Skip to main content

INTERVIEW

«Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι μια από τις πιο δυνατές δημιουργίες του Μάνου Χατζιδάκι, ένα μουσικό δοκίμιο περί Έρωτος» Αλέξης Βάκης

Ο Αλέξης Βάκης μιλάει στην Αγγελική Λάλου για το βιβλίο «Μάνος Χατζιδάκις – Ο Μεγάλος Ερωτικός» από τη σειρά 33 1/3 που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οξύ



Με αφορμή της κυκλοφορίας του βιβλίου «Μάνος Χατζιδάκις – Ο Μεγάλος Ερωτικός» από τη σειρά 33 1/3 που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οξύ, μιλήσαμε με τον συγγραφέα του βιβλίου Αλέξη Βάκη, που αποτίνει με τον δικό του τρόπο φόρο τιμής στον σπουδαίο αυτόν δίσκο.

Διαβάζεται η μουσική; Τι έχει να προσφέρει στους μουσικόφιλους η σειρά 33 1/3 που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οξύ;

Η μουσική ακούγεται. Η ακρόασή της, όμως, γεννά αναπόφευκτα εικόνες, σκέψεις και συναισθήματα. Όταν ακούς π.χ. ένα τραγούδι που σου αρέσει, αυτό που εισπράττεις υπερβαίνει κατά πολύ τις πραγματικές διαστάσεις του χρόνου της διάρκειάς του. Υπ’ αυτή την έννοια, μία δευτερογενής λειτουργία της μουσικής είναι ότι μας δίνει τη δυνατότητα να «παρατείνουμε» την απόλαυση της ακρόασης, ανοίγοντας συζητήσεις για τα μουσικά έργα που ο καθένας μας προτιμά – φωτίζοντας και τους λόγους για τους οποίους τα προτιμάμε. Η σειρά 33 1/3 είναι, λοιπόν, μια σειρά μονογραφιών, που η καθεμία εστιάζει σε έναν ιστορικό και καταξιωμένο δίσκο, ξένο ή ελληνικό. Η γκάμα των μουσικών περιοχών που ανθολογούνται σ’ αυτή τη σειρά είναι, εκ των πραγμάτων, μεγάλη, εφόσον η ίδια η μουσική είναι μία, ενιαία, ομοούσια και αδιαίρετη. Πράγμα που σημαίνει πως ήδη από τα πρώτα 13 βιβλία της σειρά που κυκλοφορούν, οι φιλόμουσοι θα βρουν κάποιον από τους αγαπημένους τους δίσκους να έχει γίνει –ή να πρόκειται σύντομα να γίνει– βιβλίο, το οποίο θα τους βοηθήσει να εντρυφήσουν στις λεπτομέρειες, διευρύνοντας το γνωστικό τους πεδίο και κάνοντας την ακρόαση απολαυστικότερη.

Εκτός από τα βιβλία της πρωτότυπης σειράς η ελληνική εκδοχή εμπλουτίζεται και με συμμετοχές της εγχώριας μουσικής – θέλετε να μας μιλήσετε λίγο για το Ο Μεγάλος Ερωτικός;

Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι μια από τις πιο δυνατές δημιουργίες του Μάνου Χατζιδάκι, για πολλούς η κορυφαία ολοκληρωμένη του εργασία. Είναι επίσης ο πρώτος δίσκος που ηχογράφησε το 1972 μετά την εξαετή παραμονή του στην Αμερική. Δεν πρόκειται για μια συλλογή ερωτικών τραγουδιών, όπως ίσως κάποιος νομίσει από τον τίτλο, αλλά ένα μουσικό δοκίμιο «περί Έρωτος». Για τον σκοπό αυτό, ο Χατζιδάκις μελοποίησε ποιήματα απ’ όλη την ιστορία της ελληνικής ποίησης, αρχίζοντας από τη Σαπφώ του 6ου αιώνα π.Χ. και καταλήγοντας στη γενιά του ’30, τον Νίκο Γκάτσο, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Γιώργο Σαραντάρη.

Πότε ακούσατε τον Μεγάλο Ερωτικό, ποιο τραγούδι του ξεχωρίσατε και τι σας έκανε εντύπωση σε αυτόν τον δίσκο;

Η ηλικία μου –είμαι γεννημένος το 1961- μου επέτρεψε να ακούσω τον Μεγάλο Ερωτικό την εποχή που κυκλοφόρησε, το 1972. Τραγούδια του θυμάμαι να παίζονται στα μουσικά προγράμματα του τότε ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, ενώ ο δίσκος βινυλίου μπήκε στο σπίτι μας μερικά χρόνια αργότερα, γύρω στο 1976. Όπως καταλαβαίνετε, οι μουσικές παραστάσεις που είχα ως εντεκάχρονος, δεν μου επέτρεψαν να εμβαθύνω στα πιο «δύσκολα» τραγούδια του έργου, οπότε είχα μεγαλύτερη εξοικείωση με τα Λιανοτράγουδα, που, παρ’ όλη την πολυρρυθμικότητά τους, τα αναγνώριζα ως βατό άκουσμα για μένα. Επίσης, μου άρεσε πολύ το Κέλομαί σε Γογγύλα, αν και δεν καταλάβαινα λέξη από το ποιητικό κείμενο της Σαπφώς στα αρχαία ελληνικά. Μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση από τότε η ενορχήστρωση του έργου, για έγχορδα και νυκτά όργανα, που ανάλογή της δεν είχα ακούσει ξανά. Αλλά και οι δύο –άγνωστές μου– εξαιρετικές φωνές που ερμήνευαν τα τραγούδια: η Φλέρυ Νταντωνάκη και ο Δημήτρης Ψαριανός.

vakisc

Έχετε συνδέσει τα τραγούδια από τον Μεγάλο Ερωτικό με προσωπικά σας βιώματα;

Όχι τόσο τον Μεγάλο Ερωτικό, όσο την προσωπικότητα και το έργο του Μάνου Χατζιδάκι γενικότερα. Διότι ο Χατζιδάκις ήταν συνομήλικος και φίλος με τη μητέρα μου, έκαναν μαζί μαθήματα πιάνου από τα προπολεμικά χρόνια ήδη. Στα χρόνια της Κατοχής, οργανώθηκαν και οι δύο στην ΕΠΟΝ, την αντιστασιακή οργάνωση της νεολαίας. Αργότερα, τα έφερε έτσι η ζωή ώστε να χαθούν. Η μητέρα μου τον θυμόταν πάντα ως ευφυή και υπερ-ταλαντούχο και έχω ακούσει δεκάδες ιστορίες από εκείνα τα χρόνια που ήταν αυτός ο πρωταγωνιστής. Και βέβαια, η μουσική του δεν έλειψε ποτέ από το σπίτι μας.

Έχετε κάποια ανάμνηση με τον Μάνο Χατζιδάκι που θα θέλατε να μοιραστείτε;

Κάποιο από τα καλοκαιρινά βράδια του 1983 (ή μήπως το 84;) είχαμε μαζευτεί με την παρέα μου σε ένα ουζερί της πλατείας Προσκόπων, στο Παγκράτι. Και κάποια στιγμή, αρχίσαμε να τραγουδάμε – χωρίς όργανα, σκέτα. Ένα από τα τραγούδια που είπαμε εκείνο το βράδυ ήταν και το Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο του Διονύση Σαββόπουλου, μεγάλης διάρκειας και με πολλούς στίχους, τους οποίους όμως ξέραμε όλους φαρσί. Θυμάμαι λοιπόν τον Χατζιδάκι να σηκώνεται από το τραπέζι του στον παραδίπλα Μαγεμένο Αυλό, να έρχεται προς το μέρος μας και να μας ρωτά με την χαρακτηριστική του προφορά που έτρωγε το ρω: «Βρε παιδιά, πώς το θυμάστε όλο αυτό το μακρινάρι;»

Ποια είναι τα πιο αγαπημένα σας μουσικά βιβλία;

Από τότε που το πρωτοδιάβασα, λάτρεψα το δοκίμιο Ας Αρχίσει η Μουσική του Boris Vian, συχνά επανέρχομαι σ’ αυτό. Είναι μια διεισδυτική και με χιούμορ κριτική ματιά στο πολυδαίδαλο των σχέσεων που διέπουν τους διαφορετικούς κρίκους της μουσικής παραγωγής. Αν και είναι γραμμένο κατά τη δεκαετία του ΄50, πιστεύω ότι διατηρεί ακόμα και σήμερα αρκετή από τη δύναμη και την επικαιρότητά του.

Ποιον τραγουδιστή/συγκρότημα θα θέλατε να ακούσετε live που δεν υπάρχει/ζει πια;

Θα ήθελα, βέβαια, να έχω ακούσει live τους Beatles. Επίσης, θα ήθελα να έχω βρεθεί στο Olympia ή το Bobino, σε κάποια από τις συναυλίες του Georges Brassens. Επί σκηνής αυτός, η κιθάρα του και το κοντραμπάσο του Pierre Nicolas – τίποτα άλλο.

vakisa

Ακούτε μουσική όταν γράφετε ή όταν διαβάζετε;

Στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια, δεν έκανα σχεδόν τίποτα χωρίς να ακούω μουσική παράλληλα. (Εκτός ίσως από τις στιγμές που έλυνα μουσικές ασκήσεις.) Από τα τριάντα μου και μετά, έχω αποκτήσει την «ιδιοτροπία» να μην μπορώ να ακούσω μουσική αν δεν της αφιερωθώ ολοκληρωτικά κατά τη διάρκεια της ακρόασης. Έτσι, σπάνια πια ακούω μουσική όταν διαβάζω ή όταν εργάζομαι. Και πρέπει να ομολογήσω ότι ακούω λιγότερη μουσική γενικά.

Εκτός από τον Μεγάλο Ερωτικό για ποιον άλλο δίσκο ελληνικό ή ξένο θα θέλατε να γράψετε αν είχατε την ευκαιρία;

Μη μου βάζετε ιδέες. Διότι ανήκω σε ένα είδος μουσικών που δεν τους αρκεί μόνο να φτιάξουν ή να παίξουν μουσική, αλλά και να μιλήσουν για τη μουσική. Θα με ενδιέφερε, πάντως, να διαβάσω βιβλία για αγαπημένους μου δίσκους – πρόχειρα αναφέρω το Αχ Έρωτα του Χρήστου Λεοντή, το Χρονικό του Γιάννη Μαρκόπουλου και τον Βυζαντινό Εσπερινό του Απόστολου Καλδάρα, επίσης για το Selling England by the Pound των Genesis και το Aqualung των Jethro Tull, για οποιονδήποτε από τους δίσκους της Janis Joplin, αλλά και για το soundtrack της ταινίας Ragtime, με τη μουσική του Randy Newman.

Εκτός από τη μουσική, τη σύνθεση και το ραδιόφωνο έχετε κάποιο άλλο πάθος στη ζωή σας;

Πάθος δεν θα το έλεγα. Αλλά από τα εφηβικά μου χρόνια, που ήταν την εποχή της μεταπολίτευσης, διαμόρφωσα πολιτική συνείδηση. Που σημαίνει ότι παρακολουθώ πάντα με προσοχή τις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις, στη χώρα μας αλλά και σε όλο τον πλανήτη. Επίσης, με ενδιαφέρει πολύ η ιστορία, ειδικά από τον 19ο αιώνα και μετά, διαβάζω συχνά σχετικά βιβλία. Και βέβαια, παραμένω φίλαθλος, με ξεχωριστή αγάπη στο αγγλικό ποδόσφαιρο.

Θα πάτε σε συναυλίες του καλοκαιριού;

Όχι με μεγάλη ευκολία, όπως και λίγα χρόνια πριν – και αυτό λόγω της πανδημίας. Εξαρτάται, πάντως, και από το πρόγραμμα των συναυλιών, το οποίο τώρα που μιλάμε δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί. Διότι οι καλύτερες καλοκαιρινές συναυλίες γίνονται τον Σεπτέμβριο.

vakisb

Πώς βλέπετε το ραδιόφωνο στις μέρες μας

Θέλει πολύ μεγάλη συζήτηση αυτό που με ρωτάτε. Αν πρέπει, όμως, να είμαι επιγραμματικός, θα έλεγα πως το σημερινό ραδιόφωνο –ειδησεογραφικό ή ψυχαγωγικό- υπακούει περισσότερο από ποτέ στις συνθήκες του εργοταξίου, έτσι ώστε να μην υπάρχει πια σχεδόν καθόλου χώρος για το απρόβλεπτο.

Ποιο είναι το τραγούδι που έχετε ακούσει περισσότερες φορές στη ζωή σας, ποιο αυτό που έχετε παίξει περισσότερο στο ραδιόφωνο και 5 άλμπουμ που έχετε λιώσει στο πικάπ;

Ελπίζοντας πως θα με συγχωρήσετε, λέω να μην απαντήσω σε αυτή την τελευταία ερώτηση. Διότι η λογική του Top-5, Top-10 κλπ μου ήταν ανέκαθεν ξένη, μου φαινόταν ψυχρή, απόμακρη και εκ του πονηρού. (Παραδόξως, αρέσει σε πολλούς σοβαρούς ανθρώπους που γνωρίζω). Ελάτε, λοιπόν, κάποια μέρα στο σπίτι μου και σας υπόσχομαι ότι θα σας βάλω να ακούσετε πολλά από τα αγαπημένα μου κομμάτια!

Μάνος Χατζιδάκις - Ο Μεγάλος Ερωτικός  33 1/3 – Brainfood Εκδοτική

Διαβάστε επίσης

INTERVIEW

«Η μητέρα μου, και η αστείρευτη αγάπη της για τη ζωή, αποτελεί τη βασική πηγή έμπνευσής μου» Μαρία Κηλαηδόνη

Λίγο πριν από την εμφάνισή της στο Gazarte, 18/2, η Μαρία Κηλαηδόνη μιλάει για τα σχέδιά της στην Αγγελική Λάλου και το allyou

INTERVIEW

«Η καλύτερη εποχή είναι εδώ και τώρα, κάτι που πάλευα χρόνια να καταλάβω στην πράξη» Λουίζα Σοφιανοπούλου

Λίγο πριν τραγουδήσει «Time of my life», η ταλαντούχα τραγουδίστρια Lou Is, ή αλλιώς Λουίζα Σοφιανοπούλου, μίλησε στην Αγγελική Λάλου και το allyou.gr 

INTERVIEW

«Με εμπνέει η μέση γυναίκα που παλεύει για το καλό των παιδιών της και των οικείων της. Η γυναίκα αγωνίστρια της ζωής» Φωτεινή Δάρρα

Λίγο πριν τις νέες της εμφανίσεις στο Half Note, η εξαιρετική Φωτεινή Δάρρα σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην Αγγελική Λάλου και το allyou.gr

Προτεινόμενα

FASHION RADAR

Η Lily Collins γιόρτασε τα 35α γενέθλιά της κι εμείς γιορτάζουμε το στυλ της

Η εξέλιξη του στυλ της Lily Collins μέσα στα χρόνια

ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ

Ζώδια Τρίτης 19 Μαρτίου

Ο δυναμισμός σας θα τραβήξει το ενδιαφέρον των άλλων