσει κι οι άνθρωποι τώρα αρνούνται να υπακούσουν ή να περιοριστούν εκ νέου – δείχνοντας ότι, παρά την προειδοποίηση των επιστημόνων για δεύτερο κύμα, δεν είναι ψυχολογικά έτοιμα για έναν δεύτερο γύρο μέτρων. Για μερικούς ανθρώπους, αυτό σημαίνει ότι πηγαίνουν στην αντίθετη κατεύθυνση, καταργώντας την κοινωνική απόσταση και το να κυκλοφορούν χωρίς μάσκα.

Μερικοί επιλέγουν να επαναστατήσουν ενάντια σε ό,τι τους επιβλήθηκε τους τελευταίους μήνες - συμπεριλαμβανομένης της μάσκας. Η μάσκα έχει γίνει το σύμβολο του κορωνοϊού, οπότε είναι λογικό να απορρίπτεται από ορισμένους.

Για πολλούς επίσης το αν θα φορέσουν ή όχι μάσκα, είναι απόφαση και πράξη με πολιτικό νόημα και περιεχόμενο κι έχει να κάνει με τα πολιτικά πιστεύω τους και το τι ψηφίζουν.

https://www.instagram.com/p/CERKmAHF728/

Δεν υπάρχει ομαδικό πνεύμα

Εάν αναρωτιέσαι πάλι εάν μερικοί άνθρωποι είναι απλώς εγωιστές και δεν μπορούν να μπουν στον κόπο να φορέσουν μάσκα προσώπου –ή αισθάνονται υπεράνω του νόμου και δεν πιστεύουν ότι οι κανόνες ισχύουν γι’ αυτούς– ενδέχεται να έχεις δίκιο. Ορισμένοι έχουν την αίσθηση του ελιτισμού, των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών ή θεωρούν ότι είναι καλύτεροι από τους άλλους. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους αμυντικούς μηχανισμούς επίσης - που γεννιούνται από φόβο και αίσθημα αποκοπής από τους άλλους, ερμηνεύουν οι ψυχολόγοι.

Ορισμένοι ενάντιοι της μάσκας βλέπουν το ζήτημα μόνο από την άποψη της άνεσης και της ασφάλειάς τους. Από την απροσεξία ή τον εγωισμό, δεν καταλαβαίνουν ότι η χρήση μάσκας προσώπου μπορεί να αποτρέψει τη διάδοση του ιού όχι μόνο σε αυτούς αλλά και στα μέλη της οικογένειάς τους και στην κοινότητα. Δεν βλέπουν το όφελος να κάνουν κάτι για το μεγαλύτερο καλό, ακόμα κι αν είναι άβολο.

https://www.instagram.com/p/CERItIiF3ut/

Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους άλλους με τον ίδιο τρόπο που αισθάνονται για τον εαυτό τους. Έτσι, εάν δεν νοιάζονται για την ευημερία των άλλων, είναι πιθανό ότι έχουν βαθιές ανασφάλειες όπου δυσκολεύονται να αισθανθούν συμπόνια για τον εαυτό τους και να ασκήσουν αυτο-φροντίδα.