«Στο ΘΥΜΑΜΑΙ θα κάνουμε μαζί μια βουτιά στη συλλογική μνήμη» Όλγα Ποζέλη

Με αφορμή το πρότζεκτ «Θυμάμαι» που θα παρουσιαστεί στην Αρχαία Μεσσήνη στις 26 & 27 Αυγούστου, μιλήσαμε με την ηθοποιό, σκηνοθέτρια, συγγραφέα και ιδρύτρια της θεατρικής ομάδας Νοητή Γραμμή, Όλγα Ποζέλη.

Μιλήστε μας λίγο για τη Νοητή Γραμμή, τα τελευταία σας πρότζεκτ και αυτά που ετοιμάζετε:

Η δουλειά μας στη ΝΟΗΤΗ ΓΡΑΜΜΗ έχει να κάνει με τη σύλληψη και τη μορφοποίηση μιας ιδέας. Έχει να κάνει με την επινόηση και τη δημιουργία ενός έργου συνόλου. Έχει να κάνει με τη φαντασία, τη διαίσθηση, τον αυθορμητισμό, το ρίσκο και πάνω απ’ όλα με την ομαδική δέσμευση στη δημιουργία μιας παράστασης. Έχει να κάνει με τον πειραματισμό με καινούργιες ιδέες, φόρμες, δομές και την ίδια τη φύση της παραστατικής τέχνης.

Τη χρονιά που μας πέρασε παρουσιάσαμε τρεις παραστάσεις: Τις Φάρσες της Μαρίας Γουλή, τη Μνήμη Καπούτ του Σάκη Σερέφα και το CONFESS/ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΘΕΙΤΕ, μια πολύ ιδιαίτερη performance σε κείμενα των Σάκη Σερέφα, Ανδρέα Φλουράκη, Μαρίας Γουλή αλλά και κείμενα που προέκυψαν από την τεχνική του θεάτρου της επινόησης.

Ήταν μια πολύ γεμάτη χρονιά με συνεργάτες αγαπημένους φίλους.

Τι θα δούμε/ακούσουμε στην παράσταση «Θυμάμαι»;

Στο ΘΥΜΑΜΑΙ θα κάνουμε μαζί μια βουτιά στη συλλογική μνήμη. Όλοι έχουμε ακούσει και διαβάσει διηγήσεις των ξεριζωμένων από τη Σμύρνη και οι περισσότεροι έχουμε μια μακρινή συγγένεια με κάποιον από εκεί. Ο Σάκης Σερέφας έχοντας κάνει μεγάλη έρευνα και έχοντας αφουγκραστεί τους πρόσφυγες του τότε, έγραψε ένα συγκινητικό κείμενο με τις μνήμες τους, μνήμες πριν τον ξεριζωμό, μνήμες του δύσκολου ταξιδιού προς την Ελλάδα, μνήμες της πρώτης εγκατάστασης.

Η εμπειρία της περιπατητικής αυτής performance θα είναι μια μοναχική πορεία του καθένα από τους θεατές μέσα στο πανέμορφο τοπίο της Αρχαίας Μεσσήνης, με μόνη συνοδεία αυτήν των αναμνήσεων των προσφύγων που θα ψιθυρίζουν στ’ αυτιά τους αυτές της μνήμες με τη βοήθεια ακουστικών.

https://www.instagram.com/p/Ccd4pf0Lx6g/

Το 2021 ζήσαμε και εορτάσαμε τα 200 χρόνια από το 1821 και φέτος τα 100 από τη Μικρασιατική Καταστροφή, πόσο σημαντικό είναι αυτό το «θυμάμαι» και πώς μπορεί η ιστορία να μεταδοθεί στα νέα παιδιά σήμερα μέσω της σύγχρονης τέχνης;

Ο προβληματισμός μας ξεκίνησε από αυτήν ακριβώς τη σκέψη: Πώς καταφέρνεις ν’ αγγίξεις και να συγκινήσεις τα νέα παιδιά; Η ανάγνωση των ιστορικών γεγονότων δεν είναι αρκετή. Έχουμε ανάγκη τη βιωματική εμπειρία. Έτσι προέκυψε αυτή η ηχητική performance. Είναι σαν οι άνθρωποι του τότε να βρίσκουν έναν τρόπο να ξαναζωντανέψουν και να σου ψιθυρίσουν τα βιώματά τους.

Από τι υλικά είναι φτιαγμένο το «Θυμάμαι»;

Το υλικό μας όφειλε να είναι της καθημερινής ζωής των προσφύγων. Όχι νύξεις των ιστορικών γεγονότων. Αυτά έχουν ειπωθεί και ακουστεί. Τι ένιωθαν όμως οι άνθρωποι στις καθημερινές τους στιγμές. Τις απλές, τις πολύ προσωπικές, της ευάλωτες.

Με τη θλιβερή επικαιρότητα γύρω από το προσφυγικό θέμα πώς νιώθετε να ανεβάζετε μια τέτοια παράσταση;

Αυτή ακριβώς η ευαισθητοποίηση είναι που μας έκανε νιώσουμε ότι είναι απαραίτητο να δώσουμε βήμα και φωνή στους πρόσφυγες του σήμερα. Πήραμε συνεντεύξεις, συζητήσαμε και καταγράψαμε και τις δικές τους εμπειρίες. Η παράλληλη ακρόαση των Θυμάμαι του τότε και του τώρα, μας δίνει τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε ομοιότητες και κοινούς παρονομαστές.

https://www.instagram.com/p/CUAU4bqK-tr/

Τι σημαίνει «πατρίδα» για σένα;

Τα χρόνια που έζησα στο Λονδίνο, αυτό που ένιωθα ότι μου έλειπε από την πατρίδα ήταν οι κοινές αναφορές – τα τραγούδια, οι μυρωδιές, αυτά που είχα ζήσει στον τόπο μου και που μικρά πράγματα μπορούν να τα φέρουν στο μυαλό και να σε κάνουν να νιώσεις ότι ανήκεις.

Αν είχες να φτιάξεις μια βαλίτσα-«θυμάμαι» για τα τελευταία χρόνια της πανδημίας του κορωνοϊού τι θα έβαζες μέσα;

Σίγουρα θα έβαζα αυτό το – αναγκαστικό, οδυνηρό μερικές φορές, αλλά λυτρωτικό μοναχικό ταξίδι προς τα μέσα.

Θα ανεβάσετε ξανά το «Confess / Εξομολογηθείτε»;

Είναι μεγάλη η χαρά μας που θα επαναλάβουμε αυτήν την παράσταση. Παρατηρώντας με προσοχή την κόσμο μας, διαπιστώνουμε ότι συνεχώς ομολογούμε την αλήθεια μας σε θεραπευτές, στην Αστυνομία, στις τηλεοπτικές κάμερες, σε ομάδες υποστήριξης, σε στενούς φίλους, σε δασκάλους, σε συζύγους, σε παντελώς αγνώστους. Ομολογούμε αμαρτίες, σκέψεις, επιθυμίες, ασθένειες, προβλήματα, έρωτες ακόμη και εγκλήματα. Εξομολογούμαστε, με κάθε λεπτομέρεια, ό,τι είναι απίστευτα δύσκολο να ειπωθεί.

Εμείς, στο CONFESS καλούμε θεατές στον φιλόξενο χώρο ενός σπιτιού και τους προκαλούμε ν’ ακούσουν την εξομολόγηση πέντε ηθοποιών. Οι θεατές – έξι το πολύ, γιατί η εξομολόγηση είναι μία πολύ ιδιωτική εμπειρία – θα μπαίνουν διαδοχικά στα πέντε δωμάτια και θα γίνονται οι αποδέκτες της ακατάσχετης επιθυμίας των ηθοποιών να ομολογήσουν κάτι.

Τους θέλουμε κοντά, να τους κοιτάμε στα μάτια και να ορίσουμε μαζί έναν νέο συσχετισμό ανάμεσα σε performers και θεατές. Εμείς κι εκείνοι, σε μία τετ α τετ συνάντηση.

Τι σημαίνει θέατρο της επινόησης;

Η διαδικασία της επινόησης στο θέατρο είναι μια διαδικασία κατά την οποία μία ομάδα ανθρώπων ξεκινά να δημιουργεί από το μηδέν, χωρίς προϋπάρχον θεατρικό κείμενο. Επιλέγει ένα θέμα που την «καίει» κι αρχίζει την έρευνα. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχουν ρόλοι, όπως τους αντιλαμβανόμαστε στο κλασικό θέατρο. Η ιδεολογική βάση της τεχνικής της επινόησης ισοδυναμεί με την έννοια της «ελευθερίας». Οι δημιουργοί της αλληλοεπηρεάζονται και η παράδοση της επινόησης θέλει τις επιρροές, τους δανεισμούς, τις αντιγραφές και τις προσαρμογές επιδεικτικά φανερές σαν ένα φόρο τιμής στη δημιουργική αλληλεπίδραση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Ποιο/α βιβλίο/α σας κράτησαν συντροφιά αυτό το καλοκαίρι;

Το τελευταίο βιβλίο που διάβασα είναι το Στη γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι του Ocean Vuong, εκδόσεις Gutenberg. Mια οδυνηρή αλλά απίστευτα καλογραμμένη ιστορία ενηλικίωσης, για την επιβίωση του ήρωα, από τις συνέπειες ενός τραύματος.