Skip to main content

ΥΓΕΙΑ

Βελανιδιά: ιδιότητες, οφέλη, χρήσεις, καλλιέργεια και παρενέργειες

Βελανιδιά: ο απόλυτος οδηγός για τη χρήση της, την καλλιέργειά της, τη θεραπευτική δράση και τις παρενέργειές της



"Καλέ μου ξυλοκόπε, μην κόψεις την βελανιδιά γιατί για μένα είναι το σπίτι μου. Σε αυτήν κατοικώ εδώ και χίλια χρόνια", είπε η νεράιδα όταν αντίκρυσε τον ξυλοκόπο με το τσεκούρι του. Το αγαπημένο δέντρο των παιδικών παραμυθιών, ζωντανεύει ξανά στο φλιτζάνι μας επιχειρώντας δεύτερη καριέρα: O φλοιός και ο καρπός του μπορούν να δώσουν τώρα μοναδικές λύσεις σε δεκάδες προβλήματα υγείας!

Υπερεκτιμημένη στη Δύση (αν και εγκεκριμένη σήμερα η χρήση της) εξαιτίας ίσως των ειδωλολατρικών παραδόσεων, πολύ μικρότερη η χρήση στον τόπο μας. Η βελανιδιά ή βαλανιδιά ή (κοινώς) δέντρο (επιστ. Δρυς, Quercus) είναι γένος φυτών της οικογένειας των Φηγοειδών (Fagaceae) με 531 αυτοφυή είδη του βόρειου ημισφαίριου της γης. Είναι το κατ΄ εξοχήν δένδρο των Δρυμών. Ο καρπός της κυρίως ως αφέψημα χρησιμοποιείται σαν αιμοστατικό, αντιδιαρροϊκό και αντίδοτο σε δηλητηριάσεις (χωρίς επιστημονικό υπόβαθρο). Το αφέψημα από φλοιό ανακουφίζει από τις αιμορροΐδες, τις στοματικές άφθες και τον πονόλαιμο (γαργάρες), επουλώνει πληγές και εγκαύματα. Τα ποδόλουτρα ξεκουράζουν τα πόδια και απαλύνουν τους μυϊκούς πόνους.

Διάβασε επίσης: Χαμομήλι: Ιδιότητες, τα 18 οφέλη του και οι παρενέργειες

Λατινική ονομασία: Quercus frainetto

Άλλες ονομασίες: Πλατύφυλλη δρυς

Τρόποι χρήσης: Φύλλα, φλοιός από τρυφερά κλαδιά, καρπός. Βάμμα, αφέψημα

 

Βελανιδιά

 

Φύλλα και βελανίδια (Quercus robur)

Είναι δέντρα ψηλά, αιωνόβια που βρίσκονται είτε σε πεδινές είτε σε ορεινές περιοχές. Ο καρπός της βελανιδιάς είναι το βελανίδι, χρήσιμο για ζωοτροφές και στη βυρσοδεψία. Το ξύλο όλων των ειδών είναι βαρύ, σκληρό και δεν σαπίζει εύκολα. Χρησιμοποιείται στην οικοδομική, ναυπηγική, επιπλοποιία, στην κατασκευή σανίδων, δοκαριών και παρασκευάζονται από αυτό ξυλάνθρακες πολύ καλής ποιότητας.

Το ξύλο της βελανιδιάς

Το ξύλο της είναι σχετικά ακριβό και χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία. Είναι πυκνό και το χρώμα του κυμαίνεται μεταξύ σκούρου και ανοιχτού. Στην κατασκευή κτιρίων χρησιμοποιείται στην ξυλοδεσιά. Εξαιτίας του αρωματικού της ξύλου, είναι ιδανική για την κατασκευή βαρελιών στην ποτοποιΐα.

Διάβασε επίσης: Τσάι του βουνού: τα οφέλη και οι παρενέργειες - AllYou.gr

Φελλός

Από ένα είδος βελανιδιάς, το φελλόδεντρο (Querqus suber), εξάγεται από το εξωτερικό μέρος του κορμού του φυτού ο φελλός, υλικό το οποίο έχει πολλές εφαρμογές χάρη στις ιδιότητές του.

Παραδοσιακές χρήσεις

Χρησιμοποιείται από αρχαίους χρόνους στην οικοδομική την ναυπηγική και την επιπλοποιία. Ο δε καρπός της βελανιδιάς -το βελανίδι- είναι χρήσιμο για ζωοτροφές και στη βυρσοδεψία. Το καυσόξυλο δρυ συγκαταλέγεται μέσα στα κύρια στερεά καύσιμα για την θέρμανση κατοικιών, είτε σαν καυσόξυλα δρυ ή στη μορφή «πέλετ».

Μυθολογία

Λόγω της μεγάλης ζωής των αιωνόβιων αυτών δένδρων (μια υγιής βελανιδιά φτάνει μέχρι και τα 1000 χρόνια!), αλλά και λόγω της χρησιμότητας οι λαοί τίμησαν και δόξασαν το δένδρο αυτό στους μύθους και τις θρησκείες τους αφιερώνοντας την δρυ στον κύριο θεό τους. Στην ελληνική μυθολογία οι δρύες αναφέρονται πολύ συχνά. Η βελανιδιά ήταν το ιερό δένδρο των αρχαίων Ελλήνων. Το ιερό δένδρο της Γαίας και αργότερα του παντοδύναμου Δία. Η δρυς ήταν δένδρο αφιερωμένο στο θεό του κεραυνού γιατί από παλιά είναι γνωστή η αντοχή του δέντρου στον κεραυνό και ακόμα ίσως η έλξη του.

Η δρυς ήταν το ιερό προφητικό δένδρο του Μαντείου της Δωδώνης, του Δωδωνιαίου Δία, του αρχαιότερου μαντείου στον κόσμο. Σχετικά με την ίδρυση του μαντείου της Δωδώνης ο Hρόδοτος (Iστορ. B, 54-57) αναφέρει ότι δύο ιέρειες των Θηβών της Αιγύπτου πουλήθηκαν δούλες, η μια στους Λιβύους και η άλλη στους Θεσπρωτούς. H πρώτη ίδρυσε το μαντείο του Άμμωνος Διός στην όαση Σίουα, η δεύτερη έκτισε, κάτω από μια βελανιδιά που φύτρωσε μόνη της, ένα ιερό του Διός στη Δωδώνη.

Σύμφωνα με το μύθο, από την Ιερά Φηγό του Μαντείου της Δωδώνης που είχε την ικανότητα να προφητεύει το μέλλον, πήρε η θεά Αθηνά το κομμάτι ξύλου που έβαλε στην πλώρη της Αργούς κατά την Αργοναυτική εκστρατεία. Δεν είναι τυχαίο ότι ετυμολογικά η λατινική και επιστημονική ονομασία της δρυός, που είναι quercus, σημαίνει ότι από αυτό το δέντρο οι θεοί μπορούν να απαντούν ερωτήσεις (quaere στα λατινικά, queries στα αγγλικά) για το μέλλον.

 

Βελανιδιά

 

Οι νύμφες του δάσους

Οι Δρυάδες και οι Αμαδρυάδες ήταν νύμφες του δάσους. Αυτά τα θηλυκά πνεύματα της φύσης πιστεύονταν ότι κατοικούσαν σε δένδρα και δάση και ιδιαίτερα σε βελανιδιές. Πολλές ιστορίες και μύθοι για τα πλάσματα αυτά συναντάμε στην ελληνική λαογραφία.

Δραστικές ουσίες βελανιδιάς

Η βελανιδιά περιέχει Grandinin, roburin E, castalagin, vescalagin, γαλλικό οξύ, γαλλοταννίνη, κατεχίνη, γόμμη, φλαβονοειδή, διάφορες γλυκόζες, ραμνόζη, Quercitrin και ελλαγικό οξύ είναι φαινολικές ενώσεις και σαπωνίνες και triterpene, ταννίνες.

Χρήσιμα μέρη βελανιδιάς

Τα βελανίδια, η φλούδα των κλαδιών, τα φύλλα και τα κηκίδια.

Ιδιότητες και ενδείξεις βελανιδιάς

  • Το έλαιο της βελανιδιάς χρησιμοποιείται στην περιποίηση προσώπου. Εξαφανίζει τις φακίδες (3-4 σταγόνες), δίνει στα μαλλιά καστανή απόχρωση που διαρκεί και κατευνάζει τους πόνους των αυτιών (3-4 σταγόνες).
  • Τα κηκίδια τα βράζουμε με βρόχινο νερό και ξύδι και βάφουμε τα μαλλιά.
  • Η φλούδα των κλωναριών είναι στυπτική και τονωτική. Φτιάχνεται με αυτή ένα έγχυμα ρίχνοντας ένα λίτρο βραστό νερό πάνω σε 3 κουταλιές της σούπας ξερή φλούδα και τ΄ αφήνετε για 15 λεπτά, αφού κλείσετε το καπάκι του δοχείου, για να βγουν οι δραστικές ουσίες. Αυτό πίνεται, αλλά χρησιμοποιείται και σαν κλύσμα για αιμορροϊδες, άλλα προβλήματα πρωκτού και προβλήματα περιόδου. Το έγχυμα βελανιδιάς είναι ωφέλιμο στη διάρροια, τη χρόνια δυσεντερία, τις αιμορραγίες και τις μητρορραγίες.
  • Το αφέψημα της φλούδας της βελανιδιάς είναι κατάλληλο για γαργάρες σε αμυγδαλίτιδα, σε χαλάρωση ούλων και σε στοματίτιδα, για πλύσιμο και εσωτερικά κάνει καλό σε παθήσεις του σπλήνα και σε εντερίτιδες, αλλά και σε βρογχοκήλη. Η φλούδα της βελανιδιάς για εσωτερική και εξωτερική χρήση είναι άριστη για τους κιρσούς. Επίσης, είναι καλό φάρμακο για τη λευκόρροια και τη βλεννόρροια με πλύσεις της ουρήθρας και του κόλπου.
  • Φτιάξτε ένα αφέψημα με 25 γραμ βελανιδιάς σε 1 λίτρο νερό μέχρι να εξατμισθεί το 1/3, προσθέστε στύψη (θειϊκό άλας αργιλίου-καλίου που χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία και σαν αιμοστατικό) και είναι το καλύτερο φάρμακο για τις χιονίστρες.
  • Καβουρντισμένα αλεσμένα βελανίδια και βρασμένα χρησιμοποιούνται για τον έντονο βήχα. Επίσης, χρησιμοποιείται σε ακράτεια ούρων, πυρετό και σε διόγκωση του σπλήνα.
  • Τα φύλλα βελανιδιάς φτιάχνουν αφέψημα για γαργάρες για τον πονεμένο λαιμό και τον πυρετό. Επίσης, το ίδιο αφέψημα χρησιμοποιείται για πλύσιμο πληγών και ερεθισμούς του δέρματος.
  • Χρησιμοποιείται στην χρωματουργία για το μαύρο χρώμα και στη βυρσοδεψία.
  • Τα βελανίδια χρησιμοποιούνται σε περιόδους στέρησης και πείνας, ως ανθρώπινη τροφή, ψητά.
  • Για τα γουρούνια είναι άριστη τροφή.
  • Χρησιμοποιείται για τη δυσεντερία και τις αιμοπτύσεις
  • Δίνει θαυμάσια ξυλεία
  • Το βρύο της χρησιμεύει για μαγιά ψωμιού
  • Όταν τα βελανίδια πέσουν στη γη, χάνουν την πικράδα τους και ξεραίνονται και μαζί με ζάχαρη και άλλα αρωματικά φυτά φτιάχνεται ένας εύπεπτος καφές που είναι χωνευτικός και αντιδιαρροϊκός.

Βελανίδια για τόνωση

Kαθαρίζετε και ξεραίνετε βελανίδια, τα κονιορτοποιείτε και αφήνετε τη σκόνη να ξεραθεί πάνω σε λεπτό πανί. Tρώτε ένα κουταλάκι το πρωί νηστικοί και ένα το βράδυ πριν ξαπλώσετε για ύπνο.

Για τη φυματίωση, τη δυσεντερία και την εξασθένηση

3 γραμμάρια σκόνη φλοιού ή 20 γραμ φύλλα βελανιδιάς σε 1 λίτρο νερό, προσθέτετε 5 γραμ κενταύριο και 5 γραμ αψιθιά και βράζετε για λίγα λεπτά, σουρώνετε και γλυκαίνετε με μέλι και πίνετε τρία ποτήρια την ημέρα.

Για το συκώτι και την όρεξη

Kοπανάτε στο γουδί μια χούφτα βελανίδια και τα αφήνετε σε ένα λίτρο λευκό κρασί για μια εβδομάδα. Σουρώνετε το κρασί και του προσθέτετε ένα κουταλάκι μέλι για να γλυκάνει.

Για την λευκόρροια

Βράζετε για λίγα λεπτά σε 1 λίτρο νερό ή κρασί 10 γραμ φύλλα βελανιδιάς, 10 γραμ φύλλα τσουκνίδας και 10 γραμ φύλλα ευκαλύπτου, σουρώνετε και γλυκαίνετε με μέλι και πίνετε 1 ποτηράκι κρασιού πριν από κάθε γεύμα.

Για την παρατεταμένη και άφθονη εμμηνόρροια

Pίχνετε 2-3 γραμμ. σκόνη από φλοιό σε μια κουταλιά μέλι και το παίρνετε το πρωί πριν φάτε.

Φυματίωση και λεμφαδενοπάθεια

Ρίζες βελανιδιάς φουσκώνουν σε νερό για να καλυφθούν, κλείνετε καλά το δοχείο και βράζετε αρκετή ώρα. Όταν ο ατμός μυρίζει όπως τα ψημένα κάστανα είναι έτοιμο. Σουρώνετε και πίνετε 3 ποτήρια την ημέρα.

Προφυλάξεις και παρενέργειες βελανιδιάς

Η εσωτερική χρήση της φλούδας πάντως πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, γιατί σε μεγάλες δόσεις για περισσότερο χρονικό διάστημα από το επιτρεπόμενο μπορεί να προκαλέσει καρδιαλγία και βλάβες στο στομάχι. Όταν χρησιμοποιείται για προβλήματα διάρροιας πρέπει να λαμβάνεται το πολύ για 3-4 ημέρες. Σε πολύ μεγάλες εσωτερικές δόσεις προκαλεί ερεθισμό στο στομάχι, έμετους, δυσκοιλιότητα και πόνους στην καρδιά.

Προσοχή

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως για όσους ακολουθούν ιατροφαρμακευτική αγωγή, αλλά και για τις εγκύους, τις θηλάζουσες και τα παιδιά. Τα βότανα δεν αποτελούν φάρμακα, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε αλόγιστα και με την ελπίδα ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.Τα φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που γνωρίζουν καλύτερα. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Η λανθασμένη αναγνώριση βοτάνων είναι η αιτία συχνά για πολλές παρενέργειες.

 

 

Διάβασε επίσης: Αγκινάρα: θεραπευτικές ιδιότητες, οφέλη, τρόποι χρήσης και καλλιέργεια

 

Πηγές:

Η κουζίνα των βοτάνων - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
Μοναστηριακές Θεραπείες - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-Αθήναι 1978
Το πράσινο φαρμακείο Βοτανο θεραπείες, Dr James A. Duke
100 Βότανα 1000 Θεραπείες, Κώστας Μπαζαίος, Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
https://www.britannica.com/topic/list-of-herbs-and-spices-2024392
https://greatist.com/health/herb-guide#1
https://web.extension.illinois.edu/herbs/directory.cfm
https://www.planetnatural.com/category/gardening/herb/growing-guides-herbs/
https://www.health.com/food/
https://www.proionta-tis-fisis.com/velanidia-gia-diarroia-aimorroides-stomatikes-flegmones-riniko-polypoda-kai-pliges/
world-look.blogspot.gr
«Η Καθημερινή», ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΜΑΔΡΥΑΔΑ
http://www.hellenicaworld.com/Science/Biology/Plants/gr/Velanidia.html
https://www.emedi.gr/%CE%B5%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%B5%CF%82/%CE%B2%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B1/item/3942-%CE%B7-%CE%B2%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%AC.html#.XjC-nmgzaM8
https://el.wikipedia.org/

Διαβάστε επίσης

ΥΓΕΙΑ

8 αποτελεσματικοί τρόποι για να ενισχύσεις τον μεταβολισμό σου αυτή την άνοιξη

Κινήσεις που μπορούν να αλλάξουν τα πάντα στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους

ΥΓΕΙΑ

Μπορεί ο θηλασμός να σας προστατεύσει από μελλοντική καρδιακή προσβολή;

Ο θηλασμός είναι πολύτιμος τόσο για την υγεία σας όσο και για το νεογέννητό σας. Αυτή η εκπληκτική αλήθεια συχνά μένει ανείπωτη.

ΥΓΕΙΑ

Γιατί η νηστεία είναι το καλύτερο εργαλείο αποτοξίνωσης για την υγεία σου

Ανεξάρτητα από το θρησκευτικό της υπόβαθρο, η νηστεία μπορεί να αποτελέσει ένα εκπληκτικό μέσο φροντίδας για την υγεία σου

Προτεινόμενα

ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ

Ζώδια Παρασκευής 29 Μαρτίου

Μην αποφύγετε να βρείτε τη λύση σε κάτι που σας βασανίζει, όσο και αν φοβάστε μήπως πληγωθείτε

BLOGS

Η Beyoncé αποκαλύπτει την tracklist του νέου της δίσκου, Cowboy Carter

Ο οποίος θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ένα cover του “Jolene” της Dolly Parton, αλλά και συμμετοχή του θρύλου της country, Willie Nelson

VIRAL

Το teaser trailer της νέας ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου Kinds Of Kindness είναι εδώ

Στο Ιστορίες Καλοσύνης πρωταγωνιστεί η άρτι βραβευθείσα με Όσκαρ Emma Stone, ενώ το σενάριο της ταινίας συνυπογράφει το δίδυμο Γιώργος Λάνθιμος-Ευθύμης Φιλίππου.