Βερβένα: ιδιότητες, οφέλη, τρόποι χρήσης, καλλιέργεια και παρενέργειες

Βερβένα: γνωστή στους Ρωμαίους για τις θεραπευτικές της ιδιότητες και πιθανώς να είναι το φυτό που ο Διοσκουρίδης ανέφερε ως ύπτιος ο περιστερεών. Φυτρώνει παντού, σε παραθαλάσσιες περιοχές, στους πρόποδες των βουνών, αλλά και κοντά σε εξοχικά δρομάκια, μονοπάτια και κήπους. Η βερβενα θεωρείτο σε όλη την Ευρώπη ιερό φυτό, οι Δρυΐδες τη χρησιμοποιούσαν σε τελετές στην αρχαία Βρετανία και Γαλατία ενώ είναι ήταν γνωστή και στην Κίνα σαν θεραπευτικό βότανο.

Λατινική ονομασία: Verbena officinalis

Άλλες ονομασίες: Σπληνόχορτο, σταροβότανο, γοργογιάννι

Θεραπευτική δράση

Χρησιμοποιείται κυρίως σε επιθέματα και καταπλάσματα, για τη θεραπεία των τραυμάτων, των μυϊκών και ρευματικών πόνων, τη νευραλγία γενικά, και τις δερματικές παθήσεις (κυρίως εκζέματα, αλλά και για τη φαγούρα). Το αφέψημα θεωρείται ορεκτικό, χωνευτικό, διουρητικό, αποτοξινωτικό του συκωτιού και του σπλήνα, εμμηναγωγό και, κρύο, θαυματουργό για τον πονόδοντο. Επίσης έχει αντιπυρετική και αντιρρευματική δράση. Σε μεγάλη δόση επιδρά αρνητικά στο νευρικό σύστημα, ενώ μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό.

Η βερβένα θεωρείται διουρητικό, επουλωτικό, τονωτικό, ήπιο ηρεμιστικό και χολαγωγό βότανο. Ειδικότερα, σύμφωνα με μελέτες επηρεάζει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, καταπραΰνει τη νευρική ένταση, ανακουφίζει από πονοκεφάλους και ημικρανίες. Χορηγείται για την αύξηση του γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες. Έχει ηρεμιστικές ιδιότητες, τονώνει το νευρικό σύστημα, βοηθά στην κατάθλιψη και σε κρίσεις υστερίας, ανακουφίζει τους νευρικούς πόνους, τις ημικρανίες, τους πονοκεφάλους και συστήνεται για προβλήματα της χολής και του συκωτιού.

Είναι χρήσιμο όταν λαμβάνεται ως έγχυμα στη θεραπεία των πυρετών, νευρική εξάντληση. Επίσης βοηθά στη ρύθμιση της έμμηνης ρύσης και την αύξηση της γαλακτόρροιας. Την ώρα της γέννας μπορεί να βοηθήσει γιατί τονώνει τις συσπάσεις της μήτρας.

Εξωτερικά, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ελαφριών τραυμάτων, σε εκζέματα, πληγές, φαγούρα, σπυριά, νευραλγία και ασθένειες των ούλων.

Η βερβένα θεωρείτο ότι ξυπνά το πάθος και το έβαζαν κρυφά στο ποτό εκείνων που αγαπούσαν.

Τρόποι χρήσης

Βλαστός, φύλλα. Αφέψημα, βάμμα, ποδόλουτρο, κατάπλασμα, επίθεμα.

Για τον πονοκέφαλο και τους μυϊκούς πόνους: Επιθέματα με βάμμα, ιαματικό κρασί, αφέψημα. Ακόμη, 1 χούφτα φύλλα βρασμένα σε 2 κούπες ξύδι.

Ιαματικό κρασί με βερβενα

Θα χρειαστείτε:

50 γραμμ. ανθισμένες κορφές βέρβενας (σταυρόχορτο/σπληνόχορτο)

1 λίτρο λευκό κρασί

Ζητήστε από κάποιον ειδικό να σας βρει ανθισμένες κορφές (Ιούλιο - Αύγουστο), όταν το φυτό αρχίζει να ανθοφορεί. Χοντροκόψτε τις και βάλτε τις σε ένα δοχείο μαζί με το κρασί. Σφραγίστε το δοχείο και αφήστε το σε δροσερό, σκιερό μέρος για 6 ημέρες, ανακινώντας το καθημερινά. Φιλτράρετε το κρασί, καθώς το αδειάζετε σε καθαρό μπουκάλι.

Δοσολογία: Δυο κουταλιές την ημέρα, στη διάρκεια του φαγητού, είναι αρκετές σε περίοδο που το έχετε ανάγκη.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Είναι ορεκτικό, χωνευτικό, διουρητικό, αποτοξινωτικό του συκωτιού και της σπλήνας και εμμηναγωγό. Επίσης έχει αντιπυρετική και αντιρρευματική δράση και δεν αναφέρονται αντενδείξεις.

Διάβασε επίσης: Χαμομήλι: Ιδιότητες, τα 18 οφέλη του και οι παρενέργειες

Δραστικές ουσίες

Περιέχει αιθέριο έλαιο, αλκαλοειδή, γλίσχρασμα, τανίνη, πικρά γλυκοσίδια που ονομάζονται βερβεναλίνη και βερβενίνη, βλέννα, υδατάνθρακες, β-καροτίνη και σαπωνίνη.

Που ευδοκιμεί

Η βερβένα ευδοκιμεί σε ηλιόλουστες, ζεστές θέσεις, είτε φυτεμένη στον κήπο είτε όταν φυτεύεται σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Επιλέγουμε προστατευμένα σημεία από την παγωνιά, καθώς η βερβένα είναι σχετικά ευαίσθητη στις χαμηλές θερμοκρασίες και τους βοριάδες, ενώ θα πρέπει να της εξασφαλίσουμε και καλή αποστράγγιση. Αν και πολυετές φυτό, μετά δεύτερο χρόνο, η βερβένα παρουσιάζει μειωμένη ανθοφορία. Σχετικά με τον τρόπο πολλαπλασιασμού, η βερβένα πολλαπλασιάζεταιι με σπόρο, με μοσχεύματα καθώς και με διαίρεση των ριζωμάτων της.

Το είδος βερβένας που έχει ηρεμιστική δράση

Ένα είδος βερβένας, η θεραπευτική ή αλλιώς γοργογιάννης, έχει θεραπευτικές ιδιότητες καθώς διαθέτει ηρεμιστική δράση εναντίον των πονοκεφάλων και των στομαχικών διαταραχών.

Διάβασε επίσης: Βαλεριάνα: ιδιότητες, θεραπευτική δράση, χρήση και παρενέργειες

Τρόποι παρασκευής

Ως έγχυμα σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό ρίχνουμε 1-3 κουταλιές του τσαγιού ξηρό βότανο και το αφήνουμε σκεπασμένο 10 λεπτά, πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.

Διάβασε επίσης: Τσάι του βουνού: τα οφέλη και οι παρενέργειες

Αντενδείξεις

Σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσει παράλυση του νευρικού συστήματος, λήθαργο, εμετούς και σπασμούς. Δεν πρέπει να λαμβάνεται από εγκύους.

Προσοχή

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Τα βότανα θα πρέπει να καταναλώνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως για όσους ακολουθούν ιατροφαρμακευτική αγωγή, αλλά και για τις εγκύους, τις θηλάζουσες και τα παιδιά. Τα βότανα δεν αποτελούν φάρμακα, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε αλόγιστα και με την ελπίδα ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.Τα φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που γνωρίζουν καλύτερα. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Η λανθασμένη αναγνώριση βοτάνων είναι η αιτία συχνά για πολλές παρενέργειες.

Πηγές:

^{Η κουζίνα των βοτάνων - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
Μοναστηριακές Θεραπείες - Σπυριδογιαννάκη Μαίρη, Εκδόσεις Οξύ
230 βότανα-Ιουλίας Δαβάρα-Αθήναι 1978
Το πράσινο φαρμακείο Βοτανο θεραπείες, Dr James A. Duke
100 Βότανα 1000 Θεραπείες, Κώστας Μπαζαίος, Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
https://www.britannica.com/topic/list-of-herbs-and-spices-2024392
https://greatist.com/health/herb-guide#1
https://web.extension.illinois.edu/herbs/directory.cfm
https://www.planetnatural.com/category/gardening/herb/growing-guides-herbs/
https://www.health.com/food/
https://www.agriamanitaria.gr/verbena-officinalis-%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%B2%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%B9%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%B2%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%BF-%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82/
http://www.myhealthmarket.gr/berbena-verbena-officinalis--.html
https://www.mistikakipou.gr/vervena-fito/
https://el.wikipedia.org/}